ၵမ်ႈၼမ် ၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်း တေႁူႉၵၼ်ဝႃႈ လွင်ႈသႃသၼႃ ပုတ်ႉထၶမ်းၽြႃးပဵၼ်ၼႆႉ တေႁိူဝ်ႈႁိူင်း ၼႂ်းၵုၼ်ၶဵဝ်ဢေႊသျိူဝ်ႊ ပွတ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼႆႉၵူၺ်း။ မိူၼ်ၼင်ႇ မိူင်းဝၼ်းတူၵ်းၶဝ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ တေပဵၼ်လွင်ႈၵိူဝ်းယမ်သႃသၼႃထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းတႄႉ တေဢွၼ်ၵၼ် ပွင်ႇၸႂ်ဝႆႉၸိူင်ႉၼႆမႃး။
ပေႃးမႃးလဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်း တွၼ်ႈတႃႇၵၢၼ်သႃသၼႃ ပုတ်ႉထၶမ်းၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ပေႃးတေႁိူဝ်ႈႁိူင်းၸွတ်ႇတူဝ်ႈလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ ၼင်ႇႁိုဝ် ၵူၼ်းမိူင်းဝၼ်းတူၵ်းၶဝ် ပေႃးတေလႆႈႁဵၼ်းႁူႉၸွမ်း၊ လႆႈတိုဝ်းၵမ်ၸွမ်း ၼႂ်းၵၢၼ်သႃသၼႃ ပုတ်ႉထၶမ်းၽြႃးပဵၼ် ၸဝ်ႈၼႆႉသေ ယူႇတီႈ ၸဝ်ႈၶူးလူင် ပႃႇမွၵ်ႇၶ တွၵ်ႇတိူဝ်ႇ ၶမ်းမၢႆ ထမ်ႇမသႃႇမိ ဢွၼ်ႁူဝ်ၼမ်းၼႃး တႄႇၵႂႃႇပိုၼ်ၽႄႈသႃသၼႃ တီႈမိူင်းသိူဝ်းပီးယိူဝ်း (Serbia) ၼၼ်ႉမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။
မိူင်းသိူဝ်းပီးယိူဝ်း ၼႆႉ မီးၼႂ်းၵုၼ်ယူႊရူပ်ႉ။ မီးၾၢႆႇၸၢၼ်းမိူင်းယူႊၶရဵၼ်ႊ၊ မီးၾၢႆႇဢွၵ်ႇမိူင်းဢီႊတလီႊလႄႈ မီးၾၢႆႇဝၼ်းတူၵ်း မိူင်းပူႊလ်ၵေးရီးယႃး။ ပဵၼ်ၵုၼ်တီႈဢၼ်ယၢၼ်ၵႆၵၼ်တင်းပုတ်ႉထ သႃႇသၼႃႇ။
ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼႆႉသေ ၼင်ႇႁိုဝ် ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ပေႃးတေလႆႈႁူႉဝႃႈ လွင်ႈၵႂႃႇပိုၼ်ၽႄႈသႃသၼႃ ပုတ်ႉထၶမ်းၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ တီႈမိူင်းသိူဝ်းပီယိူဝ်းၼၼ်ႉ မီးမႃးၸိူင်ႉႁိုဝ်။ ၸဝ်ႈၶူး ၼႂ်းမိူင်းတႆးႁဝ်း ဢၼ်လႆႈႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်းသေ ၵႂႃႇပူၵ်းပွင်တၢင်းပုၼ်ႉ ၼၼ်ႉ မီးလၢႆၸဝ်ႈယဝ်ႉ ။ ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ လႆႈတွင်ႈထၢမ်ဝႆႉ ၸဝ်ႈၶူး ယေႃၶမ်း ဢုတ်ႉတမ ၽူႈႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်း ၸူဝ်ႈၶၢဝ်းပွင်ၵၢၼ်သႃသၼႃ တီႈဝတ်ႉဢွၵ်ႉသၾူတ်ႉ ပုတ်ႉထဝိႁႃႇရ မိူင်းသိူဝ်းပီးယိူဝ်း ဝႆႉၼင်ႇၼႆ။
ထၢမ် – ဝႆႈသႃၶႃႈဢေႃႈ ယွၼ်းႁူႉ ပိုၼ်းၵႅပ်ႈၸဝ်ႈႁဝ်း ဢိတ်းၼိုင်ႈၶႃႈဢေႃႈ?
တွပ်ႇ – ၸိုဝ်ႈၸဝ်ႈႁွင်ႉ ၸဝ်ႈယေႃၶမ်း ဢုတ်ႉတမ ၊ ၸႃႇတိတီႈၵိူတ်ႇ ဝၢၼ်ႈၵုၼ်ၽိဝ်၊ ထုင်ႉမိူင်းယေႃ၊ တူင်ႇဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ။ မိူဝ်ႈဢႃယု 10 ၶူပ်ႇၼၼ်ႉ ႁဵတ်းၸဝ်ႈသၢင်ႇတီႈ ၵျွင်းလူင်မိူင်းယေႃၼၼ်ႉသေ ထိုင်မႃးမိူဝ်ႈဢႃယုလႆႈ 20 ၶူပ်ႇၼၼ်ႉ ၶိုၼ်း ၶၢမ်ႇၸၢင်း တီႈၵျွင်းလူင်မိူင်းယေႃ ထႅင်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။
ၸဝ်ႈႁဝ်းယၢမ်ႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈမႃးတီႈ ၵျွင်းလူင်မိူင်းယေႃ ထုင်ႉမိူင်းယေႃ တူင်ႇဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ၊ ၵူတ်ႉၶၢႆ၊ မိူင်းမွၼ်း၊ တႃႈၵုင်ႈ၊ ဢေႇ ရႃႇဝတီႇ။ ယဝ်ႉၶိုၼ်းသိုပ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇ မိူင်းထႆး ႁဵၼ်းယဝ်ႉ ၸၼ်ႉ B.A (Philosophy) တီႈၸၼ်ႉၸွမ်မႁႃႇၸူးလႃးလူင်း ၵွၼ်း ၸိုင်ႈထႆးသေ ၸင်ႇၶိုၼ်းသိုပ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းမႃး မိူင်းသိူဝ်းပီးယိူဝ်းၼႆႉ။
ထၢမ် – ႁဵတ်းႁိုဝ်သေ ႁွတ်ႈထိုင်ၵႂႃႇမိူင်းသိူဝ်းပီးယိူဝ်း (Serbia ) ၶႃႈ?
တွပ်ႇ – လွင်ႈလႆႈႁွတ်ႈထိုင်မႃးတီႈၼႆႈၼႆႉ ယွၼ်ႉဝႃႈ တီႈဝတ်ႉဢွၵ်ႉသၾူတ်ႉ ပုတ်ႉထဝိႁႃႇရ မိူင်းသိူဝ်းပီးယိူဝ်းႁဝ်းၼႆႉ လူဝ်ႇသင် ၶၸဝ်ႈမႃးၸွႆႈၵၢၼ်ၼႆလႄႈ ၸဝ်ႈၶူးႁဝ်းၶဝ် ၸိူဝ်းယၢမ်ႈမႃးပိုၼ်ၽႄသႃႇသၼႃႇ တီႈမိူင်းၼႆႉသေ မိူဝ်းၶိုၼ်း မိူၼ်ၸိူင်ႉ ၼင်ႇ ၸဝ်ႈၶူးပုၺ်ႇၺၼၼ်ႇတ ၶမ်းတေႃးယ (မိူဝ်ႈလဵဝ်ႁဵၼ်းဝႆႉတီႈ ၸၼ်ႉၸွမ် ၵေႇလႃႇၼိယ၊ မိူင်းသီႇႁူဝ်ႇ)။ ၸဝ်ႈၶူးပၼ်ႇတိတ သီႇရိ သႅင်မိူင်းလႄႈ ၸဝ်ႈၶူးဢုတ်ႉတမ သႃႇရႃႇလင်ႇၵႃႇရ ၶိူဝ်းလီ ( မိူဝ်ႈလဵဝ် ႁဵၼ်းဝႆႉတီႈ မိူင်းဢိင်ႇၵလၼ်ႇ တင်းသွင် ၸဝ်ႈ)။ ၶဝ်ၸဝ်ႈထၢမ်မႃးဝႃႈ တီႈဝတ်ႉဢွၵ်ႉသၾူတ်ႉ ပုတ်ႉထဝိႁႃႇရ၊ မိူင်းသိူဝ်းပီးယိူဝ်းၼႆႉ လူဝ်ႇသင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၸွႆႈၵၢၼ်ဢေႃႈ၊ ၸွင်ႇၸဝ်ႈၶႂ်ႈၵႂႃႇၸွႆႈၵၢၼ်ပိုၼ်ၽႄသႃႇသၼႃႇ မိူင်းသိူဝ်းပီးယိူဝ်းၶႃႈႁႃႉ၊ ပေႃးၶႂ်ႈၵႂႃႇ တေလဝ်ႈလၢတ်ႈၼႄၸဝ်ႈၶူးလူင်ၼႆ လႄႈ ႁဵတ်းၼၼ်သေ ၶဝ်ၸဝ်ႈၵေႃႈလဝ်ႈၼႄယဝ်ႉ။
ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၶူးလူင်ႁဝ်းၶႃႈ ၸင်ႇႁွင်ႉမိူဝ်း ၼင်ႈတြႃးတီႈမိူင်းတႆး 40 ဝၼ်းသေယဝ်ႉ လႆႈႁပ်ႉဢဝ်ၶေႃႈမဵတ်ႉတႃႇ တမ်ႈတီႈ ၸဝ်ႈ ၶူးလူင်ႁဝ်းၶႃႈသေ ၸင်ႇလႆႈႁွတ်ႈၽႅဝ်မႃးမိူင်းသိူဝ်းပီးယိူဝ်း မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 8/9/2022 ။
ထၢမ် – ဝတ့်/ ၵျွင်းတီႈၼၼ်ႈ ၾၢင်ႁၢင်ႈပဵၼ်ၸိူင့်ႁိုဝ်ၶႃႈ?
တွပ်ႇ – ၾၢင်ႁၢင်ႈဝတ်ႉ/ ၵျွင်းၼႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ႁၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ သိုဝ်ႉဢဝ်တီႈလိၼ် တင်းႁိူၼ်းသေ ၶိုၼ်းဢဝ်ႁဵတ်းပဵၼ်ဝတ်ႉ ၵျွင်းဝႆႉ၊ တေမီးဝတ်ႉၵျွင်းသၢမ်လင်လႄႈ ၽြႃးႁိၼ်ၶၢဝ်သူႇၼိုင်ႈ။
ထၢမ် – တႄႇတင်ႈမႃး မိူဝ်ႈပီလႂ်ၶႃႈ?
တွပ်ႇ – တႄႇတင်ႈမႃးမိူဝ်ႈပီလႂ်ၼႆ ၸဝ်ႈၶူးလူင် ပႃႇမွၵ်ႉၶ တွၵ်ႇတိူဝ်ႇ ၶမ်းမၢႆ ထမ်ႇမသႃႇမိ ႁဝ်းၶႃႈ တႄႇမႃးပိုၼ်ၽႄသႃသ ၼႃ ၸဵမ်မိူဝ်ႈပီ 2011 ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်သေ ပီတႄႇတင်ႈၵျွင်းတႄႉ ပဵၼ်မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 27/8/2017 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းသိူဝ်းပီးယိူဝ်း လႆႈမၵ်းမၼ်ႈပၼ်ဝတ်ႉၵျွင်းႁဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၵႂႃႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းထိ 6/5/2019 ၼၼ်ႉၶႃႈ ဢေႃႈ။
ထၢမ် – မီးသင်ၶ ၸဝ်ႈယူႇလၢႆပႃးၶႃႈၼၼ်ႉ တီႈၼၼ်ႈ?
တွပ်ႇ – သင်ၶၸဝ်ႈတႄႉ မိူဝ်ႈလဵဝ်မီးၸဝ်ႈႁဝ်းၶဝ် သွင်ပႃးၵူၺ်းၶႃႈ။
ထၢမ် – သင်ၶၸဝ်ႈ ဢၼ်ယၢမ်ႈၵႂႃႇပိုၼ်ၽႄ သႃႇသၼႃႇမီးလၢႆပႃးၶႃႈ?
တွပ်ႇ – သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈ ဢၼ်ယၢမ်ႈမႃးၸွႆႈၵၢၼ် ပိုၼ်ၽႄသႃႇသၼႃႇ တီႈဝတ်ႉဢွၵ်ႉသၾူတ်ႉ ပုတ်ႉထဝိႁႃရ၊ မိူင်းသိူဝ်းပီးယိူဝ်း ၼႆႉ မီး (10) ပႃး။ မိူၼ်ၼင်ႇ – 1) ၸဝ်ႈၶူးၼၼ်ႇတေႃးၸေႇယ တႆးၶမ်း (မိူင်းယႆ) 6 လိူၼ်။ 2) ၸဝ်ႈၶူးၺႃႇ ၼဝရ (ၵျွၵ်ႉမႄး) 6 လိူၼ်။ 3) ၸဝ်ႈၶူးၸၼ်ႇတိမႃႇ (သီႇပေႃႉ) 6 လိူၼ်။ 4) ၸဝ်ႈၶူးဢုတ်ႉတရ ၶမ်း (မိူင်းပွၼ်) 6 လိူၼ်။ 5) ၸဝ်ႈၶူးၼၼ်ႇတိ သေႇၼႃႇၽိပႃႇလ (သႅၼ်ဝီ) 3 ပီ။ 6) ၸဝ်ႈၶူးပုင်ႇၺၼၼ်ႇတ ၶမ်းတေႃးယ (လႃႈသဵဝ်ႈ) 3 လိူၼ်။ 7) ၸဝ်ႈၶူးဢုတ်ႉတမ သႃႇရႃႇလင်ႇရ ၶိူဝ်းလီ (ၵျွၵ်ႉမႄး) 3 လိူၼ်။ 8) ၸဝ်ႈၶူးပၼ်ႇတိတသီႇရိ သႅင်မိူင်း (ပၢင်လူင်) 3 ပီပၢႆ ။ 9) ၸဝ်ႈၶူးဝပ်ႉပ ထုၼ်း လႅင်း (မူႇၸႄႈ) (ယူႇဝႆႉယၢမ်းလဵဝ်) လႄႈ 10) တင်းၸဝ်ႈႁဝ်း ၸဝ်ႈယေႃၶမ်း ဢုတ်ႉတမ (မိူင်းယေႃ) (ယူႇဝႆႉယၢမ်းလဵဝ်)။
လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၶူးသၸ်ၸ မိူင်းဢႃႇသမ်ႇ ဢိၼ်ႇတိယ၊ ၸဝ်ႈၶူးတွၵ်ႇတိူဝ်ႇ ပၺ်ႇၺႃႇဝမ်ႇသ သႅင်ပၼ်လႄႈ ၸဝ်ႈၶူးဝႃႇ ယႃႇ မိၼ်ႇတႃႇၽိပႃႇလ ႁဝ်းၶဝ်ၸဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ယၢမ်ႈလႆႈမႃးပိုၼ်ၽႄသႃႇသၼႃႇၸွႆႈၼႃႈၵၢၼ် ၸဝ်ႈၶူးလူင်ႁဝ်းၶႃႈ တီႈၼႆႈ ယူႇ။
ထၢမ် – ယူႇတီႈၸဝ်ႈႁဝ်းသေ ႁၼ်ထိုင်ၼိူဝ် လွင်ႈၵၢၼ်သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ၊ လွင်ႈ Social Media ၼႂ်းမိူင်းႁဝ်းၸိူင်ႉႁိုဝ်ၶႃႈ?
တွပ်ႇ – ၵူၼ်းၶိူဝ်းၶႄႇၶဝ်၊ ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းၶႄႇၶဝ်ၼႆႉ ပေႃးၶဝ်ၶဝ်ႈမႃးတူၺ်းၼႂ်း Social Media ဢမ်ႇၼၼ် ၼိူဝ် TikTok လႂ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် ၶဝ်တေလႆႈႁၼ်ၶၢဝ်ႇဢၼ်လီ၊ လွင်ႈႁုၼ်ႉၼူဝ်ယုမ်ႉၶူဝ်၊ လွင်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်လႄႈ ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇတင်းၼမ် တင်းလၢႆယဝ်ႉ။
ၵမ်းၼႆႉ ပေႃးႁဝ်းၶိုၼ်းမႃးတူၺ်း ၼႂ်းမိူင်းထႆးၵေႃႈလီ၊ ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းႁဝ်းၵေႃႈလီ ႁဝ်းတေလႆႈႁၼ် ဢၼ်ၽိတ်းၵၼ်၊ ဢၼ် လႃႇၵၼ်၊ ဢၼ်ဝႃႈႁင်းၵၼ်၊ ဢၼ်သေႉၼေး Comment ၵၼ် ၵမ်ႈၼမ်။
လိူဝ်ၼၼ်ႉ မိူင်းဢၼ်ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်ၶဝ် မၢင်မိူင်းၼႆႉ ၶၢဝ်ႇဢမ်ႇလီ ဢၼ်ပဵၼ် Negative ၼႆႉ တႅမ်ႈၵေႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇတႅမ်ႈ၊ လူၵေႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇလူ ၼႆဝႃႇ။ ယွၼ်ႉၼၼ် ယွၼ်းတိုၵ်းသူၼ်းမဵတ်ႉတႃႇထိုင် ၸုမ်းဢဝ်ၶၢဝ်ႇႁဝ်းၶဝ် ၵူႈၸုမ်းၸုမ်း ၵေႃႈလီ၊ ၵေႃႉၼိုင်ႈလႄႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈၵေႃႈလီ ၶၢဝ်ႇဢၼ်ဢမ်ႇလီ၊ ၶၢဝ်ႇဢၼ်ဢမ်ႇၸိုဝ်ႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ၊ ဢၼ်တေႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းၼင်ႇၵၼ် ၽိတ်းၵၼ်၊ ႁဝ်းၼင်ႇၵၼ် ဢမ်ႇႁၼ်လီ ၼိူဝ်ၵၼ်ၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈယွမ်းတၢင်ႇ၊ ႁႂ်ႈယွမ်းတႅမ်ႈသေၵမ်း ၼႆၶႃႈ။
ထၢမ် – ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်း ဢၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်းၶႂ်ႈၾၢၵ်ႇထိုင် ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်း မီးၸိူင်ႉႁိုဝ်ၽွင်ႈၶႃႈ ?
တွပ်ႇ – ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇပၢႆးသၢႆႈၶဝ်ဝႃႈ“ ပေႃးမႃးၽတ်ႉၽဵင်ႇသေ ထတ်းတူၺ်းၼႆ ဢၼ်ၵူၼ်းႁဝ်း ၼိုင်ႈၵေႃႉ ထူၺ်ႈၸႂ်ၶဝ်ႈ လႄႈ ထူၺ်ႈၸႂ်ဢွၵ်ႇတင်းဝၼ်းတင်းဝၼ်းၼႆႉ တေမီးမွၵ်ႈ 22,000 (သွင်မိုၼ်ႇသွင်ႁဵင်) ၵမ်း ၶႃႈဝႃႇ၊ ယွၼ်ႉၼၼ် ၼႂ်းၵႃႈ 22,000 (သွင်မိုၼ်ႇသွင်ႁဵင်) ၵမ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းဢမ်ႇတွင်းၸွမ်းလႆႈတင်းမူတ်းသေတႃႉ ပေႃးႁဝ်းၶတ်းၸႂ်ႁူႉတွင်းၸွမ်းလႆႈႁေ မွၵ်ႈ 10 ၵမ်း၊ 20 ၵမ်း ဢွၼ်ႇၵူၺ်းၵေႃႈ ၶႅမ်ႉၼႃႇၶႃႈယဝ်ႉ။
ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်း ယွၼ်းႁႂ်ႈလႆႈဢဝ်ၶေႃႈသင်ႇသွၼ် ၸဝ်ႈၶူးလူင် ပႃႇမွၵ်ႉၶ တွၵ်ႇတိူဝ်ႇ ၶမ်းမၢႆ ထမ်ႇမသႃႇမိ ႁဝ်းၶႃႈ ဢၼ်ဝႃႈ -“ပႆႇသူၼ်ၸႂ် ၶဝ်ႈၸႂ် လွင်ႈၼိပ်ႉပၢၼ်ႇၵေႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်သင်၊ ၵူၺ်းၵႃႈ …… သင်ဝႃႈ ၶႂ်ႈၼုမ်ႇ၊ ၶႂ်ႈတိူဝ်းမီးတၢင်းသိူဝ်းၸႂ်ၼႆ ႁႂ်ႈ ၼင်ႈတြႃး၊ ၾိုၵ်းသမႃႇထိ ႁႂ်ႈၸႂ်ၼိမ်တႃႉ”- ၼႆၼၼ်ႉၶႃႈ။
သိုပ်ႇသေၼႆႉ ၽူႈလူဢၢၼ်ႇႁဝ်းၶႃႈ ပႂ်ႉပၼ်ႁႅင်း ထႅင်ႈတွၼ်ႈ (2) လွင်ႈၵၢၼ်ႁၢင်ႈႁႅၼ်းၵၢၼ်ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း တႃႇၵႂႃႇပွင် ၵၢၼ်သႃသၼႃ တီႈမိူင်းသိူဝ်းပီးယိူဝ်းၼၼ်ႉ တေလႆႈႁဵတ်းၸိူင်ႉႁိုင် ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ တေလႆႈၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းၵႂႃႇႁိုင် မွၵ်ႈႁိုဝ်ၼႆ ၸဝ်ႈၶူး ထုၼ်းလႅင်း ဝပ်ႉပ တေမႃးသပ်းလႅင်းလၢတ်ႈၼႄၵႂႃႇ …………..
