ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ဝၼ်းတီႈ 7 လိူၼ် February ပဵၼ်ဝၼ်းလမ်ႇလွင်ႈတႃႇၵူၼ်းမိူင်းတႆး ၵူၺ်းသေဢမ်ႇၵႃး လမ်ႇ လွင်ႈတႃႇၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၵေႃႈပႃးလႄႈ ပီ 2019 ၼႆႉ လၢႆၸႄႈဝဵင်းၼႂ်းမိူင်းတႆး ၵေႃႈလႆႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းတႃႇၸတ်းႁဵတ်း ပၢင် ပွႆးၶုၵ်းထူပ်းလၢႆလၢႆတီႈ။
ပေႃးထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 07/02/2019 ၸိုင် ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးၶွပ်ႈတဵမ် 72 ပီၼႆလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႆး လၢႆလၢႆၸႄႈဝဵင်း တေဢွၼ်ၵၼ်ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ပွႆး/ ပၢင်ၵႅဝ်ႈ ၶုၵ်းထူပ်းဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး မိူၼ်ၼင်ႇ ၵဵင်းတုင်၊ လႃႈသဵဝ်ႈ၊ သီႇပေႃႉ၊ ၼမ်ႉၶမ်း၊ မူႇၸေႊ၊ ငဝ်ႈငုၼ်းဝၢၼ်ႈႁႆး၊ ငဝ်ႈၸိုင်ႈလွႆတႆးလႅင်းလႄႈ ဢိၵ်ႇထႅင်ႈလၢႆလၢႆတီႈ ဝႃႈၼႆ။
(ၼၢင်း) တေႃႇလႃႉတူႇတူႇၶႅင်ႇ မေႃသွၼ်ၸၼ်ႉၸွမ် လႃႈသဵဝ်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “ ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးၼႆႉ လမ်ႇ လွင်ႈတႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆးတင်းသဵင်ႈ ဢၼ်မီးယူႇၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉ။ ဝၼ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈၼႆႉ ၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇမႃးမိူဝ်ႈဝၼ်း တီႈ 12 လိူၼ်ၾႅပ်ႊၿိဝ်ႊရီႊ 1947 ။ ၵွၼ်ႇပႆႇထိုင် ဝၼ်းတီႈ 12 လိူၼ်ၾႅပ်ႊၿိဝ်ႊရီႊၼၼ်ႉ ပိူဝ်ႈတႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်းသဵင်ႈ ၽွမ်ႉသဵင် ပဵင်းပၢၵ်ႇၵၼ်သေ တႄႇလူင်းလၢႆးမိုဝ်းလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင် ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ12 လႆႈၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၾႃႉတႆးလႄႈ ၽူႈ ဢွၼ်ႁူဝ် တႆးၶဝ် ႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်လူင်ႈၼႃႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 7 လိူၼ်ၾႅပ်ႊၿိဝ်ႊရီႊ။ ပိူဝ်ႈတႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်တင်း သဵင်ႈ ၸၢဝ်း ၶိူဝ်းတႆး တင်းသဵင်ႈ တေဢမ်ႇလူင်ဢမ်ႇလိုမ်းဝၼ်းၼၼ်ႉၼႆသေ ၸင်ႇလႆႈၸတ်းႁဵတ်းမႃး ပၢင်ပွႆးၶုၵ်းထူပ်း ဝၼ်းၸိူဝ်ႉ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ၵူႈပီ” ဝႃႈၼႆ။
တၢင်ႇတီႈတၢင်ႇၸႄႈဝဵင်းၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၼမ်ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢွၼ်ႁူဝ်ၸတ်းႁဵတ်း ပၢင်ပွႆးမႃးသေတႃႉ ဝၢႆးလင်ၼႆႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇလႄႈပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းၵမ်ႈပႃႈၼမ် သူင်ၵၼ်ၵႂႃႇၶဝ်ႈပၢင်ပွႆး ဢၼ်ၸတ်းယႂ်ႇလူင်တီႈ ငဝ်ႈၸိုင်ႈလွႆ တႆးလႅင်း၊ ငဝ်ႈငုၼ်းဝၢၼ်ႈႁႆး ၸိူဝ်းၼႆႉ။
ဝၼ်းတီႈ 7 လိူၼ်ၾႅပ်ႊၿိဝ်ႊရီႊ 1947 ၽူႈတႅၼ်းၸဝ်ႈၾႃႉ 7 ၸဝ်ႈ၊ တူဝ်တႅၼ်းၵူၼ်းမိူင်း 7 ၵေႃႉ လႆႈၸႂ်ၵၼ်သေ ၶွတ်ႇ ၽွတ်ႈၶွင်ႇသီႇၸိုင်ႈတႆး။ ပီ 1947 လိူၼ်ၾႅပ်ႊၿိဝ်ႊရီႊ ဝၼ်းတီႈ 11 ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၶုၼ်ပၢၼ်းၸိင်ႇ ၸဝ်ႈၾႃႉလူင် ၼမ်ႉ သၼ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈၶွင်ႇသီႇၸိုင်ႈတႆး SSC ၼၼ်ႉ လူင်းလၢႆးမိုဝ်းမၵ်းမၼ်ႈပၼ် 3 ပိူင် – ဝၼ်းတီႈ 7 လိူၼ်ၾႅပ်ႊၿိဝ်ႊ ရီႊ မၵ်းမၼ်ႈပဵၼ်ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး၊ ၸွမ်ပိဝ်ဢၼ်မီးသီလိူင်ၶဵဝ်လႅင်ၼႂ်းၵၢင်ဝူင်းၶၢဝ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်တုင်းၸိူဝ်ႉ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး(ၸူဝ်ႈၵႅပ်ႉ)၊ ၽဵင်းၵႂၢမ်း ၶိူဝ်းတႆးၶိူဝ်းရႃႇၸႃႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၽဵင်းတၢင်ႇတုင်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ(ၸွမ်ပိဝ်) ႁိုဝ် ၽဵင်း ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈ တႆး ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။
