သၽႃးပႃႊလီႊမၢၼ်ႊထၢႆႇပေႇ မိူင်းထၢႆႇဝၼ်း မၵ်းမၼ်ႈမၢႆမီႈ ယိင်းတေႃႇယိင်း ၸၢႆးတေႃႇၸၢႆး ၵူပ်ႉၵူႈပဵၼ်ႁိူၼ်းၵၼ်လႆႈ၊ ၼႂ်း Asia ၼႆႉ ပဵၼ်ၸိုင်ႈမိူင်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်းတီႈဢၼ်တေ ၸႂ်ႉတိုဝ်းမၢႆမီႈဢၼ်ၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။
လိူဝ်ၼၼ်ႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမၵ်းမၼ်ႈပႃး မၢႆမီႈယုၵ်းယၢင်ႇဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇဝႆႉ ဢၼ်ဝႃႈ တေပၼ် ၵူႈၸိူဝ်းၼႆႉ ၵဵပ်းလဵင်ႉလုၵ်ႈလႆႈၸွမ်းၼင်ႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈတတ်းမၵ်းဝႆႉ ၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။
ဝၼ်းတီႈ 17 လိူၼ်မေႊ ဝၼ်းဢၼ်သၽႃး ၵဵပ်းၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်တႃႇမၵ်းမၼ်ႈမၢႆမီႈသေ တေပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၸိူဝ်းတူင်ႉၼိုင်လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈၸၢႆးတေႃႇၸၢႆး ယိင်းတေႃႇယိင်း ႁၵ်ႉၵၼ် ၵူပ်ႉၵူႈၵၼ်ၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်မႃးပႂ်ႉၼႃႈလုမ်းသၽႃး ၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇ။
ၽူႈတႅၼ်းၼႂ်းသၽႃးပၼ်သဵင်ၵၢင်ၸႂ်ၵမ်ႉထႅမ်မီး 66 ၶႅပ်း၊ သဵင်သၢၼ်ၶတ်း 27 ၶႅပ်းသေ လႆႈမၵ်းမၼ်ႈမၢႆမီႈၼႆႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ တႃႇပၼ်ၵဵပ်းလဵင်ႉလုၵ်ႈဢွၼ်ႇလူၺ်ႈမၢႆမီႈ ဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢၼုယၢတ်ႈဝႆႉပၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ သၽႃးလႆႈတႅပ်းတတ်းမၵ်းမၼ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။
တႃႇၸၢႆးတေႃႇၸၢႆး ယိင်းတေႃႇယိင်းတေတႄႇၼႃႈႁိူၼ်း ႁဵတ်းပွႆးႁပ်ႉၶႅၵ်ႇလႆႈၼၼ်ႉတႄႉ လုမ်းတြႃးသၽႃး လႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပၼ်ဢၼုယၢတ်ႈဝႆႉၸဵမ်မိူဝ်ႈပီ 2017 သေ ယိူင်းဢၢၼ်းဝႆႉဝႃႈ ၵွၼ်ႇဝၼ်းတီႈ 24 လိူၼ်မေႊၼႆႉ ဢၢၼ်းတေတႅပ်းတတ်းၼႂ်းသၽႃးႁႂ်ႈယဝ်ႉတူဝ်ႈဝႃႈၼႆ။
ၸၢႆးၼုမ်ႇ ဢၼ်မႃးပႂ်ႉၼႃႈသၽႃးၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ – ၸူမ်းသိူဝ်းတႄႉတႄႉၶႃႈဢေႃႈ ။ မိူဝ်ႈပိူၼ်ႈတိုၵ်ႉဢၢၼ်ႇၶပ်းမႄးယူႇၼႂ်းသၽႃးၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈဢွၼ်ၵၼ်ပႂ်ႉဝႆႉတၢင်းၼွၵ်ႈသေ ပႂ်ႉထွမ်ႇၶေႃႈတွပ်ႇၼၼ်ႉ ၽူႈၸၢႆးၵေႃႉႁၵ်ႉၶႃႈၵေႃႈသူင်ႇၶေႃႈၵႂၢမ်းမႃးပၼ်ဝႃႈ မၼ်းၵေႃႈၸူမ်းသိူဝ်း။ ၼမ်ႉတႃႇပေႃးလႆဝႃႇ – ဝႃႈၼႆ။
ၵူၺ်းၵႃႈ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈမၢႆမီႈၼႆႉသေ ၼႂ်းၵႄႈၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ တၢင်းႁၼ်ထိုင် ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ဝႆႉ။ တႃႇမၢႆမီႈၼႆႉတေဢမ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈယင်းတိုၵ်ႉသၢၼ်ၶတ်းယူႇ ။ မိူဝ်ႈႁူဝ်လိူၼ်မေႊၼႆႉၵေႃႈ ယင်းတိုၵ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်သေ ယိပ်းပၢႆႉ ၼႄၵၢင်ၸႂ်သၢၼ်ၶၼ်း ၸၢႆးတေႃႇၸၢႆး ယိင်းတေႃႇယိင်း ႁၵ်ႉၵၼ် ၵူပ်ႉၵူႈၵၼ် ၼၼ်ႉယူႇ။
မိူဝ်ႈလိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ပူၼ်ႉမႃးၵေႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းထၢႆႇဝၼ်း ၵဵပ်းၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်း တႃႇမၵ်းမၼ်ႈမၢႆမီႈၼႆႉ။ ၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်သႂ်ႇၶႅပ်းသၢၼ်ၶတ်း မီးၼမ်။ ၽူႈတႅၼ်းသၽႃးၸိူဝ်းတိုဝ်းၵမ်ယုမ်ႇယမ်ၾိင်ႈထုင်းလိူဝ်ႁႅင်းၵေႃႈ ယင်းသၢၼ်ၶတ်း။
ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းထၢႆႇဝၼ်း ယင်းတႅမ်ႈတၢင်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတီႈၾေႉသ်ပုၵ်ႉဝႃႈ – လွင်ႈၼႆႉၸၢင်ႈပဵၼ်ပၼ်ႁႃယႂ်ႇထိုင်ၼႂ်းမုင်ႉႁေႃႁိူၼ်း – ဝႃႈၼႆ။
ၵူၺ်းၵႃႈ ထိုင်တီႈ မႃးၵဵပ်းၶႅပ်းမႄးၼႂ်းသၽႃးတႃႇတေမၵ်းမၼ်ႈမၢႆမီႈၼႆႉ တူဝ်ၸွမ်ၸိုင်ႈၶိုၼ်းလၢတ်ႈဝႃႈ – ပဵၼ်ၵၢဝ်ႈယၢင်ႈဢၼ်ယိင်ႈယႂ်ႇတႃႇသုၼ်ႇလႆႈ ၽဵင်ႇပဵင်းလႄႈ ႁပ်ႉတွၼ်ႈတႄႉတႄႉ မၼ်းၸၢႆးသမ်ႉၶိုၼ်းဝႃႈၼႆ။
ၵွပ်ႈၼႆႈလႄႈ တႃႇမၢႆမီႈပၵ်းပိူင်ၼႆႉတေပဵၼ်မၢႆမီႈဢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်လႆႈၼၼ်ႉ ပႂ်ႉၸွမ်ၸိုင်ႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵူၺ်းယဝ်ႉ-ဝႃႈၼႆ။
Ref; BBC
