SWAN ပိုတ်ႇႁပ်ႉၽိုၼ်ယိုၼ်ႈတၢင်ႇ လုၵ်ႈႁဵၼ်း တႃႇပၢင်သွၼ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၼၢင်းယိင်းၼုမ်ႇ ၸုပ်ႈ (6) ၽူႈသူၼ်ၸႂ် သူင်ႇၽိုၼ်ယိုၼ်ႈယွၼ်းပဵၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်းမႃးလႆႈယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။
ယူႇတီႈၸုမ်းၵပ်းသၢၼ်လွင်ႈၼၢင်းယိင်းတႆး (Shan Women’s Action Network – SWAN) သေ တႄႇပိုတ်ႇႁပ်ႉဝႂ်/ၽိုၼ် ယိုၼ်ႈ တၢင်ႇပဵၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်း တႃႇပၢင်သွၼ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၼၢင်းယိင်းၼုမ်ႇ ၸုပ်ႈ(6) ။ ပိုတ်ႇႁပ်ႉတင်ႈတႄႇလိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ တေႃႇ ထိုင် ဝၼ်းတီႈ 5 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ 2020 ပဵၼ်ဝၼ်းလိုၼ်းသုတ်း။ ပၢင်သွၼ်ၼႆႉ တေပိုတ်ႇပူင်သွၼ်ပၼ် တီႈၸုမ်းၵပ်းသၢၼ်လွင်ႈၼၢင်းယိင်းတႆး ဝဵင်းလူင်တူၼ်ႈတီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း။
ၼၢင်းမူဝ်ႁွမ် ၽူႈၸတ်းၵၢၼ် ပၢင်သွၼ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၼၢင်းယိင်းၼုမ်ႇ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “ ယိူင်းဢၢၼ်း ပၢင်သွၼ် ႁဝ်းၶႃႈတႄႉ တွၼ်ႈတႃႇၼၢင်းယိင်းၸိူဝ်းဢၼ်ယူႇၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းတႆး ၸိူဝ်းယူႇၵႆဝဵင်းလႄႈ ဢၼ်ဢမ်ႇမီးတိုဝ်ႉတၢင်းလႆႈ ႁဵၼ်းသုင် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ် ပေႃးတေလႆႈမီးတိုဝ်ႉတၢင်းႁဵၼ်းႁူႉလွင်ႈၵၢၼ်မိူင်း၊ လွင်ႈပၢႆးမၢၵ်ႈမီး၊ ၵၢၼ်သူၼ်းတုမ်၊ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း၊ သုၼ်ႇလႆႈၼၢင်းယိင်း၊ သုၼ်ႇလႆႈၽဵင်ႇပဵင်းၸၢႆးယိင်း ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းတေဢဝ်ႁူဝ်ၶေႃႈၸိူဝ်း ၼႆႉပဵၼ်လၵ်းသေ ပူင်သွၼ်ၵႂႃႇ ၼႂ်းပၢင်သွၼ်ႁဝ်း ၶၢဝ်းတၢင်း 5 လိူၼ်” ဝႃႈၼႆ။
လိူဝ်ၼၼ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၼၢင်းယိင်း တေမီးၼမ်ႉၵတ်ႉၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၼႂ်းမူႇဝၢၼ်ႈသေဢမ်ႇၵႃးလႄႈ ၼႂ်းၵူႈၸၼ်ႉတွၼ်ႈ ယဝ်ႉၵေႃႈ တႃႇၼၢင်းယိင်းလႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈၼႂ်းၵၢၼ်မိူင်းလႄႈ ၵၢၼ်တႅပ်းတတ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ၼၢင်းမူဝ်ႁွမ် လၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။
ပၢင်သွၼ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၸုမ်းၼၢင်းယိင်းၼုမ်ႇ ၸုပ်ႈ (6) ၼႆႉ တေပူင်သွၼ်ပၼ်ၵႂႃႇၶၢဝ်းတၢင်း 5 လိူၼ် တႄႇဢဝ်လိူၼ်မေႊ တေႃႇထိုင် လိူၼ်ဢွၵ်ႊထိူဝ်ႊၿိူဝ်ႊ 2020 ၊ တေႁပ်ႉလုၵ်ႈႁဵၼ်းတႃႇ 13 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။
ႁူဝ်ၶေႃႈလၵ်းဢၼ်တေပူင်သွၼ်ပၼ်သမ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း၊ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၼၢင်းယိင်းလႄႈ သုၼ်ႇလႆႈၽဵင်ႇပဵင်းယိင်းၸၢႆး၊ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ လႄႈ လွင်ႈငမ်းယဵၼ် ၼၢင်းယိင်း၊ ပိူင်ၶွတ်ႇၽွတ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်း၊ ပိူင်ၵၢၼ်လူင် ပွင်ၸိုင်ႈ၊ ပိူင်တီႊမူဝ်ႊၶရေႊၸီႊလႄႈ ၾႅတ်ႊၻရႄႊ၊ ပိူင်ၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈလႄႈ လၢႆးၵၢၼ်လိူၵ်ႈၽူႈတႅၼ်း ၸွမ်းသုၼ်ႇ ပုၼ်ႈ (Quota – အချိုးကျ)၊ ၵၢၼ်ပူၵ်းပွင်တူင်ႇဝူင်း၊ ၵၢၼ်ၸတ်းၵၢၼ် ၶူင်းၵၢၼ်၊ ၼမ်ႉၵတ်ႉၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်လႄႈ၊ ၼမ်ႉ ၵတ်ႉၽူႈၼမ်းပၢင်သွၼ်၊ လွၵ်းလၢႆးႁဵတ်းသဵၼ်ႈမၢႆငိုၼ်းလႄႈ ပိုၼ်ႉထၢၼ် ၵၢၼ်ၸႂ်ႉၶွမ်း၊ လွၵ်းလၢႆးထႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈလႄႈ ထႆႇ ဝီႊတီႊဢူဝ်ႊ၊ ပၢႆးႁူႉၵၢၼ်ဝၢင်းၽႅၼ်ၼႃႈႁိူၼ်းလႄႈ လွင်ႈသိုပ်ႇၸိူဝ်ႉသၢႆၽၼ်း၊ ၵၢၼ်မေႃတိၼ်မေႃမိုဝ်း ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။
ၼမ်ႉၵတ်ႉပိူင်လူင်တႃႇပဵၼ်ၽူႈၶိုၼ်ႈပၢင်သွၼ်သမ်ႉ တီႈဢေႇသုတ်းတေလႆႈထိုင်ၸၼ်ႉသိပ်း၊ ႁူႉလိၵ်ႈဢင်းၵိတ်းၸၼ်ႉ ပၢၼ်ၵၢင် (Pre – Intermediate)၊ တေလႆႈပဵၼ်ၵူၼ်းမေႃ တႅမ်ႈ၊ ဢၢၼ်ႇ လၢတ်ႈ တႆးလႄႈမၢၼ်ႈလႆႈလီလီ။
ၼမ်ႉၵတ်ႉတၢင်ႇလွင်ႈ တႃႇပဵၼ်ၽူႈၶိုၼ်ႈပၢင်သွၼ်သမ်ႉ တေလႆႈပဵၼ်ၼၢင်းယိင်း ဢၼ်သူၼ်ၸႂ် လွင်ႈၵၢၼ်မိူင်းလႄႈ ၵၢၼ် ၼၢင်းယိင်း၊ တေလႆႈမီးတၢင်းႁူႉပိုၼ်ႉထၢၼ် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၵၢၼ်မိူင်း၊ တေလႆႈပဵၼ်ၵူၼ်းမီးတၢင်းယၢမ်ႈ(ဢၵျၢင်ႉ) လီ၊ တေလႆႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ်မေႃၶဝ်ႈႁူမ်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈၸွမ်းၵူၼ်းတင်းၼမ်၊ တေလႆႈမီးၸႂ် ၶႂ်ႈသိုပ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်တႃႇတူင်ႉ ၼိုင် ၼႂ်း တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းလႄႈ ၵၢၼ်မိူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။
တၢင်းလူဝ်ႇတၢင်ႇလွင်ႈသမ်ႉ တေလႆႈပဵၼ်ၼၢင်းယိင်းဢႃယု ၼႂ်းၵႄႈ 18 ပီ ထိုင် 30 ပီ၊ တေလႆႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်ၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း လႆႈတေႃႇပေႃးယဝ်ႉ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း ပၢင်သွၼ် 5 လိူၼ်၊ ပၼ်ပုၼ်ႈၼၢင်းယိင်းဢၼ်မီးမုၵ်ႉၸုမ်းသူင်ႇမႃး၊ ဝၢႆးပၢင်သွၼ် ယဝ်ႉ တေလႆႈမိူဝ်းၸွႆႈၶိုၼ်းၼႂ်းမုၵ်ႉၸုမ်းဢမ်ႇၼၼ် ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၶိုၼ်းတီႈဢေႇသုတ်း 1 ပီ ၸိူဝ်းၼႆ။
ၶၵ်ႉတွၼ်ႈသူင်ႇၽိုၼ်တၢင်ႇယွၼ်းၶိုၼ်ႈပၢင်သွၼ်သမ်ႉ တႅမ်ႈၶေႃႈမုလ်း သႂ်ႇၼႂ်းၽိုၼ်တၢင်ႇယွၼ်း တဵမ်ထူၼ်ႈသေ ဢဝ် ပႃး လိၵ်ႈၵမ်ႉတီႈၵူၼ်းလူင်ၼႂ်းမုၵ်ႉၸုမ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵူၼ်းလူင်ဝၢၼ်ႈ၊ ဢမ်ႇၼၼ်တီႈ မေႃသွၼ်သေၵေႃႉၵေႃႉသူင်ႇတီႈ ဢီးမေးလ် [email protected] လႄႈ [email protected] ။
ၸုမ်းၵပ်းသၢၼ်လွင်ႈၼၢင်းယိင်းတႆး(သွၼ်း) ၼႆႉ ပဵၼ်ၸုမ်း ဢၼ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈၵေႃႇတင်ႈ ငဝ်ႈၵေႃ ၸုမ်းၼၢင်းယိင်း (မိူင်းမၢၼ်ႈ) (WLB) ဢၼ်မီးၸုမ်းၼၢင်းယိင်း (13) ၸုမ်း ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ။
ၵွၼ်ႇပႆႇၵေႃႇတင်ႈ (သွၼ်း) ၼႆႉ ၼၢင်းယိင်းတႆးၸိူဝ်းယူႇသဝ်း တီႈလႅၼ်လိၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ – မိူင်းထႆးၼႆႉ ၶဝ်ႈႁႃၶွၼ်ႈႁႅင်း ႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်သေ ႁဵတ်းသၢင်ႈ ၸွႆႈထႅမ်ပၼ် တၢင်းလူဝ်ႇၵူၼ်းမိူင်းတႆး ၸိူဝ်းလႆႈၽၢတ်ႇယၢၼ်တီႈယူႇသဝ်းမႃးၼၼ်ႉ လႆႈ ႁူမ်ႈၵၼ်တႅပ်းတတ်းဝႃႈသင်ၵေႃႇတင်ႈၸုမ်းၵပ်းသၢၼ်ၸုမ်းၼိုင်ႈ ဢၼ်မီးပၵ်းပိူင် တႅတ်ႈၼႅတ်ႈၼႆၸိုင် တေတိူဝ်းႁဵတ်း သၢင်ႈၼႃႈၵၢၼ် ထိုင်တီႈထိုင်တၢင်းၼမ်လိူဝ်ၵဝ်ႇၼႆလႄႈ ၸင်ႇလႆႈၵေႃႇတင်ႈ ၸုမ်းၵပ်းသၢၼ်လွင်ႈၼၢင်းယိင်းတႆး (သွၼ်း) မိူဝ်ႈပီ 1999 လိူၼ်မတ်ႊၶျ် 28 ဝၼ်းၼၼ်ႉ။
ၶဝ်ႈလူဢၢၼ်ႇၶေႃႈမုလ်း ႁူဝ်ယွႆႈမၼ်းလႆႈတီႈ www.shanwomen.org
