ၵူၼ်းမိူင်းတႆး လၢႆလၢႆၸႄႈဝဵင်း ႁူပ်ႉလွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ တႃႇတေသိုဝ်ႉ ၽႃႈတူမ်းသူပ်း(Mask) လႄႈ ၼမ်ႉယႃလၢင်ႉမိုဝ်း ယွၼ်ႉၶၼ်ၶၢႆၶိုၼ်ႈသုင်လိူဝ်ၵဝ်ႇ လိူဝ်ႁႅင်း ။
တေႃႈလဵဝ်ၼႆႉ တၢင်းပဵၼ်ဝူႊႁၢၼ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 ၼႆႉ လၢမ်းၽႄႈၸွတ်ႈတူဝ်ႈၵမ်ႇၽႃႇႁၢဝ်ႈႁႅင်းသေ ၵူၼ်းမိူင်း ဢွၼ်ၵၼ်ဢွၵ်ႇသိုဝ်ႉ ၽႃႈတူမ်းသူပ်း (Mask) လႄႈ ၼမ်ႉယႃလၢင်ႉမိုဝ်းတင်းၼမ် ။ ၼႂ်းၽွင်းယၢမ်းၼႆႉ ၸဝ်ႈၶွင်ႁၢၼ်ႉသမ်ႉ ဢဝ်တိုဝ်ႉတၢင်းသေ ၶိုၼ်ႈၵႃႈၶၼ်ၶၢႆ ဝႃႈၼႆ။
ၸၢႆးဢၢႆႈ ၵူၼ်းၼမ်ႉၶမ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “ တေႃႈလဵဝ် တီႈၼမ်ႉၶမ်းႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ ၶၢႆၽႃႈတူမ်းသူပ်းပၼ်ၵၼ်ၼႆႉ ၵႃႈပေႇၸႂ်ၶႃႈယဝ်ႉ။ ၼိုင်ႈထုပ်ႉလႂ် ၼႂ်းမၼ်းမီး 10 ဢၼ် တေႃႈလဵဝ်ၶၢႆပၼ်ၵၼ် 6,000 ပျႃး။ ၽႃႈတူမ်းသူပ်းၼႆႉ ၼိုင်ႈ ဢၼ်လႂ် တေတူၵ်းယူႇ 600 ၶႃႈယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈၼႆႉ ၼိုင်ႈထုပ်ႉလႂ် 500 ပျႃး – 800 ပျႃးၵႃႈၼႆႉၵူၺ်းၶႃႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၼမ်ႉ ယႃလၢင်ႉမိုဝ်းၼႆႉ မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈ ၼိုင်ႈတဝ်ႈ 3,500 ပျႃး – 4,000 ပျႃးၵႃႈၼႆႉၵူၺ်းၶႃႈ။ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ထိုင်ၵႂႃႇ 9,000 ပျႃး ထိုင် 10,000 ပျႃး ၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ယႃႈယႃၵေႃႈ ၶိုၼ်ႈၵႃႈၶၼ်မူတ်း” ဝႃႈၼႆ။
တိုဝ်ႉတၢင်းၼႆႉၵူၼ်းၶၢႆၶူဝ်းၶိုၼ်ႈၵႃႈၶၼ် ၽႃႈတူမ်းသူပ်းတူမ်းပၢၵ်ႇၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ၶူဝ်းၶွင်ၵိၼ်ယမ်ႉၵေႃႈ ၵႃႈယႂ်ႇၶၼ်သုင် မူတ်းလႄႈ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းႁႃၸဝ်ႉၵိၼ်ၶမ်ႈႁူပ်ႉလွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇလူင်လၢင် ဝႃႈၼႆ။
ၸၢႆးဢွၼ်ႇ ၵူၼ်းၼမ်ႉၶမ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “ ၽႃႈတူမ်းသူပ်းၼႆႉ မၢင်တီႈၶိုၼ်ႈထိုင် 1 ဢၼ် 900 ၼႆႉလူးၵွၼ်ႇ ၶႃႈ။ ၶူဝ်းၶွင်ၵိၼ်ယမ်ႉမိူၼ်ၼင်ႇ ၶႆႇၵႆႇ ၼိုင်ႈၽႅင် မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈ 3,000 ပျႃး တေႃႈ လဵဝ် ပဵၼ်ၵႂႃႇ 3,500 ပျႃးယဝ်ႉ။ ၶဝ်ႈသၢၼ် ၼိုင်ႈထူင် 16,500 ပျႃး တေႃႇလဵဝ် ပဵၼ်ၵႂႃႇ 17,000 ပျႃး ။ ၶႂ်ႈဝႃႈ ၶိုၼ်ႈၵူႈ မဵဝ်းၶႃႈယဝ်ႉ တေၶိုၼ်ႈၼမ် 500 – 1,000 ပျႃးၼႆႉ ၶႃႈ။ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းႁႃၸဝ်ႈၵိၼ်ၶမ်ႈတေၸၢင်ႈ ႁဵတ်းႁိုဝ်သိုဝ်ႉယဝ်ႉၶႃႈလႃႇ။ လႃႈလီႈၶိုၼ်ႈ ၼႃႇၶႃႈလူင်။ လွင်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇ လီ ပဵၼ်သေဢိတ်း ” ဝႃႈၼႆ။
ၼႂ်းၸိုင်တႆးပွတ်းၸၢၼ်းလၢႆလၢႆဝဵင်းမိူၼ်ၼင်ႇ လၢႆးၶႃႈ ၊ မိူင်းၼၢႆး ၽႃႈတူမ်းသူပ်း ဢၼ် ၶိုၼ်ႈထိုင် 1,000 ပျႃး၊ တီႈဝဵင်း တူၼ်ႈတီးၶိုၼ်ႈထိုင် 1 ဢၼ် 1,500 ပျႃးလႄႈၵူၼ်းမိူင်းၶၢင်းပွင်ႉထိုင်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈႁႂ်ႈလူင်းၵူတ်ႇထတ်း ဢဝ်လိူင်ႈပၼ် ႁၢၼ်ႉၶၢႆၵႃႈၶၼ်သုင် ဝႃႈၼႆ။
ၸၢႆးဝၼ်းလႅင်းၶမ်း ၽူႈတႅၼ်းသၽႃး ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၶဵတ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈ မၢႆ 3 ၸႄႈတွၼ်ႈလႃႈသဵဝ်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “ တီႈတႄႉမၼ်း ၶၢဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈလူဝ်ႇလႆႈၸႅၵ်ႇပၼ်ၵၼ်လၢႆလၢႆၵွၼ်ႇၶႃႈဢေႃႈ မိူၼ်ၼင်ႇ ၽႃႈတူမ်းသူပ်းၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈ ပဵၼ် ၸၢဝ်းပုတ်ႉထၽႃသႃ ထူပ်းၽေးၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆ ႁဝ်းၶႃႈ ထုၵ်ႇလီၸွႆႈထႅမ်ၵၼ် ဢဝ်ၵုသူလ်ၵွၼ်ႇၶႃႈဢေႃႈ။ ပေႃးႁဵတ်းၵူၼ်းငုမ်းပႃမိူဝ်ႈၼမ်ႉၶုၼ်ႇ ၶိုၼ်ႈၶၼ်ၵုၼ်ႇၽွင်းၵူၼ်းမိူင်းတုၵ်ႉၶ လိူတ်ႇမႆႈၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၵၢၼ်လီၵုသူလ်မၼ်း ပဵၼ် ဢၵုသူလ်ၵူၺ်းၶႃႈဢေႃႈ” ဝႃႈၼႆ။
သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ “ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၵႃႈ ၶၼ်မၼ်းၶိုၼ်ႈလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၶႃႈသမ်ႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈၸိူဝ်းဢမ်ႇသိုဝ်ႉလႆႈသမ်ႉ ဢမ်ႇ ဢွၼ်ၵၼ်သိုဝ်ႉၸႂ်ႉ ။ ယိင်ႈၶႅၼ်းၸၢင်ႈၽႄႈၸပ်းၵၼ်ဝႆးဝႆးသေ ၵူၼ်းၸိူဝ်းလမ်ႇမၢၵ်ႈလေႃးၽႃႉ ဢၼ် ၶၢႆၵႃႈယႂ်ႇၶၼ် လူင်ၼၼ်ႉ တၢင်းပဵၼ်ၵေႃႈၸၢင်ႈၸဵဝ်းထိုင်မၼ်းၶိုၼ်း၊ တေပႃးၵၼ်လူႉ မူတ်းၶႃႈယဝ်ႉ။ တီႈတႄႉမၼ်း သင်ပဵၼ်လႆႈ လူဝ်ႇ လႆႈၶၢႆပၼ်ၵၼ်ထုၵ်ႇထုၵ်ႇ ႁႂ်ႈလႆႈၸႂ်ႉၵၼ်၊ တိုဝ်း/ ႁူမ်ႈၵၼ် ၵူႈၵေႃႉ ၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၽႂ်မၼ်း ၵႂႃႇ။ႁၢၼ်ႉၶၢႆၶိူင်ႈ ၸႂ်ႉတိုဝ်း ၶိုၼ်ႈ ၶၼ် ၶၢႆၶူဝ်း ၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇလီပဵၼ်သေဢိတ်း ” ဝႃႈၼႆ။
ၽွင်းၵူၼ်းမိူင်း ႁူပ်ႉတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတႃႇသိုဝ်ႉၶူဝ်းၸႂ်ႉတိုဝ်းတႃႇႁႄႉၵင်ႈတင်းပဵၼ်ၼႆႉ ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၸႄႈဝဵင်း ပိုၼ်ႉတီႈၽႂ်မၼ်း ဢမ်ႇလူင်းၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်းပၼ်သေဢမ်ႇပႃး ဢမ်ႇမီးလွင်ႈသႂ်ႇၸႂ်ၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းမိူင်း ၵူၼ်းမိူင်းလၢတ်ႈ ၼႄၼင်ႇၼႆ။
ၸွမ်းၼင်ႇ ၸုမ်းပၵ်းတႃပႂ်ႉတူၺ်းႁူဝ်ၵူၼ်းၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ worldometer ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ မီးၵူၼ်းၸပ်းၸိူဝ်ႉမႅင်း 471,794 ၵေႃႉ။ တၢႆ 21,297 ၵေႃႉ။
