ၵူၼ်းၼုမ်ႇလၢႆးၶႃႈ ႁူမ်ႈၵၼ် ပူၵ်းပၢႆႉ တီႈၶုမ်ၸဝ်ႈၾႃႉလူင် မိူင်းလၢႆးၶႃႈ

ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး ဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ပူၵ်းပၢႆႉ ၸိုဝ်ႈသဵင်တီႈၶုမ်ၵုတ်းၸဝ်ႈၾႃႉလူင် ၸဝ်ႈၼုမ်ႇ ဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ၊ ပၢႆႉ ၼၼ်ႉ တႅမ်ႈဝႆႉလိၵ်ႈ 3 ၽႃသႃ လိၵ်ႈတႆး၊ လိၵ်ႈဢိင်းၵလဵတ်ႈလႄႈ လိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ဝႃႈၼႆ။

မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 09/04/2019 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 1 မူင်း ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး ႁူမ်ႈၵၼ် ပူၵ်းပၢႆႉ တီႈၶုမ်ၸဝ်ႈၾႃႉလူင် မိူင်း လၢႆးၶႃႈ ၸဝ်ႈၼုမ်ႇ ဢၼ်မီးဝႆႉၾၢႆႇၸၢၼ်းႁူင်းယႃလူင် ပွၵ်ႉ 4 ၸႄႈဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ၸႄႈတွၼ်ႈလွႆလႅမ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း။

ၸၢႆးလႅင်းႁိူင်း တီႈၵိူဝ်းၵုမ် ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး ဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “ ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ ပူၵ်းပၢႆႉမိူဝ်ႈၼႆႉ ပဵၼ် ပၢႆႉၸိုဝ်ႈသဵင် ၸဝ်ႈၼုမ်ႇ။ မိူဝ်ႈၵမ်းဢွၼ်တၢင်းၵေႃႈႁဝ်းၶႃႈ ပူၵ်းယဝ်ႉၵမ်းၼိုင်ႈ မႅၼ်ႈမိူဝ်ႈႁၢင်လိူၼ်မၢတ်ႊၶျ်ဝၼ်းတီႈ 28 ၼၼ်ႉ။ ၵမ်းၼႆႉ ၸဝ်ႈၶူးလူင်ၶဝ်ဝႃႈ ထႅဝ်လိၵ်ႈမၼ်းပွတ်းၼႃႇ ၼႆလႄႈ ၸင်ႇၶိုၼ်းမႄးပူတ်းလူင်း၊ ၶိုၼ်းမႄးႁဵတ်းမႂ်ႇ သေ ပူၵ်းၶိုၼ်း။ တင်းမူတ်း တေသဵင်ႈငိုၼ်းမွၵ်ႈ 2 သႅၼ်ပျႃးၶႃႈ။ ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ ႁဵတ်းပၢႆႉသေ ပူၵ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၼုမ်ႇ ႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ မၼ်းၸဝ်ႈၵေႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းလွင်ႈယႂ်ႇ ၼႂ်းတႆးႁဝ်းၶႃႈ ၸဝ်ႈၼိုင်ႈသေဢမ်ႇၵႃး မၼ်းၸဝ်ႈၵေႃႈ ပဵၼ်ၽူႈလူင်းလၢႆး မိုဝ်းၼႂ်းလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင်ၸဝ်ႈၼိုင်ႈ” ဝႃႈၼႆ။

တီႈပၢႆႉဢၼ်ပူၵ်းတီႈၶုမ်ၸဝ်ႈၾႃႉ လူင်မိူင်းလၢႆးၶႃႈ ၸဝ်ႈၼုမ်ႇၼႆႉ တႅမ်ႈသႂ်ႇဝႆႉ 3 သႃၽႃ မိူၼ်ၼင်ႇ လိၵ်ႈတႆး၊ လိၵ်ႈဢိင်းၵ လဵတ်ႈလႄႈ လိၵ်ႈမၢၼ်ႈ။ လိၵ်ႈတႆးၼၼ်ႉ တႅမ်ႈဝႆႉ “ၶုမ်ၸဝ်ႈၾႃႉ လူင်မိူင်းလၢႆးၶႃႈ ၸဝ်ႈၼုမ်ႇ(႑႙0႖-႑႙႘႖) ၽူႈလူင်း လၢႆးမိုဝ်းလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင်”။ လိၵ်ႈဢိင်းၵလဵတ်ႈသမ်ႉ တႅမ်ႈဝႆႉ “ Tomb of Sao Noom, Saopha of Lai-kha (1906-1986)” လႄႈ လိၵ်ႈမၢၼ်ႈသမ်ႉ တႅမ်ႈဝႆႉ “ ပင်လုံစာချုပ်အဖွဲ့၀င် လဲချားစော်ဘွား စဝ်နွံ (၁၉၀၆-၁၉၈၆) အုတ်ဂူ” ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ၸၢႆးလႅင်းႁိူင်း လၢတ်ႈဝႃႈ “ တီႈၶုမ်ၸဝ်ႈၼုမ်ႇၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇဢွၼ်ၵၼ်လုမ်းလႃးမႃး မီးၶၢဝ်းတၢင်း 3 ပီပၢႆယဝ်ႉ တင်းမူတ်း ဢၼ်လႆႈသဵင်ႈၵႂႃႇ ၵႃႈၸႂ်ႉၸၢႆႇ တေမီးမွၵ်ႈ 40 သႅၼ်ပျႃးပၢႆၶႃႈယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပႆႇယဝ်ႉမူတ်း တိုၵ်ႉၵိုတ်း တီႈ ဢိတ်းတီႈဢွတ်းယူႇ။ တေႃႈလဵဝ် ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ လူဝ်ႇႁဵတ်းထႅင်ႈတႄႉ ပဵၼ်ၶႅပ်းႁိၼ် တႃႇတေတႅမ်ႈပိုၼ်းၵႅပ်ႈ ၸဝ်ႈ ၼုမ်ႇ တွၵ်ႇသႂ်ႇတီႈ ၶႅပ်းႁိၼ်ၼၼ်ႉ လူဝ်ႇငိုၼ်းထႅင်ႈ 2-3 သႅၼ်ပျႃး ၼၼ်ႉၵေႃႈ ပႆႇမီးငိုၼ်း ပႂ်ႉတူၺ်းထႅင်ႈဢိတ်းၼိုင်ႈ ၸင်ႇ တေႁဵတ်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ယိၼ်းၸူမ်းၶွပ်ႈၸႂ်ထိုင် ပီႈၼွင်ႉတီႈၸမ်ၵႆ ဢၼ်လႆႈၵမ်ႉထႅမ်ၸွႆႈမႃး ပႃးၸဵမ်လုၵ်ႈလၢၼ် ၸဝ်ႈၾႃႉ ၶဝ်တင်းသဵင်ႈၶႃႈ” ဝႃႈၼႆ။

ၸဝ်ႈၼုမ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၸဝ်ႈၶုၼ်လၢႆး ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းလၢႆးၶႃႈ။ မၼ်းၸဝ်ႈၼႆႉလႆႈၶတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈ ပႃးတႃႇတေလႆႈလူင်ႇ မွၵ်ႇ လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်းၶေႃ ၽူႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်းလိၵ်ႈႁူမ်ႈ မၢႆပၢင်လူင် 1947 ၵေႃႈပႃးမၼ်းၸဝ်ႈ ။လိူဝ်ၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈ ပူၵ်းတင်ႈပၼ် ႁူင်းယႃ၊ ႁူင်းႁဵၼ်း၊ ဝတ်ႉ/ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ႁေႃဢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈယၢမ်ႈယူႇမႃး၊ ယၢမ်းလဵဝ်ပဵၼ်ဝိႁၢရ်ၵျွင်းႁေႃၶမ်းဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ တီႈဝိႁၢရ်ႁေႃ ၶမ်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူး ၽူႈမုင်ႈၼႃႈႁၼ်ၵႆၶဝ်ၸဝ်ႈ ယင်းႁဵတ်းႁူင်းဝႆႉလိၵ်ႈၸဝ်ႈၼုမ်ႇ၊ ႁူင်းၼႄ ပိုၼ်းၸဝ်ႈၼုမ်ႇ ဝႆႉပႃးလူးၵွၼ်ႇ။