တၵ်ႉၵႃႇသတ်ႉထႃး ဝဵင်းၵႃလီႉ ထၢပ်ႈၵၢမ်ႇယေႃးမုၼ် ၸဝ်ႈၶူးၶမ်းလႅင်း ၶေႇမိၼ်ႇတ မွပ်ႈဢၢပ်ႈဝတ်ႉၵျွင်း တိူၵ်ႈသွၼ် လိၵ်ႈ ဝတ်ႉၵုင်းပဝ်း ဝဵင်းၵႃလီႉပၼ်ၸဝ်ႈၶူး။
ဝၼ်းတီႈ 4-6/7/2019 တၵ်ႉၵႃႇသတ်ႉထႃး ႁူဝ်ၵျွင်းၵုင်းပဝ်း လႄႈ ဝဵင်းၵႃလီႉ တင်းသဵင်ႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၸတ်းႁဵတ်း ပၢင်ပွႆး ဢၢပ်ႈဝတ်ႉ/ ၵျွင်းလႄႈ ထၢပ်ႈၵၢမ်ႇယေႃးမုၼ် ၸဝ်ႈၶူးၶမ်းလႅင်း ၶေႇမိၼ်ႇတ ဢၼ်ႁဵၼ်းယဝ်ႉၸၼ်ႉ B.A တီႈၸၼ်ႉၸွမ် မႁႃၸုလႃးလူင်းၵွၼ်း ၸိုင်ႈထႆး။ ပၢင်ထၢပ်ႈၵၢမ်ႇ ယေႃးမုၼ်လႄႈဢၢပ်ႇဝတ်ႉၼႆႉ ၸတ်းႁဵတ်းတီႈတိူၵ်ႈသွၼ်လိၵ်ႈ ဝတ်ႉၵုင်းပဝ်း ဝဵင်းၵႃ လီႉ ၸႄႈဝဵင်းၵုၼ်ႁဵင် ၸႄႈတွၼ်ႈ လွႆလႅမ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း။
ၸဝ်ႈၶူးၶမ်းလႅင်း ၶေႇမိၼ်ႇတ ၽူႈၼင်ႈဝတ်ႉမႂ်ႇ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ“ တႃႇမႃးႁပ်ႉပဵၼ် ၽူႈၼင်ႈၵျွင်းၼႆႉ ၸဝ်ႈႁဝ်း ဢမ်ႇၸူမ်းသိူဝ်းလႄႈ ဢမ်ႇၶီၸႂ်ဢီႈသင် ဢၼ်ဢမ်ႇၸူမ်းသိူဝ်းၼၼ်ႉ သင်ဝႃႈမီးႁႅင်းဢီးသူၼ်း တမ်ႈတီႈတၵ်ႉၵႃႇၶဝ် လႄႈ သြႃႇၸဝ်ႈလူင်ႁဝ်းၶဝ်ၸိုင် ၶႂ်ႈသိုပ်ႇႁဵၼ်းထႅင်ႈၾီႇဢဵၵ်ႉၻီႇ (Ph.D) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးႁဵၼ်းယဝ်ႉသုင်ၵေႃႈ ႁဝ်း တေ လႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်သုင်။ ဢၼ်ဢမ်ႇၶီၸႂ်ဢီႈသင်ၼၼ်ႉ ၵွပ်ႈဝႃႈၸဝ်ႈယၢမ်ႈယူႇသဝ်းမႃးတီႈ ဝတ်ႉၵျွင်းလင်ၼႆႉၵေႃႈလွင်ႈ ၼိုင်ႈ။ ၵွပ်ႈဝူၼ်ႉႁၼ်ဝႃႈ ၵၢၼ်ၼင်ႈဝတ်ႉၼင်ႈၵျွင်းၼႆႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်ယႂ်ႇလူင်ဢၼ်ၼိုင်ႈၼႆလႄႈ ဢမ်ႇၶီၸႂ်သင်သေ တေမႃး ပဵၼ်ၽူႈၼင်ႈၵျွင်းႁဵတ်းသၢင်ႈပူၵ်းပွင်ၵၢၼ်သႃသၼႃလႄႈ လိၵ်ႈလၢႆးၵႂႃႇယူႇ” ဝႃႈၼႆ။
သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ “ မိူဝ်ႈပႆႇမီးၽူႈဢွင်ႇလိၵ်ႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းမုင်ႈမွင်းၶႂ်ႈမီးၽူႈဢွင်ႇလိၵ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈ မိူဝ်ႈမီးမႃးယဝ်ႉၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ တေဢွၼ်ၵၼ်ႁဵတ်းသၢင်ႈၵၢၼ်ဢီႈသင်ၸွမ်းၵၼ် ဢၼ်ၼႆႉတၵ်ႉၵႃႇႁဝ်းၶဝ် ဢမ်ႇပႆႇလႅပ်ႈဝူၼ်ႉမႅၼ်ႈ၊ ၵူၼ်းႁဵၼ်းလိၵ်ႈ ၼၼ်ႉ ႁဵၼ်းဢွင်ႇမႃးယဝ်ႉ တေႁဵတ်းသင်ၼႆ ႁဝ်းၶႃႈလီဢွၼ်ၵၼ်ဝူၼ်ႉၸွမ်း၊ မီးၵူၼ်းဢွင်ႇလိၵ်ႈမီးတၢင်းႁူႉမႃးယဝ်ႉ တေ ဢမ်ႇႁဵတ်းပဵၼ်လႆႈၵူႈလွင်ႈၵႃႈလႆႈပိုင်ႈဢိင်တၵ်ႉၵႃႇႁဝ်းၶဝ်ပႃးယူႇ ပေႃးၸဝ်ႈႁဝ်းၶဝ်မီးတၢင်းႁူႉသေ တၵ်ႉၵႃႇမီးတၢင်းမေႃ ႁဝ်းဢဝ်တၢင်းႁူႉလႄႈ တၢင်းမေႃၼႆႉ မႃးႁူမ်ႈၵၼ် ပူၵ်းပွင်သႃသၼႃ လႄႈ လိၵ်ႈလၢႆးႁဝ်းၼႆၸိုင် မၼ်းတိုၼ်းတေၶိုၼ်ႈ ယႂ်ႇယဝ်ႉ” ဝႃႈၼႆ။
ပၢင်ထၢပ်ႈၵၢမ်ႇယေႃးမုၼ်လႄႈ ဢၢပ်ႈၵျွင်းၼႆႉ မီးၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးလႄႈ တၵ်ႉၵႃႇသတ်ႉထႃး ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ တင်းၼမ်လၢႆ မိူၼ် ၼင်ႇ ၾၢႆႇသင်ၶၸဝ်ႈသမ်ႉ ၸဝ်ႈၶူးဢၵ်ႉၵသေႇၼ မႁႃၼယၵ ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင်ၾၢႆႇသင်ၶၸိုင်ႈတႆး ပဵၼ်ၽူႈ ပိုတ်ႇပၢင်ဢၢပ်ႈၵျွင်းလႄႈ ထၢပ်ႈၵၢမ်ႇယေႃးမုၼ်မွပ်ႈဢၢပ်ႈၽိုၼ်ဝႂ်ဢၢပ်ႈၵျွင်း။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးလူင် ၼႃႇၵသေႇ ၼ ႁူဝ်ပဝ်ႈၸႄႈဝဵင်းၵုၼ်ႁဵင်၊ ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးၽုမ်မေၸယ ဝတ်ႉဝၢၼ်ႈမႂ်ႇလွႆႁိူဝ်း မိူင်းၵဵင်းလူမ်း၊ ၸဝ်ႈၶူးၸဝ်ႈဝိ ၸိတ်ႉတ ၵျွင်းၼမ်ႉသွင်လိၵ်ႈ သၼ်လွႆသႅင် မိူင်းသူႈ၊ ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူး ၵၼ်ထမႃႇ ဝတ်ႉဝေႇလုဝၼ်ႇ ဝဵင်းၵႃလီ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။
ၸဝ်ႈၶူးၶမ်းလႅင်း ၶေႇမိၼ်ႇတၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၸႃတိ ဝၢၼ်ႈၵဵင်းႁိၼ် မိူင်းပူးလူင် ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းပဵင်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ ၶူင်း၊ ၶိုၼ်ႈႁဵတ်းၸဝ်ႈသၢင်ႇ ယူႇၵျွင်းတႄႇၸဵမ်မိူဝ်ႈဢႃယု 4 ၶူပ်ႇသေ ၵွပ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းသုၵ်ႉသၵ်ႉလႄႈ လႆႈပၢႆႈၽေးသိုၵ်း သိူဝ် မိူဝ်ႈဢႃယု 7 ၶူပ်ႇ ပၢႆႈမႃးယူႇၵျွင်းဝၢၼ်ႈသၢႆမိူင်း ဢိူင်ႇၵဵင်းလူမ်း ႁိုင် 3 ပီ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ သိုပ်ႇပၢႆႈမႃးယူႇၵျွင်းၼမ်ႉပႃ မၼ်း မိူင်းၵဵင်းလူမ်းပီၼိုင်ႈလႄႈ လၢႆႈၶၢႆႉပၢႆႈမႃးယူႇၵျွင်းဝေႇလုဝၼ်ႇ ၵႃလီႉ 3 ပီသေ ၸင်ႇမိူဝ်းယူႇၶိုၼ်းမိူင်းပူးလူင်။
ၼႂ်းပီ 2007 ၼၼ်ႉ မႅၼ်ႈၽွင်းတိုၵ်ႉၵႂႃႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈတီႈမိူင်းမၢၼ်ႈမႃးလႄႈ ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးသုၸိင်ႇတႃႇ ဢွၼ်ႁူဝ်ပၢင်းယူႇ ၵျွင်းၵုင်းပဝ်းသေ ႁဵတ်းၶူးသွၼ်ၸဝ်ႈသၢင်ႇၼႂ်းဝတ်ႉ။ ထိုင်မႃးပီ 2013 ဢွၵ်ႇၵႂႃႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ်မႁႃၸုလႃး ဝၢင်း ၼွႆႉဢယုတ်ႉထယႃးၸိုင်ႈထႆး လႆႈႁပ်ႉၸုမ်ႈၶူး B.A ၾၢႆႇသႃသၼႃ မိူဝ်ႈပီ 2018 ။ ၽွင်းပႂ်ႉႁပ်ႉၸုမ်ႈၶူး တီႈၸၼ်ႉၸွမ်မႁႃ ၸုလႃးၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈၶၢႆႉၵႂႃႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈၸၼ်ႉ M.Ed (Master of Education) တီႈၸၼ်ႉၸွမ်ဢသမ်းသျိၼ်း (Assumption University) ဝၢင်းၸၼ်ႉၸွမ်ႁူဝ်မၢၵ်ႇ ရၢမ်းၶမ်းႁႅင် ၸိုင်ႈထႆး။
တေႃႈလဵဝ် မၼ်းၸဝ်ႈႁဵၼ်းဢဝ်ၸၼ်ႉၾၢႆႇပူၵ်းပွင်ပၢႆးပၺ်ၺႃသေ တႅမ်ႈလိၵ်ႈၽိုၼ်ၶူၼ်ႉၶႂႃႉလူၺ်ႈႁူဝ်ၶေႃႈ A Comparative Study of Teachers’ Perception towards Principal’s Leadership Behavior According to Their Demographic at Pitaka Buddhist Monastic Educational Institute, Shan State, Union of Myanmar ၼႆယဝ်ႉ။
ယၢမ်းလဵဝ်ႁဵၼ်းယဝ်ႉ တႅမ်ႈယဝ်ႉၽိုၼ်ၶူၼ်ႉၶႂႃႇၼႆႉသေ ပႂ်ႉႁပ်ႉၸုမ်ႈၶူးၼႂ်းပီ 2020 ဢၼ်တေထိုင်မႃးၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။
