ႁႅင်းၵၢၼ်တႆး မႄႈပုမ်လူင် ၺႃးၽူႈယိင်းသၢမ်ၵေႃႉ ၶဝ်ႈႁွင်ႈၼွၼ်းမႃး တဵၵ်းလွၵ်ႇၶၢႆၶူဝ်းပၼ်သေ ႁိမ်ၸူၼ်ဢဝ်ငိုၼ်းၵႂႃႇသီႇႁဵင်ဝၢတ်ႇ။
မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 24/05/2020 ၼၼ်ႉ ၼၢင်းယွၼ်း ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း ၸၢဝ်းတႆးမႄႈမၢၼ်းပုမ်လူင် ယူႇဢိူင်ႇၼွင်ၽိုင်ႈ ၸႄႈဝဵင်းသႃရၽီး ၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႆႇ ၼၼ်ႉမီးၼၢင်းယိင်း 3 ၵေႃႉ ၶဝ်ႈႁွင်ႈမႃး တဵၵ်းၶၢႆၶူဝ်းၶွင်ပၼ်မၼ်းၼၢင်း ၽွင်းယူႇၵေႃႉလဵဝ်တီႈႁွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်းမၼ်း။ မၼ်းၼၢင်းဢမ်ႇသိုဝ်ႉၼႆၵေႃႈဢမ်ႇလႆႈ လိုၼ်းသုတ်းတွႆႇ ဢႅပ်ႇငိုၼ်းမၼ်းၼၢင်းၵွႆသေ ဢဝ်ငိုၼ်းၵႂႃႇ တင်းမူတ်းမႅၼ်ႈ 4000 ဝၢတ်ႇ(မွၵ်ႈ 2 သႅင်ပျႃးငိုၼ်းမၢၼ်ႈ)။
ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၸၢႆးပိူင်း ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၾၢႆႇမၢႆမီႈႁႅင်းၵၢၼ် ၸုမ်း HRDF လၢတ်ႈတီႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇ ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ-“ၵၢၼ်ဢၼ်ဢဝ်ၶူဝ်းၶွင်ၶိူင်ႈၸႂ်ႉသွႆၵူႈလွင်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇၶိူင်ႈၾႆးၾႃႉလႄႈသင်၊ ဢီယူတ်းဢီယႃ လႄႈသင် ဢႅဝ်ႇႁွၼ်ႈမႃးထၢမ်ၶၢႆၸွမ်းႁွင်ႈၸွမ်းႁိူၼ်းသေ တဵၵ်းလွၵ်ႇငိုတ်ႈၶၢႆပၼ် ႁႂ်ႈပိူၼ်ႈသိုဝ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ တိုၼ်းပဵၼ်ၵၢၼ်ဢမ်ႇထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်းထမ်း။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ ၶူဝ်းၶွင်ၸိူဝ်းၼႆႉ မီးႁၢၼ်ႉၶၢႆမၼ်းယူႇ၊ ႁဝ်းၶႂ်ႈလႆႈဢီႈသင်ၵေႃႈ ႁဝ်းၵႂႃႇသိုဝ်ႉဢဝ်တီႈႁၢၼ်ႉၶၢႆမၼ်းလႆႈ။ ၵမ်ႈၼမ် ၶဝ်တိုၼ်းႁႃတိုဝ်ႉတၢင်း လွၵ်ႇၶၢႆပၼ်ၵူၼ်းၸိူဝ်း ဢမ်ႇပေႃးမီးတၢင်းႁူႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။
ၼၢင်းယွၼ်းၼႆႉ ဢႃႇယု 20 ပီ၊ ၵေႃႉပဵၼ်ၽူဝ်ၸိုဝ်ႈ ၸၢႆးထုၼ်း ၶိူဝ်းႁိူၼ်း လုင်းၵေႃး ဢႃႇယု 19 ပီ ယူႇတၢင်းမိူင်းၾၢင်။ မၼ်းၼၢင်းၼႆႉ ပဵၼ်မႄႈပုမ်လူင် ထႅင်ႈ 11 ဝၼ်းၵူၺ်းတေလႆႈၵႂႃႇႁူင်းယႃ ၵိူတ်ႇလုၵ်ႈ၊ ငိုၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်သုမ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ငိုၼ်းၵဵပ်းႁွမ်တွမ်ဝႆႉ တႃႇၵိူတ်ႇလုၵ်ႈ-ၼႆယဝ်ႉ။
လွင်ႈဢၼ်ပဵၼ်ၵႂႃႇၼၼ်ႉ ၼၢင်းယွၼ်းလၢတ်ႈၼေ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈပလိၵ်ႈထႆးဝႃႈ – ၼၢင်းယိင်းသၢမ်ၵေႃႉ ၶဝ်ႈမႃးထၢမ်ၶၢႆ ၼမ်ႉယႃၸႄႈၶူဝ်းႁွမ်လႄႈ မေႃႈၾႆးၾႃႉ ။ မၼ်းၼၢင်းဝႃႈဢမ်ႇသိုဝ်ႉ ဢမ်ႇမီးငိုၼ်း ၼႆၵေႃႈ ၶဝ်သၢမ်ၵေႃႉဝႃႈ ဢမ်ႇသိုဝ်ႉဢမ်ႇလႆႈၼႆသေ ၵႂႃႇတွႆႇသေႃး ဢႅပ်ႇမႆႉဢၼ်ၵဵပ်းႁွမ်ငိုၼ်းတွင်းဝႆႉ တႃႇၵိူတ်ႇလုၵ်ႈၼၼ်ႉသေ ဢဝ်ငိုၼ်းမၼ်းၵႂႃႇ – ဝႃႈၼႆ။
ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၼၢင်းယွၼ်း လၢတ်ႈတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇထႆးဝႃႈ-“ ႁွင်ႉႁႆႈ ယွၼ်းၼွမ်းယူႇၵေႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇယွမ်း ႁိမ်ဢဝ်ငိုၼ်းၼႂ်းမိုဝ်းၶႃႈ သေ ဢွၵ်ႇႁိူၼ်းၵႂႃႇ။ ၽိူဝ်ႇၶုၵ်းၸႂ်လႆႈ ၼႅတ်ႈလႅၼ်ႈဢွၵ်ႇ ၵႂႃႇၸွမ်းတူၺ်း ဢမ်ႇတၼ်းၶိုတ်းၶဝ်ယဝ်ႉ၊ ဢမ်ႇတၼ်းႁၼ် ပၢႆႉရူတ်ႉၶဝ်”ဝႃႈၼႆ။
တၢင်းႁူင်းယႃ လၢတ်ႈဝႃႈ ပေႃးၵိူတ်ႇလုၵ်ႈ တေလႆႈၸၢႆႇငိုၼ်းမွၵ်ႈ 8,000-12,000 ဝၢတ်ႇ၊ သင်ဝႃႈလႆႈၽႃႇဢွၵ်ႇ တေသဵင်ႈမွၵ်ႈ 15,000-18,000 ဝၢတ်ႇ ၼႆလႄႈ ငိုၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵဵပ်းဝႆႉတႃႇၵိူတ်ႇလုၵ်ႈ လႆႈႁူႉၼင်ႇၼႆ။
တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပလိၵ်ႈပႆႇတီႉလႆႈ ၵူၼ်းၵဝ်း ၵူၼ်းၸူၼ်သၢမ်ၵေႃႉၼၼ်ႉ။