ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး/ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး RCSS/SSA ၶိုင်ၸတ်းပွင်ပၢင်ၵုမ်ၵၢၼ်မိူင်းၸၼ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႆး ND ႁၢင်ႈႁႅၼ်းတႃႇ ပၢင်ၵုမ်လူင် လွင်ႈငမ်းယဵၼ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် (ပၢင်ၵုမ်လူင် ပင်လူင် ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 21 ပွၵ်ႈၵမ်း 4) ၼင်ႇႁိုဝ် တေ ၸတ်းလႆႈၸွမ်းၼင်ႇ ၶၢဝ်းယၢမ်းဢၼ်တတ်းမၵ်းတမ်းဝၢင်းဝႆႉၼၼ်ႉ။
ၵူၺ်းၵႃႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈငဝ်းလၢႆးလၢႆလွင်ႈလၢႆဢၼ်သေ ND တႆး တေပဵၼ်ၸတ်းမိူဝ်ႈလႂ် ပႆႇၸၢင်ႈလၢတ်ႈ ဝႃႈၼႆ။
ၸဝ်ႈသိုၵ်း ဢုမ်ႈၶိူဝ်း ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ RCSS လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “လွင်ႈတေၸတ်းႁဵတ်း ပၢင်ၵုမ်ၵၢၼ်မိူင်းၸၼ်ႉ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႆးၼႆႉ တေႁဵတ်းမိူဝ်ႈလႂ်၊ ဝၼ်းလႂ် ပႆႇတႅတ်ႈတေႃး။ တေႁဵတ်းႁႃႉ၊ ဢမ်ႇႁဵတ်းႁႃႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ပႆႇ ၸၢင်ႈလၢတ်ႈ၊ တေႃႈလဵဝ် တိုၵ်ႉပႂ်ႉတူၺ်းငဝ်းလၢႆး လၢႆလၢႆၾၢႆႇယူႇ မိူၼ်ၼင်ႇ တၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႊ -19 ၼႆႉၵေႃႈ ဢၼ် ၼိုင်ႈသေ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵၢၼ်မိူင်းဢၼ်ပဵၼ်ယူႇယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉၵေႃႈ ဢၼ်ၼိုင်ႈ။ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ တိုၵ်ႉဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် လၢႆ လၢႆၾၢႆႇယူႇ” ဝႃႈၼႆ။
တၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊရူဝ်ႊၼႃႊ(ၶူဝ်ႊဝိတ်ႊ – 19) ၼႆႉ ၽႄႈလၢမ်းငၢႆႈ ၸပ်းဝႆးလႄႈ ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းတႆး ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇႁၢမ်ႈ ႁႄႉ ထိုင်ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ်ငိူင်ႉဝႄႈတီႈၵူၼ်းၵိုၼ်း ယႃႇပေၸတ်းႁဵတ်းပွႆးလၢမ်းသင် ဝႃႈၼႆ။
ၸၢႆးလဵၵ်ႉ ၽူႈၼမ်းၼႂ်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် SNLD လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “ ၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ သင်ႁဝ်းၶႃႈ ဝႆႉၸႂ်ၼႅတ်ႈ ၸႂ်ၽႂ်း မႆႈၸႂ်သေ ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်ၵၢၼ်မိူင်းၸၼ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႆးၼႆၼၼ်ႉ သင်ဝႃႈမၼ်းတုမ်ႉတိူဝ်ႉမႃး ပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ၵႂႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ပဵၼ်မုၵ်ႉ၊ ပဵၼ်ၾုင်၊ ပဵၼ်ၸုမ်း၊ ပဵၼ်ၸၢဝ်း ၵႂႃႇႁူမ်ႈၵၼ်ႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်။ ႁဵတ်းပွႆးႁိုဝ်ႉၼႆ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ မၼ်းမီးလွင်ႈတုမ်ႉယွၼ်ႈမႃး ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈတၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊရူဝ်ႊၼႃႊ(ၶူဝ်ႊဝိတ်ႊ -19) ၼႆႉၸိုင် မၼ်းတေပဵၼ် တီႈသႄႉ တီႈၼႄးပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းယဝ်ႉ” ဝႃႈၼႆ။
ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၸွမ်းၼင်ႇတင်းလုမ်ႈၾႃႉ တူင်ႉၼိုင်လွင်ႈတၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊရူဝ်ႊၼႃႊၼႆႉသေ ၵူၼ်းၵိုၼ်းၶွၼ်ႈၵၼ်ၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီယုၵ်ႉၶၢႆႉဝႆႉၵမ်းၼိုင်ႈယူႇ ဝႃႈၼႆ။
“ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼႆလႄႈ တၢင်းၵမ်ႇၽႃႇ(တၢင်းလူၵ်ႈ) ပိူၼ်ႈဢွၼ်ၵၼ်ႁၢမ်ႈႁႄႉ ၵူၼ်းၶွၼ်ႈတုမ် ၵၼ်ယူႇၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ ၵေႃႈ လီငိူင်ႉဝႄႈယူႇ ႁဝ်းၶႃႈႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉၼၼ်သေလႄႈ ၸင်ႇတေယွၼ်းထိုင် တီႈ RCSS ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး ပိူဝ်ႈ တႃႇတေႁဵတ်း ND ၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈ ယိူၼ်ႉဝႆႉၵမ်းၼိုင်ႈၵေႃႈလႆႈယူႇ။ ယုၵ်ႉၶၢႆႉၵမ်းၼိုင်ႈ ၵေႃႈလီယူႇ ႁဝ်းၶႃႈၸင်ႇပၼ် ၶေႃႈႁၼ် ထိုင်ၸိူင်ႉၼၼ်ၶႃႈ” ၸၢႆးလဵၵ်ႉလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။
ၸွမ်းၼင်ႇ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ တေၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်လူင် လွင်ႈငမ်းယဵၼ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢမ်ႇၼၼ် ပီႁူဝ် ပၢၵ်ႇ 21 ပၢင်လူင် ၵမ်းထူၼ်ႈ 4 ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 4 လိူၼ်ႁႅၵ်ႈ ပီ 2020 ၼႆလႄႈ ယူႇတီႈ RCSS ၶိုင်ပွင်တႃႇတေ ၸတ်းႁဵတ်း ပၢင်ၵုမ်လူင်ၵၢၼ်မိူင်းၸၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႆး တီႈဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၼႂ်းလိူၼ်မၢတ်ႉၶျ်ၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။
ၸၢႆးလဵၵ်ႉ ၽူႈၼမ်းၼႂ်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ်လၢတ်ႈဝႃႈ “ ပၢင်ၵုမ် ၵၢၼ်မိူင်းၸၼ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႆးၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် သၢႆသိုပ်ႇ ၶွင်ၵၢၼ် NCA ၼႆ ႁဝ်းၶႃႈ ပွင်ႇလႅင်းၸႂ်ယူႇ။ ဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းတေၵႂႃႇၵိုတ်းတီႈလႂ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ 10-20 ပီႁႃႉ ႁဝ်းၶႃႈ ၵေႃႈဢမ်ႇၸၢင်ႈဝႃႈ။ ပိူင်ယႂ်ႇသုတ်းမၼ်းတႄႉ မႄးပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်းသေယဝ်ႉ ၵေႃႇတင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၸိုၼ်ႈ ၸၢင်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼႃႈၵၢၼ်ဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းတေၵႂႃႇၶၢဝ်းယၢဝ်း။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼႆလႄႈ ၵၢၼ် ND တႆးၼႆႉ ပဵၼ်ၽိတ်ႇ ဢွၼ်ႇဢၼ်ၼိုင်ႈၶွင် NCA ၵူၺ်း ႁဵတ်းမိူဝ်ႈလႂ် ၵေႃႈလႆႈ၊ ယၢမ်းလႂ် ၵေႃႈလႆႈ” ဝႃႈၼႆ။
ပၢင်ၵုမ်ၵၢၼ်မိူင်းၸၼ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႆးၼႆႉ မိူဝ်ႈႁူဝ်ပီ 2018 ၵွၼ်ႇၼႃႈတေၸတ်းပၢင်ၵုမ်လူင်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်မိူင်းႁူမ်ႈ တုမ်ၼၼ်ႉ ၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းႁၢင်ႈႁႅၼ်းတႃႇၸတ်းယဝ်ႉ ၵမ်းၼိုင်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈ တပ်ႉသိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ႁၢမ်ႈႁႄႉၵဝ်း ၸွမ်းၽွင်းႁူပ်ႉထူပ်း ၵူၼ်းမိူင်းၼၼ်ႉ တိၵ်းတိၵ်းလႄႈ ထိုင်တီႈလႆႈႁၢင်ႉၵၢတ်ႈပႅတ်ႈ။
တေႃႈလဵဝ် ၵူၼ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊရူဝ်ႊၼႃႊ (ၶူဝ်ႊဝိတ်ႊ – 19) တၢင်းလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ မီး 109,278 ၵေႃႉ၊ တၢႆ 3,816 ၵေႃႉ၊ ၽႄႈထိုင် 104 ၸိုင်ႈမိူင်းၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ယူႇတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ South China Morning Post ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။
