ၶွမ်ႊပၼီႊထႆး တင်း မၢၼ်ႈ တေႁူမ်ႈၵၼ် ၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ်သေ တင်ႈႁူင်းၾႆးၾႃႉ တီႈမိူင်းၵူၵ်း

ၶွမ်ႊပၼီႊထႆး တင်း မၢၼ်ႈတေႁူမ်ႈၵၼ် ၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ် တႃႇၶၢဝ်းတၢင်း 30 ပီပၢႆ တေတင်ႈႁူင်းၾႆးၾႃႉသေ သူင်ႇႁႅင်းၾႆးၵႂႃႇမိူင်းၶႄႇ။

ၶွမ်ႊပၼီႊထႆး သႃႁႃၵွၼ်း ဢိၼ်ႊဝႅတ်ႊမႅၼ်ႊ (မႁႃၶျူၼ်း) ဢၼ်ပဵၼ်ၶွမ်ႊပၼီႊဢွၼ်ႇတႂ်ႈၶွမ်ႊပၼီႊ Mai khot coal company ႁူမ်ႈၵၼ်တင်း ၶွမ်ႊပၼီႊသူၺ်ႇယေႇၵၢၼ်ႇ (Golden Lake Co.,Ltd) သေ တေၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ် တင်ႈႁူင်းၾႆး ၾႃႉ တီႈဝၢၼ်ႈၵူၵ်းတႂ်ႈ မိူင်းၵူၵ်း ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းသၢတ်ႇ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း။ ၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်တေၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ်ၼႆႉ မွၵ်ႈ 34 ပီ တေၸႂ်ႉငိုၼ်းတိုၼ်းၶုတ်း/ သၢင်ႈႁူင်းၾႆးၾႃႉ 1 လၢၼ်ႉတေႃႊလိူဝ်ႊ (U.S) ၼႆ တီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ngaolaimedia. blogspot ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

လုင်းၸၢႆး ၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃး မိူင်းၵူၵ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 16-17 လိူၼ်ၵျူႊလၢႆႊၼႆႉ ၶွမ်ႊပၼီႊၶဝ် လူင်းမႃးတူၺ်းၶွပ်ႇၼမ်ႉလႅၼ်လိၼ် တီႈဢၼ်ၶဝ်တေႁဵတ်းႁူင်းၾႆးၾႃႉ၊ ၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ်ၼၼ်ႉ။ ၶဝ်တေႁဵတ်း မိူဝ်ႈလႂ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉ။ လွင်ႈၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းၵူၵ်းတႄႉ ပဵၼ်ဢၼ်မႆႈၸႂ်တႄႉတႄႉၶႃႈယဝ်ႉ။ ပဵၼ်ၶွမ်ႊ ပၼီႊသူၺ်ႇယေႇၵၢၼ်ႇလႄႈ ၶွမ်ႊပၼီႊထႆး တေႁူမ်ႈၵၼ်သေ တေႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇ။ ၾႆးၾႃႉဢၼ်ၶဝ်တေႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ၼၼ်ႉ လႆႈငိၼ်းဝႃႈ တေပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၵူၵ်းၸႂ်ႉ ယဝ်ႉၵေႃႈ တေသူင်ႇၵႂႃႇတၢင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း” ဝႃႈၼႆ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းၵၢၼ်ၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ်ၼႆႉသေ ၵူၼ်းမိူင်းၵူၵ်း ဢၼ်တေၺႃး လွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉတႄႉပဵၼ် ဝၢၼ်ႈႁူဝ်ၶၢင်ႉ၊ ဝၢၼ်ႈ ၵူၵ်းတႂ်ႈ၊ ဝၢၼ်ႈဝဵင်း၊ ဝၢၼ်ႈၵၢတ်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈလဝ်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈၼွင်ၵူၼ်း၊ ဝၢၼ်ႈၼွင်တူင် လႄႈ ဝၢၼ်ႈပုင်ႇ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ၸၢႆးႁေႃသႅင် ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ ၵဝ်ႉငဝ်ႈသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းၸိုင်ႈတႆး SHRF လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “ ယွၼ်ႉၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ် သေ ၵူၼ်းမိူင်းတေၸၢင်ႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆး မိူၼ်ၼင်ႇ ၶူမ်းၶူမ်းၵၢႆးၵၢႆး၊ ထူၺ်ႈၸႂ်ၵပ်ႉ၊ ဢႆ၊ တႃၸဵပ်းတႃသႅပ်ႇ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ ထၢၼ်ႇႁိၼ်ၼႆႉ ၶဝ်တေတၢင်ႇၵႃးသေ လတ်းဝၢၼ်ႈလတ်းဝဵင်း။ ပေႃးပဵၼ်မိူင်းပိူၼ်ႈတႄႉ ပိူၼ်ႈတေႁူမ်ႇတေ တူမ်း၊ ၼႂ်းမိူင်းႁဝ်းတႄႉ ၶဝ်ဢမ်ႇႁူမ်ႇဢမ်ႇတူမ်းလီလီ၊ ၶဝ်ဝႆႉမဝ်မၢင်ၼိူဝ်လွင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ” ဝႃႈၼႆ။

လွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇလွင်ႈသုမ်းတီႈလိၼ်သူၼ်ႁႆႈၼႃႈ၊ လွင်ႈပူၼ်ႉပႅၼ်သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်း တေလႆႈႁူပ်ႉထူပ်းသေဢမ်ႇၵႃး ထိုင်တီႈလိုၼ်းသုတ်းမႃး ၸဝ်ႈၶွင်တီႈလိၼ်ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းသင်၊ လႆႈၶၢႆႉတီႈယူႇ တၼ်းသဝ်းထိုင်တီႈၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်မိူင်းႁိမ်းႁွမ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။

သင်ဝႃႈ ၶွမ်ႊပၼီႊၶဝ် မႃးၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ်တီႈမိူင်းၵူၵ်းၼႆႉ တေတုမ်ႉတိူဝ်ႉမႄႈၼမ်ႉၵူၵ်းဢၼ်လႆၽၢၼ်ႇတၢင်းမိူင်း သၢတ်ႇသေ လတ်းၶဝ်ႈၵႂႃႇတၢင်းမိူင်းထႆးၼၼ်ႉသေဢမ်ႇၵႃး တိူၵ်ႇႁႆႈလွၵ်းၼႃး ၵူၼ်းမိူင်းတၢင်းပွတ်းမိူင်းၵူၵ်း ၵေႃႈတေ လူႉယႂ်ႇသုမ်းၼမ်။ ထိူၼ်ႇႁူၺ်ႈၵေႃႈ တေလူႉၵွႆၼမ် ဝႃႈၼႆ။

ၸၢႆးၶိူဝ်းသႅၼ် ၾၢႆႇၾိင်ႈတိုၼ်းပဵၼ်သၽႃႇဝ လၢတ်ႈဝႃႈ “တီႈမိူင်းၵူၵ်းၼႆႉ ၶွမ်ႊပၼီႊၶဝ်မီးၽႅၼ်တႃႇတေႁဵတ်းႁူင်းၾႆး ၾႃႉ။ ၾႆးၾႃႉတေႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႃးၼၼ်ႉ ၶဝ်တေသူင်ႇဢွၵ်ႇၵႂႃႇတၢင်းသၢမ်ၸဵင်ႇၶမ်း ယဝ်ႉၵေႃႈ တေဢဝ်လတ်းၵႂႃႇတၢင်း မိူင်းယူႉသေ ၶဝ်ႈတၢင်းယုၼ်ႊၼၢၼ်ႊမိူင်းၶႄႇ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ တီႈမိူင်းၵူၵ်းၼႆႉ ပေႃးဝႃႈပဵၼ်ႁဵတ်းၼႆၵေႃႈ တေမီးလွင်ႈတုမ်ႉ တိူဝ်ႉၼမ်။ လွင်ႈတေတုမ်ႉတိူဝ်ႉၼမ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မိူၼ်သၢႆၾႆးတေလတ်းၵႂႃႇတၢင်းသၢမ်ၸဵင်ႇၶမ်းၼၼ်ႉ တေထုၵ်ႇ ယိုတ်းလိၼ်သူၼ်ႁႆႈၼႃးၵူၼ်းမိူင်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ႁူင်းၸၢၵ်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ၾႆးၾႃႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းတေၺႃးဢၢႆၵွင်ႉသၢၼ် ထၢၼ်ႇႁိၼ်ဢၼ်ဢွၵ်ႇမႃးတီႈႁူင်းၸၢၵ်ႈလႄႈၵၢၼ်ၶုတ်း။ မိူဝ်ႈၶဝ်ၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ မၼ်းတေၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၵႂႃႇယူႇ တိၵ်းတိၵ်း သမ်ႉတေၸႂ်ႉသၢၼ်ၶေႊမီႊၵႄႊလ် တေတုမ်ႉတိူဝ်ႉ တိူၵ်ႇႁႆႈလွၵ်းၼႃး ပႃႇထိူၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ” ဝႃႈၼႆ။

သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ “ လွင်ႈထၢၼ်ႇႁိၼ်မိူင်းၵူၵ်းၼႆႉ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ မၼ်းယဵၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉၵမ်းၼိုင်ႈ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်း ၾင် မိူင်းထႆး ဢမ်ႇပၼ်ဢဝ်ၶဝ်ႈမိူင်းထႆး၊ ႁူမ်ႈၵၼ်သၢၼ်ၶတ်းလႄႈ လႆႈၵိုတ်းၵႂႃႇပႅတ်ႈ။ တေႃႈလဵဝ်တႄႉ ၶႄႇၵေႃႈမီးၽႅၼ် ဝႆႉ တႃႇတေဢဝ်ထၢၼ်ႇႁိၼ်တီႈမိူင်းၵူၵ်းၼႆႉ ႁိုင်ယဝ်ႉ” ဝႃႈၼႆ။

ထၢၼ်ႇႁိၼ်မိူင်းၵူၵ်းၼႆႉ တၢင်းၵႂၢင်ႈဢၼ်တေၶုတ်းၼၼ်ႉ တေမီးမွၵ်ႈ 3,200 ဢေႊၶိူဝ်ႊ လင်ႁိူၼ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတင်းမူတ်း 200 ပၢႆ တေလႆႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ။

ပူၼ်ႉမႃး 2 ပီၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းၵူၵ်း ႁူမ်ႈၵၼ်သေ လူင်းလၢႆးမိုဝ်း သၢၼ်ၶတ်းလွင်ႈၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ်၊ တင်ႈႁဵတ်းႁူင်း ၾႆးၾႃႉ တၢင်ႇယိုၼ်ႈထိုင်တီႈၽူႈၵွၼ်းၸႄႈတွၼ်ႈမိူင်းသၢတ်ႇမႃးယဝ်ႉၵမ်းၼိုင်ႈ ဝႃႈၼႆ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈလွင်ႈၵၢၼ်ၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ်ၼႂ်းမိူင်းတႆးၼႆႉ တၢင်းသီႇၵိပ်ႇ ပၢင်လွင်း၊ ၼမ်ႉမႃႉ သီႇပေႃႉ ၊ မွၵ်ႇတွင်း တၢင်း ပွတ်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်သၢၼ်ၶတ်းၶူင်းၵၢၼ်ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၽႂ်မၼ်း။ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး 7/7/2019 သင်ၶ ၸဝ်ႈလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၵိုင် ႁူမ်ႈၵၼ်ပႆတၢင်းၼႄၵၢင်ၸႂ် တေႃႇၶွမ်ႊပၼီႊဢူးဢၢႆႈၶျုင်ႇ ဢၼ်တေဢၢင်ႈၶိုင်ၶုတ်း ထၢၼ်ႇႁိၼ် တီႈဢိူင်ႇဝၢၼ်ႈယၢတ်ႇ ၶၢမ်းၼႃး ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းၵိုင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉၵမ်းၼိုင်ႈ။ တီႈမိူင်းၵိုင်ၼႆႉၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ မိူဝ်ႈပီ 2017 ၼၼ်ႉ သင်ၶၸဝ်ႈလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈၵၼ်ၼႄၵၢင်ၸႂ် တေႃႇၶွမ်ႊပၼီႊႁဵင်းမဵတ်ႉတႃႇ ဢၼ်တေဢၢင်ႈၶိုင်ၶုတ်းထၢၼ်ႇ ႁိၼ်တီႈဢိူင်ႇဝၢၼ်ႈယၢတ်ႇ ၶၢမ်းၼႃးၼႆႉ ထိုင်တီႈလႆႈၵိုတ်းယင်ႉၶူင်းၵၢၼ်ၵႂႃႇၵမ်းၼိုင်ႈ။