ၵူၼ်းမိူင်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဢၼ်သွၼ်ႈယူႇဝႆႉတီႈၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈၾိင်ႈငႄႈတႆး မိူင်းဝီး ၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ႁူဝ်ၵူၼ်း 300 ပၢႆၼၼ်ႉ တေဢွၼ်ၵၼ်ၶၢႆႉယၢႆႉယူႇတီႈဝၢၼ်ႈမႂ်ႇဝၢၼ်ႈႁူဝ်ပၢင်ႇ ဝႃႈၼႆ။
ပေႃးထိုင်မႃး ၶၢဝ်းႁႅင်ႈမွၵ်ႈလိူၼ်မၢတ်ႊၶျ် ပီ 2020 ၸိုင် ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ႁူဝ်ၵူၼ်း 311 ၵေႃႉ လင်ႁိူၼ်း 74 လင်ၼၼ်ႉ တေၶၢႆႉယူႇဢွင်ႈတီႈမႂ်ႇ ၼႂ်းၵႄႈႁူဝ်ပၢင်ႇလႄႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်းဝီး ၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။
ဢူးဢေးမွင်ႇ ၽူႈတႅၼ်းသၽႃးၸႄႈမိူင်း ၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “ တေႃႈလဵဝ် ဢဝ်ၸၢၵ်ႈသေ ၵႂႃႇထႆထုၺ်ပၼ် ႁဵတ်းလွၵ်းပၼ်ယဝ်ႉၶႃႈ။ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးတႄႉ ဢၢၼ်းဝႆႉ ၼႂ်းပီၼႃႈ 2020 မွၵ်ႈလိူၼ်မၢတ်ႊၶျ် ၶႂ်ႈၶၢႆႉ ၵၼ်ယဝ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ။ ဢၼ်ႁဵတ်းလွၵ်းသေ ထုၺ်လိၼ်ပၼ်တႄႉ ပဵၼ်ပတ်ႉၵျႅတ်ႉ(ငိုၼ်း) လူင်ပွင်ၸိုင်ႈႁဵတ်းပၼ်။ ႁိူၼ်း တႄႉ မီး NGO ၸုမ်း ၼိုင်ႈ ၶႂ်ႈႁဵတ်းပၼ်ၼႆ ယိုၼ်ႈယွၼ်းဝႆႉယူႇ” ဝႃႈၼႆ။
သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ “ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းႁဝ်း တီႈမိူင်းဝီးၼႆႉ ယွၼ်ႉတီႈယူႇၵႅပ်ႈ ယူႇယၢပ်ႇလိူဝ်ႁႅင်းသေ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးႁဝ်း ၶႂ်ႈ ၶၢႆႉၵႂႃႇတီႈယူႇမႂ်ႇၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ” ဝႃႈၼႆ။
တႃႇတေပူၵ်းပွင် ဝၢၼ်ႈမႂ်ႇ ဝၢၼ်ႈႁူဝ်ပၢင်ႇ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းၼၼ်ႉ ႁႃဢွင်ႈတီႈလိၼ်မႂ်ႇ ဢမ်ႇပေႃးယၢၼ်ၵႆ ဝၢၼ်ႈမိူင်းဝီး တၢင်းၵႂၢင်ႈၼႃႈလိၼ် တေမီး 42 ဢေႊၶိူဝ်ႊ။ တေႃႈလဵဝ် ယွၼ်ႉႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း ၼမ်တိူဝ်းမႃးလႄႈ ၼႃႈႁိူၼ်း တိူဝ်းမႃး၊ 14 မုင်ႉလင် ႁူဝ်ၵူၼ်းတိူဝ်းမႃး 50 ၵေႃႉ။
ၵေႃႇမတီႇၸုမ်းပွင်ၵၢၼ် ဝၢၼ်ႈႁူဝ်ပၢင်ႇ တိုၵ်းသူၼ်းထိုင် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈတေပူၵ်းပွင်ဝၢၼ်ႈမႂ်ႇ ႁိူၼ်းမႂ်ႇ မိူဝ်းယူႇသဝ်း ၼႂ်း ပီ 2020 ၼၼ်ႉ မီးလွင်ႈတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၵူႈလွင်ႈလွင်ႈလႄႈ ၸင်ႇလႆႈမီးလိၵ်ႈတၢင်တူဝ် ပွင်ႇလႅင်းထိုင်ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင် သေ ယွၼ်းတၢင်းၸွႆႈထႅမ် ယႂ်ႇၼမ် ဝႃႈၼႆ။
ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တီႈမိူင်းဝီးၼႆႉ ယွၼ်ႉဝႃႈ မိူဝ်ႈႁၢင်ပီ 2015 ၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉသိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈတင်း တပ်ႉသိုၵ်းတဢၢင်းပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်။ သိုၵ်းတဢၢင်း တင်း RCSS ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ် တၢင်းပွတ်းတွၼ်ႈၼၼ်ႉႁၢဝ်ႈ ႁႅင်းသေ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈႁူဝ်ပၢင်ႇ လႆႈဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈၽေးၵႂႃႇသွၼ်ႈဝႆႉ တီႈၵေႃလိၵ်ႈလၢႆး ဝၢၼ်ႈမိူင်းဝီး။ မိူဝ်ႈၽွင်းၼၼ်ႉ ႁူဝ်ၵူၼ်း မီး 261 ၵေႃႉ၊ လင်ႁိူၼ်း (ၶွပ်ႈၶူဝ်း) မီး 62 လင်။
ဝၼ်းတီႈ 6/5/2016 ၶၢဝ်းယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း 11 မူင်းၶိုင်ႈၼၼ်ႉ ၾႆးမႆႈဢွင်ႈတီႈပၢင်သဝ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းၸုမ်းၵေႃ လိၵ်ႈလၢႆးၶိုင်ပွင်ပၼ်ၼၼ်ႉ ၵမ်းၼိုင်ႈ။ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းဢၼ်ပၢႆႈမႃးသွၼ်ႈဝႆႉတီႈၵေႃလိၵ်ႈလၢႆး မိူင်းဝီးၼႆႉ တေမီး ၶၢဝ်းယၢမ်း ႁိမ်း 4 ပီယဝ်ႉ။
