ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵႅဝ်ႈ ၼႂ်းဝၼ်းသၢၼ်ၶတ်းယႃႈမဝ်းၵမ် လုမ်ႈၾႃႉ တီႈလွႆၵေႃႇဝၼ်း။ ၵူၼ်းမိူင်းဢိၵ်ႇၵူၼ်းသိုၵ်း ၶဝ်ႈႁူမ်ႈသၢၼ်ၶတ်းယႃႈမဝ်းၵမ်။
ဝၼ်းတီႈ 26/6/2020 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 9 မူင်း ထိုင် 10 မူင်းၶိုင်ႈ ယူႇတီႈၼႃႈလိၼ်သိုၵ်း မၢႆ 1 ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်း ၸိုင်ႈတႆး/တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး (RCSS/SSA) လွႆၵေႃႇဝၼ်း လႆႈၸတ်းႁဵတ်း ပၢင်ၵႅဝ်ႈ ဝၼ်းသၢၼ်ၶတ်းယႃႈမဝ်းၵမ် လုမ်ႈၾႃႉ တီႈႁူင်းႁေႃးႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈမၢႆ 2 လွႆၵေႃႇဝၼ်း။ မီးၵူၼ်းသိုၵ်းလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်း ၶဝ်ႈႁူမ်ႈမွၵ်ႈ 700 ပၢႆ-ၼႆယဝ်ႉ။
ၸဝ်ႈသိုၵ်းလူင် ၶမ်းၵွၼ်းၸိုၼ်ႈ ၽူႈၵွၼ်းၼႃႈလိၼ်သိုၵ်းမၢႆ 1 လွႆၵေႃႇဝၼ်း မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်းဝႃႈ “ယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၽေးတေႃႇ ၵူၼ်းႁိမ်းႁွမ်း၊ ၵူၼ်းၼႂ်းဝၢၼ်ႈ မိူင်းႁဝ်း။ ပဵၼ်ၽေးတေႃႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈႁဝ်း၊ ပဵၼ်ၽေးတေႃႇ ၵူၼ်းၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉတင်းသဵင်ႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၽေးလူင် ဢၼ်ၶႃႈႁႅမ်ၵူၼ်း လူၺ်ႈဢမ်ႇဢွၵ်ႇလိူတ်ႈလႄႈ တၢႆလူၺ်ႈဢမ်ႇႁူႉတူဝ်။ ပဵၼ်ၽေးလူင်ဢၼ်ၶႃႈႁႅမ်ၶိုၼ်းတူဝ်ႁဝ်း၊ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းႁဝ်း ဝၢၼ်ႈမိူင်းႁဝ်းယဝ်ႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၽေးလူင် ဢၼ်ႁဝ်းဢမ်ႇမုင်ႈမွင်းႁၼ်လႆႈ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၽူႈၶႂၢၵ်ႈမိူင်းၶဝ် ဢဝ်ယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆႉႁဵတ်းပဵၼ် ၵၢၼ်မိူင်းသေ ၶႃႈႁႅမ်ၶိုၼ်း လုၵ်ႈလၢၼ်ႁဝ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈႁဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ” ဝႃႈၼႆ။
မၼ်းၸဝ်ႈဝႃႈ ၵူၼ်းသိုၵ်းၵူၼ်းမိူင်းတင်းမူတ်းတၵ်းလႆႈႁူမ်ႈၵၼ်သၢၼ်ၶတ်းယႃႈမဝ်းၵၼ်လူၺ်ႈ ဢမ်ႇၵႃႉၶၢႆ၊ ဢမ်ႇသူႇသမ်း၊ လိူဝ်ၼၼ်ႉ သၢၼ်ၶတ်းၵူၼ်းၵႃႉၶၢႆ၊ သၢၼ်ၶတ်းၵူၼ်းသူႇသမ်း၊ သၢၼ်ၶတ်းၵူၼ်းပၼ်ႁႅင်း လွင်ႈယႃႈမဝ်ႈၵမ် ဝႃႈၼႆ။
“ ပေႃးၵဵဝ်ႇၶွင်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆႉ တေၸၢင်ႈလူမ်ႉၸူမ်ၵွႆလႆႈ ၸဵမ်တူဝ်ၸႂ်/ ဢွၵ်းဝူၼ်ႉႁဝ်း၊ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး၊ ပၢႆးပၺ်ၺႃ တေႃႇပေႃးထိုင်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းႁဝ်း။ တေႃႈလဵဝ်ၼႆႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၽေးယႃႈမဝ်းၵမ်သေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်း ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ၊ လုၵ်ႈလၢၼ်တိတ်းၸပ်းယႃႈမဝ်းၵမ် ထိုင်ၸၼ်ႉႁၢဝ်ႈႁႅင်းယဝ်ႉလႄႈ လႆႈဢၢပ်ႈပၼ်တီႈမုၵ်ႉၸုမ်း RCSS ၼႆႉ မီးတင်းၼမ်၊ တီႈလွႆၵေႃႇဝၼ်းႁဝ်းၵေႃႈ လႆႈႁပ်ႉတိုတ်းယႃႈမဝ်းၵမ်ပၼ်ယူႇ။ ၵွပ်ႈဝႃႈႁဝ်းၶႃႈ ပဵၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈဢၼ်လဵဝ်ၵၼ်၊ ပဵၼ်ၵူၼ်းၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးမိူၼ်ၵၼ်။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵူႈၵေႃႉႁူႉဝႆႉဝႃႈ ယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၽေးလူင် တေႃႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈႁဝ်းၶႃႈတႄႉတႄႉ” ၸဝ်ႈသိုၵ်းလူင် ၶမ်းၵွၼ်းၸိုၼ်ႈ မွၵ်ႈလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်းၵႂႃႇၼင်ႇၼႆ။
တီႈပၢင်ၵႅဝ်ႈၼၼ်ႉ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းလႄႈ ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်လၢႆလၢႆၸဝ်ႈ လႆႈမွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ပိုၼ်းဝၼ်းသၢၼ်ၶတ်းယႃႈမဝ်းၵမ်လုမ်ႈၾႃႉ၊ လွင်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်ၽႄႈလၢမ်းၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး၊ လွင်ႈႁူင်းတိုတ်းယႃႈမဝ်းၵမ် တီႈလွႆၵေႃႇဝၼ်း၊ လွင်ႈၵၢင်ၸႂ်ၽူႈမႃးတိုတ်းယႃႈမဝ်းၵမ်လႄႈ လူႇဢၢၼ်ႇၼႄၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ RCSS ၼႂ်းဝၼ်းသၢၼ်ၶတ်း ယႃႈမဝ်းၵမ်လုမ်ႈၾႃႉ ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ၶွတ်ႇယွတ်ႈလူပ်းလိုၼ်းပၢင်ၵႅဝ်ႈၵႂႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။
ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း ပီ 2019-2020 ၼႆႉ ယူႇတီႈၼႃႈလိၼ်သိုၵ်းမၢႆ 1 တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး တီႉၺွပ်းလႆႈယႃႈမဝ်းၵမ် ယႃႈမႃႉ 263 မဵတ်ႉ၊ ယႃႈၾိၼ်ႇ 5 ၶၼ်၊ ၵူၼ်းၵႃႉၶၢႆယႃႈမဝ်းၵမ် 7 ၵေႃႉ၊ ယႃႈမဝ်းၵမ် ဢၼ်တီႉလႆႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လႆႈၽဝ်ပႅတ်ႈ ၼႂ်းၼႃႈတီႈ ဢၼ်တူင်ႉၼိုင်ယဝ်ႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ လႆႈပၼ်တၢင်းႁူႉ ၽေးယႃႈမဝ်းၵမ် ၵူၼ်းမိူင်းဢိၵ်ႇၵူၼ်းသိုၵ်း 5 ပွၵ်ႈ၊ ၽူႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ထွမ်ႇ ၸၢႆး/ ယိင်း 4,855 ၵေႃႉ ၼႆယဝ်ႉ။
တႄႇဢဝ်ပီ 2016 မႃးထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ တီႈၼႃႈလိၼ်သိုၵ်းမၢႆ 1 တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး လႆႈႁပ်ႉၵူၼ်းမႃးတိုတ်းယႃႈ မဝ်းၵမ် တင်းသဵင်ႈ မီး 1,600 ၵေႃႉပၢႆ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်မႃးတိုတ်းယႃႈမဝ်းၵမ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်တိတ်းၸပ်းယႃႈမဝ်းၵမ် ထိုင်ၸၼ်ႉႁၢဝ်ႈႁႅင်း ထိုင်တီႈပေႃႈမႄႈပီႈၼွင်ႉ ဢမ်ႇၵုမ်းလႆႈသေ မၢင်ၸိူဝ်း ပဵၼ်ၽေးတေႃႇၵူၼ်းႁိမ်းႁွမ်း။ ၵူၼ်းၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်း ပေႃႈမႄႈပီႈၼွင်ႉ ၸင်ႇလႆႈသူင်ႇမွပ်ႈမႃးတိုတ်းယႃႈမဝ်းၵမ် တီႈလွႆၵေႃႇဝၼ်း ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ တီႈလွႆၵေႃႇဝၼ်းၸဝ်ႈၼိုင်ႈလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ ။
ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း ပီ 2020 တေႃႇထိုင်လိူၼ်ထူၼ်ႈ 3 (လိူၼ်မၢတ်ႊၶျ်) ၵူၼ်းၶဝ်ႈမႃးတိုတ်းယႃႈ တီႈၼႃႈလိၼ်သိုၵ်းမၢႆ 1 မီးၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇ။ ဝၢႆးလင်ၼၼ်ႉတႄႉ ဢိင်ၼိူဝ်ငဝ်းလၢႆးတၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 သေ လၢႆလၢႆၸိုင်ႈမိူင်း လႆႈပိၵ်ႉဢိုတ်းဝၢၼ်ႈဢိုတ်းမိူင်းလႄႈ ယူႇတီႈၼႃႈလိၼ်သိုၵ်းမၢႆ 1 ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁပ်ႉၵူၼ်းမႃးတိုတ်းယႃႈမဝ်းၵမ် တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ။
ယူႇတီႈ ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းထူပ်းၺႃးလွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ လုၵ်ႈလၢၼ်တိတ်းၸပ်းယႃႈမဝ်းၵမ် ၵပ်းသိုပ်ႇမႃး တႃႇဢဝ်လုၵ်ႈလၢၼ် မႃးတိုတ်းယႃႈတီႈလွႆၵေႃႇဝၼ်းၼၼ်ႉ တိုၵ်ႉမီးတင်းၼမ်-ၼႆယဝ်ႉ။
