ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸီႉသင်ႇႁႂ်ႈပိုတ်ႇႁူင်းႁဵၼ်း ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ပတ်းပိုၼ်ႉ ၼႂ်းမိူင်းတႆးတႄႉပေႃႈမႄႈပႆႇပၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵႂႃႇႁူင်းႁဵၼ်း မႆႈၸႂ်လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ။
မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 1/6/2021 သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸီႉသင်ႇႁႂ်ႈ ပိုတ်ႇႁူင်းႁဵၼ်း ပဵၼ်ဝၼ်းႁႅၵ်ႈ ပတ်းပိုၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်း။ ၶူးသွၼ်ၸိူဝ်းဢမ်ႇႁဵတ်း CDM ၵႂႃႇႁူင်းႁဵၼ်းပိုတ်ႇပူင်သွၼ်ပၼ်ၵႂႃႇသေတႃႉ ၼႂ်းမိူင်းတႆး သၢမ်ပွတ်းသၢမ်တွၼ်ႈတႄႉ ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈတႄႉတႄႉ ၽႂ်ဢမ်ႇပၼ်လုၵ်ႈလၢင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵႂႃႇၶိုၼ်ႈႁူင်းႁဵၼ်း။
ၵူၼ်း မိူင်းယႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵႂႃႇ ၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းတႄႉ မီးၶႃႈဢေႃႈ ၵူၺ်းၵႃႈ မီး ဢေႇၶႃႈ။ ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်လုၵ်ႈလၢင်း သိုၵ်း လႄႈ ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵူၺ်းၵႂႃႇၶိုၼ်ႈ။ ၶႂ်ႈဝႃႈၵူႈႁူင်းႁဵၼ်းၶႃႈယူဝ်ႉ ႁၼ်သိုၵ်း မၢၼ်ႈ 3-4 ၵေႃႉ ယိပ်းၵွင်ႈၸေးမိုဝ်းသေ ပႂ်ႉဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈဝႆႉယူႇ”- ဝႃႈၼႆ။
တၢင်းၸႄႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီၵေႃႈ မၢင်ႁူင်းႁဵၼ်း ၸႂ်ႉၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵႂႃႇဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈပႂ်ႉတီႈႁူင်းႁဵၼ်း ပၼ်ထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ ဝႃႈၼႆ။
ၵူၼ်းၼုမ်ႇပိုၼ်ႉတီႈ သႅၼ်ဝီ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “သိုၵ်းမႃးပႂ်ႉဢဝ် ႁူမ်ႇလူမ်ႈၸွမ်းႁူင်းႁဵၼ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈသိုၵ်းပိုၼ်ႉတီႈ ။ လုၵ်ႉတၢင်ႇတီႈမႃးပႂ်ႉ။ ၶဝ်ဢမ်ႇပၼ်ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵႂႃႇသူင်ႇ ၽႅဝ်ၼႃႈၽၵ်းတူၵျွင်း မိူၼ် မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း ။ သိုၵ်းၶဝ် ပႂ်ႉတီႈတၢင်းၶဝ်ႈၵျွင်းသေ ႁႂ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ပႆၶိုၼ်ႈၵႂႃႇႁင်းၵူၺ်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ႁႂ်ႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၼိုင်ႈဝၼ်းလႂ် ၵႂႃႇပႂ်ႉတီႈႁူင်းႁဵၼ်းၼိုင်ႈၵေႃႉ၊ ဝၢၼ်ႈလႂ် မီးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶိုၼ်ႈႁူင်းႁဵၼ်းၵေႃႈ ဝၢၼ်ႈၼၼ်ႉလႆႈၵႂႃႇပႂ်ႉ ၶဝ်ၵူဝ် မၢၵ်ႇတႅၵ်ႇယူဝ်ႉ ထၢင်ႇတႄႉ သိုၵ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။ ပေႃႈမႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ မၢင်ၸိူဝ်း ၵႂႃႇဢၢပ်ႇၵျွင်းယဝ်ႉသေ ငိၼ်းဝႃႈ တေလႆႈ ၵႂႃႇပႂ်ႉႁူင်းႁဵၼ်းၼႆ ၸူးဢမ်ႇပၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵႂႃႇၶိုၼ်ႈၵေႃႈမီးတင်းၼမ် ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပိူၼ်ႈဢမ်ႇၶႂ်ႈႁၢမ်းၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉ တွင်ႉၵၼ်ၵေႃႈပိူင်ၼိုင်ႈ”- ဝႃႈၼႆ။
တီႈႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင်မၢႆ 2 ၸႄႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ။ တီႈႁူင်းႁဵၼ်းၼၼ်ႉ မေႃသွၼ်တႄႉ မီးဢေႇ။ ပဵၼ်မေႃသွၼ် မေး သိုၵ်းမၢၼ်ႈလွၼ်ႉလွၼ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။
တၢင်းၸႄႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈတႄႉ မီးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၵႂႃႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းၼမ် ၵူၺ်းၵႃႈ ပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တင်း လုၵ်ႈ ဢွၼ်ႇၸၢဝ်းၶႄႇ ၼႆယဝ်ႉ။
“တီႈလႃႈသဵဝ်ႈၼႆႉ တပ်ႉမၢၼ်ႈပေႃးလွမ်ႉဝဵင်းဝႆႉယူႇယဝ်ႉ ၶႄႇၵေႃႈၼမ်။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵႂႃႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းတႄႉ ပဵၼ်ၵႃႈလုၵ်ႈ လၢင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶႄႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၵူၺ်း ။ ၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈၵမ်ႈၼမ်တႄႉ ဢမ်ႇဢဝ် ၵႂႃႇၶိုၼ်ႈ ၵၼ်ၶႃႈ”- ၵူၼ်းၼုမ်ႇ လႃႈသဵဝ်ႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈၼင်ႇၼႆ။
တၢင်းပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း မိူၼ်ၼင်ႇ ၵဵင်းတုင်၊ မိူင်းသၢတ်ႇ၊ တႃႈၶီႈလဵၵ်း ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ပႆႇႁၼ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇမိူဝ်းၶိုၼ်ႈႁူင်း ႁဵၼ်း။ ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇမၢင်ၵေႃႉ လၢတ်ႈဝႃႈ ထိုင်ပိုတ်ႇၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ၵႂႃႇၶိုၼ်ႈ ဝႃႈၼႆ။
“ဢမ်ႇမီးၽႂ်ၵႂႃႇၶိုၼ်ႈၶႃႇ ထိုင်ပိုတ်ႇၵေႃႈ ။ ပိူၼ်ႈဢွၼ်ၵၼ်ၸင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈပဵၼ်ထၢၼ်ႇၼႆႉ ၶဝ်တဵၵ်းတဵင်သေ ပိုတ်ႇႁူင်းႁဵၼ်းၶႃႈလူး။ ႁဝ်းၶႃႈ မႆႈၸႂ် ၵူဝ်လုၵ်ႈႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈၶႃႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 ၵေႃႈတၢင်းၼိုင်ႈ။ ပေႃးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁဝ်းၶႃႈၸပ်းတၢင်းပဵၼ်မႃး ၽႂ်တေဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်ႈ။ တေႃႈၼင်ႇ ရူတ်ႉၶိူင်ႈ ႁၢႆယူႇၵူႈဝၼ်းၼႆႉ ၶဝ်ယင်းဢမ်ႇတီႉလႆႈ ၵူၼ်းလၵ်ႉသေပွၵ်ႈ”- ပေႃႈမႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ တႃႈၶီႈလဵၵ်းၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈၼင်ႇၼႆ။
မိူၼ်ၼၼ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ တီႈမိူင်းၵိုင်ၵေႃႈ ၸိူဝ်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵႂႃႇၾၢၵ်ႇႁူင်းႁဵၼ်းသေယဝ်ႉ ထိုင်ဝၼ်းပိုတ်ႇႁူင်းႁဵၼ်းမႃး ဝၼ်း မိူဝ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇႁူင်းႁဵၼ်း ၵေႃႈ မီးတင်းၼမ်။
“လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢၼ်ၵႂႃႇၾၢၵ်ႇႁူင်းႁဵၼ်းဝႆႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇႁၼ်ၵႂႃႇႁူင်းႁဵၼ်းၶႃႈလူး။ ၸွမ်းၵျွင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိပ်းၵွင်ႈသေ ပႂ်ႉဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈဝႆႉ ၶႂ်ႈဝႃႈၵူႈၵျွင်းယဝ်ႉ”- ၵူၼ်း မိူင်းၵိုင် လၢတ်ႈၼႄၽူႈ တွႆႇႁွၵ်ႈၼင်ႇၼႆ။
မိူၼ်ၼင်ႇ ပၢင်လူင် လွႆလႅမ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈမိူၼ်ၵၼ်။ ဝၼ်းတီႈ 31/5/2021 ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်းမွၵ်ႈ 11 မူင်း ၾႆး မႆႈႁူင်းႁဵၼ်း ၸၼ်ႉဢွၼ် မၢႆ 2 တီႈလွႆလႅမ် လင်ၼိုင်ႈ ။ ထိုင်ၼႂ်ၼႆႉ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢၼ်ၵႂႃႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းမီးဢိတ်းဢွၼ်ႇၵူၺ်း။ တီႈၸႄႈဝဵင်းမူႇၸေႊၵေႃႈ မီး လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢၼ်ဢၢပ်ႇႁူင်းႁဵၼ်းယဝ်ႉသေ ဢမ်ႇၵႂႃႇမီးၼမ်။ ၼိုင်ႈတီႈလႂ် မီးၵူၼ်းၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း 3-4 ၵေႃႉ ၵႃႈၼႆႉၵူၺ်း ၵူၼ်း မူႇၸေႊလၢတ်ႈ ။
ႁူင်းႁဵၼ်းၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ပတ်းပိုၼ်ႉၼႆႉ ထုၵ်ႇသင်ႇပိၵ်ႉဢိုတ်းမႃးတင်ႈတႄႇပီ 2020 ၽွင်း တၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 တႄႇလၢမ်းၽႄႈႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ တေႃႇထိုင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်း မိူင်း ဢမ်ႇဝူၼ်ႉၼႃႈ/လင်သေ ၸီႉသင်ႇႁႂ်ႈပိုတ်ႇႁူင်းႁဵၼ်း ၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ။ ။
ၸဵမ် ၵူၼ်းမိူင်း မေႃသွၼ် ၶူးသွၼ် ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉသိုၵ်းယိုတ်းမိူင်း၊ ၶႃႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶုၼ်တင်းၼမ်တင်းလၢႆပႃးၸဵမ် မေႃသွၼ် ႁူင်းႁဵၼ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢွၼ်ၵၼ်ႁဵတ်း CDM ပႅတ်ႈ တင်းၼမ် ၼႆယဝ်ႉ။
