ၼမ်ႉမၼ်းရူတ်ႉ/ ၸၢၵ်ႈ ပုင်ႈၶိုၼ်ႈ လႄႈ ၶၢဝ်းမႆႈပီၼႆႉ ၶၼ်ၼမ်ႉၵိၼ်/ ၸႂ်ႉ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၵေႃႈ ပုင်ႈၶိုၼ်ႈႁႅင်း ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇ ။
တႄႇဢဝ် လိူၼ်မၢတ်ႊၶျ် 2022 ၼႆႉမႃး ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၶၼ်ၼမ်ႉၸႂ်ႉ/ ၼမ်ႉဢၢပ်ႇ 1 ထူဝ်ႈလႂ် ဢမ်ႇယွမ်း 7,000 ပျႃး မၢင်တီႈထိုင် 10,000 ပၢႆ။ ၸူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းမႃးၼႆႉ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၵူႈလွင်ႈတူၵ်းတႅမ်ႇ ဢမ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ် ။ ၶၼ်ၼမ်ႉမၼ်း ရူတ်ႉ/ ၸၢၵ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပုင်ႈၶိုၼ်ႈႁႅင်း တုမ်ႉယွၼ်ႈထိုင်ၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢွၼ်ၵၼ် ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ ၵိၼ်းၸႂ်ၵၼ်မႃး ၊ ၵႃႈၶၼ်ၶူဝ်းၵုၼ်ႇၶွင်ၵိၼ်ယမ်ႉ သုင် ၊ ဢမ်ႇလိူဝ်သေ ၼမ်ႉၵိၼ်ၼမ်ႉၸႂ်ႉ ယင်းလႆႈသိုဝ်ႉၵႃႈယႂ်ႇၵႃႈပႅင်း ။
ၽူႈယိင်း ဢႃယု 40 ပၢႆ ၵူၼ်းတူၼ်ႈတီး လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၼမ်ႉၸႂ်ႉ/ ဢၢပ်ႇ ဢၼ်သႂ်ႇထူဝ်ႈသေ ၶၢႆၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈလဵဝ် တီႈပွၵ်ႉမေႇၽိဝ်ႇၼႆႉ 1 ထူဝ်ႈလႆႈပၼ် 7,000 ပျႃး။ ၵူႈပွၵ်ႈ 3,500 ပျႃးၵူၺ်း။ ပေႃးၶိုၼ်ႈၵႂႃႇတၢင်း ပွၵ်ႉၼမ်ႉၵတ်းသမ်ႉ 10,000 ပၢႆ။ မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈတႄႉ 5,000 ပၢႆ။ ၼမ်ႉသႅၼ်ႈသႂ်ႇ (သောက်ရေသန့်) ၵူႈပွၵ်ႈ ၼိုင်ႈဢုမ်သီၶၢဝ် 500 ပျႃး၊ ဝၢႆးသိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းမိူင်း ၶိုၼ်ႈထႅင်ႈ 100 ပဵၼ်ၵႂႃႇ 600 ပျႃး။ ၼႂ်းလိူၼ်ၼႆႉ ၶိုၼ်ႈထႅင်ႈ 100 ပဵၼ်ၵႂႃႇ 700 ယဝ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ်ဢုမ်သီၶဵဝ်သႂ်သႂ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ မိူၼ်ၵၼ် လုၵ်ႉတီႈ 600 ၶိုၼ်ႈပဵၼ် 700 လိူၼ်ၼႆႉ ၶိုၼ်ႈပဵၼ် 800 ယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။
ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၾႆးၾႃႉၶၢတ်ႇတိၵ်းတိၵ်းလႄႈၵူၼ်းမိူင်းလႆႈၸႂ်ႉၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈ ၼမ်ႉမၼ်းၵႃးၼမ် ။ ၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈသမ်ႉပုင်ႈၶိုၼ်ႈသုင်ထႅင်ႈႁႅင်း ၊ တႃႇႁုင်ၵိၼ်ႁုင်ယမ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈသိုဝ်ႉထၢၼ်ႇ သိုဝ်ႉၾိုၼ်းမႃးၸႂ်ႉတႅၼ်း။ ယၢမ်းလဵဝ် ထၢၼ်ႇသႂ်ႇၾႆးႁုင်မိုဝ်ႉၵေႃႈ ၵႃႈယႂ်ႇ။ ၼိုင်ႈထူင်လႂ် လုၵ်ႉဢဝ် 5,000 – 6,000 သေ ၶိုၼ်ႈထိုင် 13,000 ပၢႆ ။
“ထၢၼ်ႇၼႆႉ ၵူႈပီ 1 ထူင် 5,000 ပၢႆ ဝၢႆးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းမႃး 1 ထူင် ပဵၼ်ၵႂႃႇ 8,000 ပျႃး။ လိူၼ်ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉၵူၺ်း ၶိုၼ်ႈပဵၼ် 13,500 ယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼႆႉ ထၢၼ်ႇဢွၼ်ႇ ဢၼ်ယွႆႈမၼ်း 1 ထူင် 2,500-3,000 တေႃႇလဵဝ် ပဵၼ်ၵႂႃႇ 5,000 ယဝ်ႉ။ ၵႅတ်ႉသ်ၵေႃႈ မိူၼ်ၵၼ် သွၼ်ႇပဵၼ် ၸွႆႉမၼ်းဢဝ် ၵူႈပွၵ်ႈ 1 ၸွႆႉ 2,300 – 2,500 ။ မိူဝ်ႈႁၢင်ပီ 2021 သမ်ႉ 1 ၸွႆႉ 3,700 ပျႃး ထိုင်မႃး လိူၼ်ၼႆႉ 1 ၸွႆႉ 4,700 ပျႃး။ မၢင်ဢုမ် တေမီး 7 ၸွႆႉ – 9 ၸွႆႉ၊ 1 ၸွႆႉ ၶိုၼ်ႈ 1,000 ႁဵတ်းႁိုဝ်လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းတေဢမ်ႇတုၵ်ႉၶလႃႇ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ တူၼ်ႈတီး သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။
လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶိုၼ်ႈၵူႈဢၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ ၼမ်ႉမၼ်းၵိၼ်/ ပေႃးပဵၼ်ၼမ်ႉမၼ်းထူဝ်ႇ ၵူႈပွၵ်ႈ 1 ၸွႆႉ 7,500 ။ ယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ် ၵႂႃႇ 10,500 – 11,000 ပျႃး။ တဵၼ်းတႆႈၵေႃႈ မိူၼ်ၵၼ် ဢၼ်မီး 6 လႅမ်ႈၼၼ်ႉ ၵူႈပွၵ်ႈ 1 ထူင် 350 – 400 ပျႃး မိူဝ်ႈလဵဝ် ၶိုၼ်ႈပဵၼ် 800 – 1,000 ပျႃး ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
ၵူၼ်းၼုမ်ႇ တူၼ်ႈတီး ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “တေႃႈလဵဝ်ၼႆႉ ၶူဝ်းၵုၼ်ႇၶွင်ၵိၼ်ၼႆႉ ၶိုၼ်ႈၵူႈမဵဝ်း ၶိုၼ်ႈပဵၼ် ၼိုင်ႈပုၼ်ႈ သွင် ပုၼ်ႈ။ ၵႃႈႁႅင်းႁဵတ်းၵၢၼ်သမ်ႉ ဢမ်ႇၶိုၼ်ႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵၢၼ်ငၢၼ်းဢေႇ ဢမ်ႇလိူင်ႇၼမ်မိူၼ်မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈ ၸူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းမႃးၼႆႉ။ သၽေႃး ၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉသမ်ႉ ပေႃးဢမ်ႇမီးတႃလႆႈမႃး ဢိုပ်းမႃး ယၢပ်ႇမႃး တိူၵ်ႈမႃးၵေႃႈ မေႃမိူၵ်ႈမႃး။ ၽူႈလၵ်ႉၵူၼ်းၸူၼ်ၵေႃႈ လိူင်ႇၼမ်မႃးဢေႃႈ ။ လွင်ႈ ႁူမ်ႇလူမ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇဝႃႈ ၼွၵ်ႈႁိူၼ်း/ ၼႂ်းႁိူၼ်း တိုၼ်းဢမ်ႇမီးယဝ်ႉ လိူဝ်သေဝႃႈ လူဝ်ႇၵႅတ်ႇၶႄၾၢင်ႉသတိတူဝ်ၽႂ်မၼ်း ၵႂႃႇၵူၺ်း”- ဝႃႈၼႆ။
ၼႂ်းမိူင်းတႆးပတ်းပိုၼ်ႉ ႁဵတ်းၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ဢမ်ႇဢွင်ႇ။ ငိုၼ်းၶဝ်ႈဢေႇယဝ်ႉ ငိုၼ်းၸႂ်ႉၸၢႆႇသၼ်ႉၼမ်။ ၶၼ်ၼမ်ႉမၼ်းရူတ်ႉ/ ၸၢၵ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပုင်ႈၶိုၼ်ႈႁႅင်း။ ၸဝ်ႈရူတ်ႉၵႃး မၢင်ၵေႃႉ ပေႃးလႆႈၵိုတ်းယင်ႉၵၢၼ်ၵေႃႈမီးတင်းၼမ် ။
