ၵေႃၵပ်းသၢၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆးသၼ်လွႆမိူင်းတႆး တေၸတ်းပိုတ်ႇပၢင်သွၼ် ပိုၼ်ႉထၢၼ်လၢတ်ႈၵႂၢမ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ ပွၵ်ႈၵမ်း 8 ဝၼ်းတီႈ 11 လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ 2018 ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇႁပ်ႉလုၵ်ႈႁဵၼ်းတႃႇ 200 ၵေႃႉ။
ပၢင်သွၼ်ပိုၼ်ႉထၢၼ် (ငဝ်ႈၶၢမ်ႇပိုၼ်ႉ)လၢတ်ႈၵႂၢမ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈၼႆႉ တႄႇပိုတ်ႇႁပ်ႉလုၵ်ႈႁဵၼ်းဝၼ်းတီႈ 8 ၊ တေပိုတ်ႇပၢင်ဝၼ်းတီႈ 11 လိူၼ်ၼႆႉ။ ၶၢဝ်းတၢင်းပၢင်သွၼ်တေႁိုင် 45 ဝၼ်း၊ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၼိုင်ႈၵေႃႉ တေလႆႈသႂ်ႇငိုၼ်းၵွင်ၵၢင်ပၢင်သွၼ် 5 မိုၼ်ႇ၊ တေလႆႈပႃးမႃးၽႃႈႁူမ်ႇၶူဝ်းၼွၼ်းလႄႈ ၶူဝ်းၼုင်ႈၾိင်ႈထုင်းတႆး- ၼႆယဝ်ႉ။
မေႃသွၼ်ၸၢႆးၸွမ်လူင် လၢတ်ႈဝႃႈ-“တေသွၼ်ပၼ်ပိူင်လူင် ပဵၼ်လၢႆးလၢတ်ႈၵႂၢမ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ (English speaking) သေဢမ်ႇၵႃး သွၼ်ပၼ်ပႃးၼႂ်း 4 skills ၼၼ်ႉတင်းမူတ်း။ တေမီးပႃးပိုၼ်ႉႁူႉတၢင်းၼွၵ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇပိုၼ်းတႆး (မႄႈၶူးၶိူဝ်းသႅၼ်)လႄႈ ပၵ်းပိူင်ၶပ်းႁေႃႈလူတ်ႉၵႃးလႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆးႁဝ်းသႂ်ႇၸႂ်ၼိူဝ်ၵႂၢမ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈၼမ်ၼမ်၊ ယွၼ်ႉပဵၼ်ၵႂၢမ်းၸႂ်ႉလုမ်ႈၾႃႉလႄႈဝၢၼ်ႈမိူင်းႁဝ်းၵေႃႈ ပိုတ်ႇပၢင်ႇမႃးယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ပုၼ်ႈတႃႇၸိူဝ်းပႆႇမေႃလိၵ်ႈတႆးၵေႃႈ သွၼ်ပၼ်ပႃးလိၵ်ႈတႆး”-ဝႃႈၼႆ။
ၸၢႆးၶိူဝ်းလႅင်း ဝဵင်းပၢင်ႇဢူး လုၵ်ႈႁဵၼ်းၵဝ်ႇၸုပ်ႈ 3 လႄႈ 4 လၢတ်ႈဝႃႈ- “တီႈၼႆႈ ၶႃႈယၢမ်ႈမႃးလဵပ်ႈႁဵၼ်း English speaking 4 skills ဢိၵ်ႇတင်းပိုၼ်းတႆးႁဝ်းလႄႈ ပၵ်းပိူင်ၶပ်းလူတ်ႉၵႃး လႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉဢေႃႈ။ တၢင်းႁူႉၸိူဝ်းၼႆႉၶဝ်ႈတၢင်းတိုဝ်းတႃႇၶႃႈႁဝ်းတႄႉဢေႃႈ၊ ပေႃးၵႂႃႇတၢင်ႇမိူင်းလႆႈၸႂ်ႉတိုဝ်းၵႂၢမ်းဢင်းၵိတ်ႉသေ ၵပ်းသိုပ်ႇပိူၼ်ႈလႄႈ ပေႃးမီးၶႅၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းမႃးဢႅဝ်ႇဝဵင်းႁဝ်းၵေႃႈ တူင်ႉတၵ်ႉလၢတ်ႈတေႃႇၶဝ်လႆႈလီလီ၊ ငိုၼ်းၸွႆႈထႅမ်ၼိုင်ႈၵေႃႉ 5 မိုၼ်ႇ တႃႇယူႇၵိၼ်တီႈႁူင်းႁဵၼ်းၼႆႉ 45 ဝၼ်းတႄႉ ၵိုင်ႇတႄႉဢေႃႈ။ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁႃၶိုၼ်ႈတီႈလႂ်ယဝ်ႉ ႁႂ်ႈပေႃးၵိုင်ႇတၢၼ်ႇပၢင်သွၼ်ၼႆႉ”- ဝႃႈၼႆ။
ၵေႃၵပ်းသၢၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး (Shan Youth Network) ၼႆႉ တႄႇပိုတ်ႇပၢင်သွၼ်မႃးမိူဝ်ႈပီ 2014 ၊ မိူဝ်ႈလဵဝ်တေသိုပ်ႇပိုတ်ႇၵႂႃႇၸုပ်ႈတီႈ 8 ။ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းၼိုင်ႈပီ ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်သွၼ် 2 ၸုပ်ႈ၊ မိူဝ်ႈလဵဝ်လုၵ်ႈႁဵၼ်းဢၼ်ယဝ်ႉၵႂႃႇမီး 1,500 ပၢႆ၊ ပဵၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ဢိၵ်ႇမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း။ ၼွၵ်ႈမိူင်းတႆးသမ်ႉ ပႃးၸဵမ်လုၵ်ႈႁဵၼ်းပူႇတႃႇဢူဝ်ႇ မိူင်းၶၢင်၊ မိူင်းယၢင်းလႅင် ၸိူဝ်းၼႆႉ။
