ၸုမ်းၵပ်းသၢၼ်လွင်ႈၼၢင်းယိင်းတႆး (SWAN) ပိုတ်ႇလုမ်းသုၼ်ၵၢင်လဵပ်ႈႁဵၼ်း တီႈဝဵင်းပၢင်လူင် တႃႇပူၵ်းပွင်ယုၵ်ႉမုၼ်း ၼမ်ႉၵတ်ႉ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ။
ဝၼ်းတီႈ 13/2/2020 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 9 မူင်း ထိုင် 4 မူင်းဝၢႆးဝၼ်း ယူႇတီႈၸုမ်းၵပ်းသၢၼ်လွင်ႈၼၢင်းယိင်းတႆး (Shan Women’s Action Network – SWAN) ပိုတ်ႇလုမ်းသုၼ်ၵၢင်လဵပ်ႈႁဵၼ်း တီႈဝၢၼ်ႈဢႅၼ်ႇ ဝဵင်းပၢင်လူင် ၸႄႈတွၼ်ႈလွႆလႅမ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း။ ယိူင်းဢၢၼ်း တႃႇပူၵ်းပွင်ယုၵ်ႉမုၼ်းၼမ်ႉၵတ်ႉလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ႁႂ်ႈႁုၼ်ႈမုၼ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင် တႃႇၼႂ်း ဝၼ်းမိူဝ်းၼႃႈ။
ၼၢင်းဢေၶိူဝ်း ၽူႈၵွၼ်းႁွင်ႈၵၢၼ် ၾၢႆႇပူၵ်းပွင်ၽဝၼၢင်းယိင်းတီႈလီ (SWAN) လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ လႆႈမႃးပိုတ်ႇလုမ်း သုၼ်ၵၢင်လဵပ်ႈႁဵၼ်းတီႈၼႆႈၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇလွႆလႅမ်၊ ပၢင်လူင်၊ လၢႆးၶႃႈသေတႃႉ ၵမ်ႈၼမ် မူႇဝၢၼ်ႈ တီႈ ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈတေၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ပူၵ်းပွင်ၼႆႉ မၼ်းတေပဵၼ်ၼႂ်းၵိင်ႇၸႄႈဝဵင်းပၢင်လူင် ၵမ်ႈပႃႈၼမ်။ ယိူင်းဢၢၼ်းတႄႉၵေႃႈ တႃႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၼႂ်းၵိင်ႇၸႄႈဝဵင်းပၢင်လူင်ၼႆႉ ၼင်ႇႁိုဝ် ပၢႆးၸႂ်၊ ပၢႆးၵပ်းသိုပ်ႇႁႂ်ႈမႂ်ႇသုင်၊ ႁႂ်ႈမီးတိုဝ်ႉတၢင်းႁဵၼ်းပၢႆးပၺ်ၺႃ၊ ႁႂ်ႈ တီႈတူင်ႇဝူင်းၶဝ် ၶိုၼ်ႈသင်ႉၶိုၼ်ႈသုင်မႃးၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ တေပူၵ်းပွင်ပၼ်ၵႂႃႇ” ဝႃႈၼႆ။
ၶူင်းၵၢၼ် တႃႇပူၵ်းပွင်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁႂ်ႈႁုၼ်ႈမုၼ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၼႆႉ တေမီး 3 ၶၵ်ႉတွၼ်ႈ။ 1) ၼင်ႇႁိုဝ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇပေႃးတေ လႆႈႁူႉ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်၊ ၵေႃႉၼိုင်ႈလႄႈၵေႃႉၼိုင်ႈ ၼင်ႁိုဝ် ပေႃးတေမေႃၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈ။ 2) ၼင်ႇႁိုဝ် လုၵ်ႈ ဢွၼ်ႇၵူႈၵေႃႉ ပေႃးတေလႆႈတိုတ်ႉတၢႆးထိုင်လႆႈပၢႆးပၺ်ၺႃ။ 2) ၼင်ႇႁိုဝ် ပၢႆးတူဝ်၊ ပၢႆးၸႂ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ပေႃးတေၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ၶိုၼ်ႈသုင်မႃးၼၼ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ် ပေႃးတေမီးမူႇပိူင်မၼ်းမႃး ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။
ၼၢင်းဢေၶိူဝ်း သပ်းလႅင်းလၢတ်ႈၼႄဝႃႈ“ ၶၵ်ႉတွၼ်ႈ 3 ဢၼ်ၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈ တေပူၵ်းပွင်ပၼ် ၼႂ်းမူႇဝၢၼ်ႈလၢႆလၢႆတီႈ၊ ၸွမ်း ၼင်ႇ ႁူဝ်ၵူၼ်း 300 လိူဝ်လိူဝ်သေ ႁဝ်းၶႃႈတေမႃးတူၺ်းဝႃႈ မူႇဝၢၼ်ႈဢၼ်လႂ် လူဝ်ႇတၢင်းၸွႆႈထႅမ်တႄႉတႄႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶဝ် ဢမ်ႇတိုတ်ႉတၢႆးတူၺ်းထိုင်လႆႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ် တေပဵၼ်မူႇဝၢၼ်ႈဢၼ် ပိုင်ႈဢိင်တူဝ်ၵဝ်ႇမႃး။ ပေႃးဝႃႈလူဝ်ႇတႄႉတႄႉၸိုင် ႁဝ်းၶႃႈတေလူင်းပိုၼ်ႉတီႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းသေ ႁဝ်းၶႃႈတေပူၵ်းပွင်ၵႂႃႇ” ဝႃႈၼႆ။
ၼႂ်းႁူဝ်ၶေႃႈ 3 ၶၵ်ႉတွၼ်ႈၼႆႉ တေပူၵ်းပွင်ပၼ်ၵႂႃႇ တႃႇၶၢဝ်းတၢင်း 2 ပီ။ ၼႂ်းပီ 2020 တင်း 2021၊ တေၶတ်းၸႂ် ဢုပ်ႇဢူဝ်း ႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ် တင်းၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင် ၼႂ်းမူႇဝၢၼ်ႈ၊ ၸုမ်းတူင်ႉၼိုင်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း၊ ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ လႄႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၼၢင်းဢေၶိူဝ်ႊ သပ်းလႅင်းလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။
ၸုမ်းၵပ်းသၢၼ်လွင်ႈၼၢင်းယိင်းတႆး(SWAN) ၼႆႉ ပဵၼ်ၸုမ်း ဢၼ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈၵေႃႇတင်ႈ ငဝ်ႈၵေႃ ၸုမ်းၼၢင်းယိင်း (မိူင်း မၢၼ်ႈ) (WLB) ဢၼ်မီးၸုမ်းၼၢင်းယိင်း (13) ၸုမ်း ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ။
ၵွၼ်ႇပႆႇၵေႃႇတင်ႈ (သွၼ်း) ၼႆႉ ၼၢင်းယိင်းတႆးၸိူဝ်းယူႇသဝ်း တီႈလႅၼ်လိၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ – မိူင်းထႆးၼႆႉ ၶဝ်ႈႁႃၶွၼ်ႈႁႅင်း ႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်သေ ႁဵတ်းသၢင်ႈ ၸွႆႈထႅမ်ပၼ် တၢင်းလူဝ်ႇၵူၼ်းမိူင်းတႆး ၸိူဝ်းလႆႈၽၢတ်ႇယၢၼ်တီႈယူႇသဝ်းမႃးၼၼ်ႉ လႆႈ ႁူမ်ႈၵၼ်တႅပ်းတတ်းဝႃႈသင်ၵေႃႇတင်ႈၸုမ်းၵပ်းသၢၼ်ၸုမ်းၼိုင်ႈ ဢၼ်မီးပၵ်းပိူင် တႅတ်ႈၼႅတ်ႈၼႆၸိုင် တေတိူဝ်းႁဵတ်း သၢင်ႈၼႃႈၵၢၼ် ႁႂ်ႈထိုင်တီႈထိုင်တၢင်းၼႆလႄႈ ၸင်ႇလႆႈၵေႃႇတင်ႈ ၸုမ်းၵပ်းသၢၼ်လွင်ႈၼၢင်းယိင်းတႆး မိူဝ်ႈပီ 1999 လိူၼ်မတ်ႊၶျ် 28 ဝၼ်း။
