တပ်ႉသိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈတင်း ၸုမ်းဢူၺ်းလီ 3 ၸုမ်းၼႆႉ ထုၵ်ႇလီဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်းၵႄႈ ပၢင်တိုၵ်း ၸိုင်ႈတႆး ပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ ၸုမ်းပၵ်းတႃပႂ်ႉတူၺ်းသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း HRW တိုၵ်းသူၼ်း။
တႄႇဢဝ်ၵၢင်လိူၼ်ဢေႃႊၵတ်ႊသ် ဝၼ်းတီႈ 15 ၼၼ်ႉမႃးသေ တပ်ႉသိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈတင်း ၸုမ်းဢူၺ်းလီ 3 ၸုမ်း တပ်ႉသိုၵ်းတဢၢင်း TNLA၊ ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA လႄႈ ရၶႅင်ႇ AA ဢၼ်ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး ပွတ်းႁွင်ႇ ၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းမႃးၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈၺႃးၸၢၵ်ႇ လူႉတၢႆမၢတ်ႇၸဵပ်းၸွမ်းပၢင်တိုၵ်း ရူတ်ႉၵႃး ဢၼ်ထုၵ်ႇၺႃး ၾႆးၽဝ် ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။
ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ UN ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်လႆႈလူႉတၢႆ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းတၢင်းပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ တင်းမူတ်း 17 ၵေႃႉ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်း 27 ၵေႃႉ လႄႈ ရူတ်ႉၵႃး ဢၼ်ၺႃးၽဝ် ဢမ်ႇယွမ်း 22 လမ်း။
ၸၢႆးၼေႃႇသႅင် ၵေႃႁူမ်ႈသၢင်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး TYN လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “တေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈဝႃး ဝၼ်းတီႈ 9/9/2019 တႄႉ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းတီႈၵူတ်ႉၶၢႆ ဢွၼ်ၵၼ်ပွၵ်ႈႁိူၼ်းၶိုၼ်းတႄႉ တင်းမူတ်း မီးၵႂႃႇ 1,211 ၵေႃႉ ယဝ်ႉၶႃႈ။ တေၵိုတ်းထႅင်ႈ မွၵ်ႈ 300 ၵႃႈၼႆႉၵူၺ်း” ဝႃႈၼႆ။
ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်း တႄႇဢဝ်ၵၢင်လိူၼ်ဢေႃႊၵတ်ႊသ်ၼၼ်ႉမႃးသေ ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈယၢၼ်ႁိူၼ်း ယေး မွၵ်ႈ 7,500 ၵေႃႉ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉမွၵ်ႈ 3,500 ၵေႃႉ လႆႈပၢႆႈမႃးသွၼ်ႈဝႆႉဢွင်ႈတီႈပၢင်သဝ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဝႃႈၼႆ။
လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်လႆႈလူႉတၢႆယွၼ်ႉၼႂ်းပၢင်တိုၵ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉသမ်ႉ ၵမ်ႈၼမ်တေပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ လႄႈၼၢင်း ယိင်း။
ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၸုမ်းပၵ်းတႃပႂ်ႉတူၺ်းသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း HRW ဢွၵ်ႇဝႆႉဝႃႈ “ ယူႇတီႈတပ်ႉသိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈတင်း ၸုမ်းဢူၺ်းလီ 3 ၸုမ်းၼႆႉ ထုၵ်ႇလီဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈၵႅတ်ႇၶႄပၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ၸွမ်းၼင်ႇပၵ်းပိူင်သိုၵ်းမီး။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တင်း သွင်ၾၢႆႇထုၵ်ႇလီၵိုတ်းလွင်ႈယိုဝ်းၵူၼ်းမိူင်း။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီၸွႆႈထႅမ် တီႈဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းလူဝ်ႇတၢင်းၸွႆႈထႅမ်” ဝႃႈၼႆ။
ၸၢႆးၼေႃႇသႅင် ၵေႃႁူမ်ႈသၢင်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး TYN လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 3/9/2019 ၼၼ်ႉဝႃႈ “ ယူႇတီႈ ႁဝ်းၶႃႈ ၶႂ်ႈတုၵ်းယွၼ်းထိုင် မိူဝ်ႈၽွင်းပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ယူႇၼၼ်ႉ ယႃႇပေပွႆႇမၢၵ်ႇလူင် ၶဝ်ႈၼႂ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်း။ သင်ဝႃႈ ပဵၼ် ပၢင်တိုၵ်းၵႂႃႇၸိုင် ၸုမ်းဢၼ်ပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇၼၼ်ႉ တေလႆႈဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ႁႂ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းတင်းသွင်ၾၢႆႇ သၢႆႈတႅၼ်းၶိုၼ်း ၸွမ်းၼင်ႇၵႃႈၶၼ် ၶူဝ်းၶွင် ၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်လႆႈလူႉသုမ်း” ဝႃႈၼႆ။
ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၼႆႉသေ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 21/8/2019 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ တူဝ်တႅၼ်းမိူင်းၶႄႇ မိတ်ႉသ်တိူဝ်ႊသုၼ်း ၵေႃႇသျႅင်ႊ မွၵ်ႇႁွင်ႉသႅၼ်း ႁူဝ်ပဝ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၵႅမ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ လုၵ်ႈၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ FPNCC – 7 ၸုမ်း – ဢၼ်မီး သိုၵ်းဝႃႉ UWSA သိုၵ်းၶၢင် KIA သိုၵ်း မိူင်းလႃး NDAA သိုၵ်းဝၢၼ်ႈႁႆး SSA သိုၵ်းလွႆ TNLA သိုၵ်း ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA သိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵႂႃႇႁူပ်ႉဢုပ်ႇၵၼ် တီႈဝဵင်းၶုၼ်းမိင် ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇ။
လိူဝ်ၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 31/8/2019 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸုမ်းဢူၺ်းလီ 4 ၸုမ်း တင်း တူဝ်တႅၼ်း NRPC ႁူပ်ႉဢုပ်ႇၵၼ် တီႈၵဵင်း တုင်သေ ယူႇတီႈၾၢႆႇတပ်ႉသိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ သိုပ်ႇၵိုတ်းတိုၵ်း(ယိုတ်ႈၶၢဝ်းယၢမ်း) ထႅင်ႈ တႃႇ 21 ဝၼ်း တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 1-21/9/2019။ ၼွၵ်ႈလိူဝ်ၼၼ်ႉ တၢင်းၾၢႆႇၸုမ်းဢူၺ်းလီ 3 ၸုမ်းၵေႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၵိုတ်းတိုၵ်းထႅင်ႈၾၢႆႇလဵဝ် တႃႇၶၢဝ်းတၢင်း 1 လိူၼ် တႄႇဢဝ်ဝၼ်းတီႈ 9/9/2019 ထိုင် 8/10/2019 ဝႃႈၼႆ။
