ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ

ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း (ႁူဝ်ၼႃႈ “ဝ” ) ဢၼ်ၺႃး မိူင်းဢမေႊရိႊၵၼ်ႊ ပိုၼ်ႇၽၢဝ်ႇတီ့ၺွပ်းတူဝ် ဢွၵ်ႇငိုၼ်းသူး ၵႃႈႁူဝ်ဝႆ့ 2 လၢၼ့် တေႃႊလႃႊဢမေႊရိႊၵၼ်ႊ မိူဝ်ႈ 30 ပီပူၼ့်မႃးၼၼ့် ယၢမ်းလဵဝ် ၶၢဝ်ႇငၢဝ်း ၶိုၼ်းၸွတ်ႇ ၽႄႈၶိုၼ်ႈမႃး တီႈၼႂ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ မိူင်းထႆးလႄႈ လၢႆလၢႆၸိုင်ႈမိူင်း ။ ယွၼ့်ပိူဝ်ႈ မိူဝ်ႈလိူၼ်မၢတ်ႊၶျ်...

“ႁူင်းႁဵၼ်းဢွၼ်ႇ … ႁူင်းႁဵၼ်းဢွၼ်ႇ … မီးလင်လဵဝ် မီးႁိမ်းပႃႇမႆႉၶဵဝ် မီးလင်လဵဝ်ၵွၺ်း မၼ်းၶၢၼ်ႉ ၼႃႇ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၶဝ်ၼၢၼ်းၵႂႃႇ မၼ်းဝႃႈ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၶဝ် ယႃႇလုၵ်ႉလႃႈ လုၵ်ႉၸဝ်ႉၸဝ်ႉသေယဝ်ႉ သုၵ်ႈၼႃႈ မႃး လႃႈမႃးတႃႉ ယႃႇပေ ၶၢၼ်ႉလႃးလႃး မႃးၶိုၼ်ႈႁူင်းႁဵၼ်း မႃး ... မႃး ......

ပၼ်ႁႃၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇ လႅၵ်ႈလၢႆႈလႄႈ ၶဝ်ႈၼမ့်တၢင်းၵိၼ် ဢမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈၼႆ့ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ့်တိူဝ့် လွင်ႈငမ်းယဵၼ်လုမ်ႈၾႃႉ။ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ပတိၵ်ႈၶၢတ်ႈၼႂ်းမိူင်းဝႆ့ယူႇၼႆ့ ယိုင်ႈၶႅၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈ ငဝ်းလၢႆးၸိူဝ်းၼႆ့ ႁၢင်ႈႁၢႆ့မႃးလိူဝ်သေၵဝ်ႇ - ၸွမ်ၽူႈၸီ့သင်ႇ ၸုမ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ Antonio Guterres လၢတ်ႈၵႂႃႇ တီႈပၢင်ၵုမ်ၾၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 14 လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ ၼင်ႇၼႆ။ ၼႂ်းၼၼ့် ဢဝ်လွင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ...

ၶၢဝ်းတၢင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၽွင်းငမ်းၸိုင်ႈမိူင်းမႃး ပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ် ၼႂ်းမိူင်းတႆးၼႆႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ လႄႈ ၸဝ်ႈငိုၼ်းသႃးၶဝ် ဢဝ်သုၼ်ႇတူဝ်ပဵၼ်ယႂ်ႇသေ ၶုတ်းဢဝ်ၶူဝ်းၶွင်သၽႃႇဝၾိင်ႈတိုၼ်း ဢၼ် မီးၼႂ်းၼမ်ႉၼႂ်းလိၼ်ၼိူဝ်လွႆ ပေႃးၸမ်မူတ်းၸမ်သဵင်ႈ တုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉၵႃႈ ႁိုဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇၶုၵ်းၸႂ်လႆႈ ဝူၼ်ႉထိုင် ၼပ်ႉဢမ်ႇသွၼ်ႇယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ တၢင်းတႃႈလိူဝ်ႇ - မိူင်းလဵၼ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၼႆႉၵေႃႈ ၶွမ်ႊပၼီႊလၢႆမူႇ လၢႆၸုမ်း...

တီႈၼႂ်းပၢင်တိုၵ်း ၵၢပ်ႈပၢၼ်မႂ်ႇ (ဢမ်ႇၼၼ်) ပၢင်တိုၵ်းဢၼ်ပဵၼ်ယူႇ တီႈၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ယၢမ်း တေႃႈလဵဝ်ၼႆ့  ဢမ်ႇမီးၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸုမ်းလႂ်ၵုမ်းလႆႈတၢင်းၵၢင်ႁၢဝ်သေတႃႉ သင်မီးၶိူင်ႈ မိၼ် ၻရူၼ်ႊ ဢၼ်ႁၢမ်းၵူၼ်းၶပ်းႁေႃႈ ၼၼ်ႉၵူၺ်းၵေႃႈ ပေႃးၸွပ်ႇဢဝ် ၶၢဝ်ႇငၢဝ်းတီႈၼႂ်းၼႃႈ လိၼ်သိုၵ်းလႄႈ တိုၵ်းယိုဝ်းလႆႈယဝ့်။ သင်လႆႈႁၼ် ၶိူင်ႈမိၼ်ၻရူၼ်ႊ မိၼ်ဝႆ့ယူႇတီႈၼိူဝ်ၵၢင်ႁၢဝ်ၸိုင် ပေႃးပဵၼ်ႁႅင်းၸႂ် ယႂ်ႇလူင် တႃႇၵေႃႉသိုၵ်းၵေႃႉႁၢၼ် ဢၼ်မီးတီႈၼႃႈလိၼ်သိုၵ်း ၸိူဝ်းၼၼ့်...

ၼႂ်းထုင်ႉမိူင်းၼၢႆး-လၢင်းၶိူဝ်းမိူင်းပၼ်ႇ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတႄႇယွၼ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇၼႂ်းပွၵ်ႉၼႂ်းယွမ်ႇ တႃႇၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်းပၼ် ၼႆလႄႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ99 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊ ဢဝ်ၼမ်ႉၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ ၶဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး RCSS/SSA ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ။ တႄႇဢဝ်ဝၼ်းတီႈ 10 လိူၼ်မၢတ်ႊၶျ်မႃး သိုၵ်းမၢၼ်ႈသင်ႇလူင်းတီႈၵၢင်ႉၵႄႇၵွၼ်းဢိူင်ႇ ပွၵ်ႉယွမ်ႇ ႁႂ်ႈသူင်ႇသဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇၼႂ်းပွၵ်ႉပၼ်ၶဝ် ၼိုင်ႈဝၢၼ်ႈ 2 ၵေႃႉ ၼႆလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၼႂ်းပွၵ်ႉ ဢိမ်ႇမိူဝ်ႇဢမ်ႇၶႂ်ႈၶဝ်ႈၾိုၵ်း ၵၢၼ်သိုၵ်းၸွမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ...

ၵိူတ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းမူၼ်းပဵၼ်ႁၢင်ႈ ပေႃးထိုင်လူင်ႇႁူဝ်ၸႂ် ၵီႈယမ်းမီးတၢင်းႁၵ်ႉမႃးၸိုင် ၸဵမ်ယိင်းၸဵမ်ၸၢႆး ၽႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ တိုၼ်းၶႂ်ႈသွတ်ႇၵွင်ႉၶႅၼ်မိုဝ်းၵေႃႉႁၵ်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ ၶႂ်ႈႁဵတ်းပၢင်သွၼ်ႉမိင်ႈၵိၼ်ၶႅၵ်ႇႁဵတ်းပၢင်မင်ႇၵလႃႇ တႃႇယူႇႁူမ်ႈႁိူၼ်းႁၵ်ႉလဵဝ်ၵၼ်  ဢမ်ႇႁၢင်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ပွႆးပၢင်ၶႅၵ်ႇသွၼ်ႉမိင်ႈၼႆၸိုင် ၽႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈတိုၼ်းတေလႅၼ်ႈႁၼ်ၼႂ်းတႃ  - ယိင်းလႄႈၸၢႆး ယုမ်ႉယၢႆႈၵွင်ႉၶႅၼ် ႁႅၼ်ၼႃႈၸူမ်းသိူဝ်း ၼႂ်းၵႄႈၶႅၵ်ႇတင်းၼမ် ၼႆယူႇ။ သၽႃႇဝ ၵေႃႈတိုၼ်းပဵၼ်ၼႆမႃးၸဵမ်လႂ်လႄႈ ႁပ်ႉႁူႉႁၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်ၵေႃႈဢမ်ႇၽိတ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ဢိင်ၼိူဝ်ၵၢပ်ႈပၢၼ်လႅၵ်ႈလၢႆႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႃးသေ ၾိင်ႈမႂ်ႇလုမ်ႈၾႃႉလၢမ်းၽႄႈၸူးၵၼ်လႄႈ ဢမ်ႇၵွမ်ႉၵႃႈၸၢႆးလႄႈယိင်းၵူၺ်း...

ၶၢဝ်းတၢင်း ၸုမ်းသိုၵ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ တႄႇၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 သေ တိုၵ်းတေႃးၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈမႃးၼႆႉ မီးလွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းမိူင်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လၢႆၸႄႈဝဵင်း ။ ၸိူဝ်းဢၼ်လူႉတၢႆႁၢႆၵေႃႈမီးမႃးၼမ် ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းဢၼ်လႆႈပၢႆႈၽေးသေ ၵႂႃႇသွၼ်ႈဝႆႉ တၢင်ႇဝၢၼ်ႈတၢင်ႇဝဵင်း  ၵေႃႈ ထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ်ပႆႇၸၢင်ႈပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်း ။ မၢင်ၸိူဝ်းၶႂ်ႈပွၵ်ႈယူႇၵေႃႈ ယွၼ်ႉၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်းဝဵင်းတိုၵ်ႉမီးသိုၵ်းတူင်ႉၼိုင်ဝႆႉလႄႈ ပႆႇႁတ်းပွၵ်ႈ  ။ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ ...

ၼႂ်းဝူင်ႈၼႆ့ ၸုမ်းသိုၵ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ယိုတ်းလႆႈ တပ့်ပၢင်သဝ်းယႂ်ႇ သၶၢၼ်း တိတ့် ဝဵင်းၼမ့်ၶမ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇယဝ်ႉၼႆသေ ပူၵ်းတုင်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတဢၢင်း ၵၢင်ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း၊ ဢဝ်ၸၢၵ်ႈထုၺ်လိၼ်သေ ၶုတ်းယႃႉ ၶူဝ်းၶွင်ဢၼ်ၵိုၵ်းပိုၼ်းဝဵင်း။ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းပၢင်တိုၵ်း 1027 ၼႆ့ ၵူၼ်းမိူင်း မၢတ်ႇၸဵပ်းလူ့တၢႆ ၸွမ်းတင်းၼမ်။ လင်ႁိူၼ်းၵူၼ်းမိူင်း ဝတ့်ဝႃးၽႃသိူဝ်ႇ...

ၸွမ်းၼင်ႇ ၽႅၼ်ၵၢၼ် 1027 ၸုမ်းဢူၺ်းလီ ပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်း ႁႅၼ်းသိုၵ်း လေႃႇတိုၵ်း တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈမႃးႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၼႂ်း မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇ - ၸႄႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ၊ သႅၼ်ဝီ၊ ၵုၼ်လူင်၊ လၢဝ်ႇၵၢႆး၊ ၼမ်ႉၽႃႈ (ၶျိၼ်းသူၺ်ႇႁေႃႇ)၊ ၵူတ်ႉၶၢႆ၊ ၼမ်ႉ ၶမ်း၊ မူႇၸေႊ။...

ၼႂ်းမိူင်းတႆးၼႆႉ ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၼႃႈဝၢၼ်ႈတႃသူၼ် ၼႃႈဢိူင်ႇတႃမိူင်း ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်ၽူႈၸၢႆး ႁၢပ်ႇႁဵတ်းသၢင်ႈ တူင်ႉ ၼိုင်။ ဢမ်ႇဝႃႈ ၵၢၼ်မိူင်း၊ ၵၢၼ်သိုၵ်း ပဵၼ်ၽူႈၸၢႆး ဢွၼ်ႁူဝ်ၼမ်းၼႃႈမႃး။ လွင်ႈၼႆႉဢမ်ႇမီးၽႂ်မၵ်းမၼ်ႈဝႆႉသေတႃႉပဵၼ်ၵၢၼ်ယုမ်ႇယမ် ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းမႃး ပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ်ဝႃႈ- “ၽူႈၸၢႆးၶႃႈလၢႆးသမ်းပိင်းၼႆႉ လူဝ်ႇပဵၼ်ၽူႈၼမ်းဢိူဝ်ႈ။ ...

ပီၼႆႉ ဝၼ်းဢွၵ်ႇဝႃႇ လိူၼ် 11 မူၼ်း တေတူၵ်းမႅၼ်ႈ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 29/10/2023 မိူၼ်ၵၼ် ၼႂ်းမိူင်းတႆး၊ မိူင်း ထႆး၊ မိူင်းမၢၼ်ႈ၊ မိူင်းလၢဝ်း၊ ၶမဵၼ်လႄႈ သီရိလင်းၵႃ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပေႃးမႃးလဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်း ၼႂ်းၾိင်ႈတႆး 12 လိူၼ်ၸိုင် ဝၼ်းဢွၵ်ႇဝႃႇ လိူၼ် 11...

ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉလူင်ၼႆႉ မီးလွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈလၢၵ်ႇလၢႆတၢင်းၼမ် ပေႃးမေႃၶုၺ်ႉႁၼ်(ခံစား) တူၺ်းၸိုင် ငၢႆးမိူၼ်သူၼ်မွၵ်ႇလၢႆသီလၢႆလူင်ႇ လေႃးလႄးၵၼ်ဝႆႉ။ ၽႂ်တူၺ်းႁၼ်ၵေႃႈ မီးၸႂ်ၵတ်းယဵၼ်ၸူမ်းသိူဝ်း။ တႄႇဢဝ်တူဝ်သတ်းတတ်းမႅင်း မီးပဵၼ်လၢႆပိူင်လၢႆသႅၼ်း တူဝ်ၼႂ်းၼမ်ႉၼိူဝ်လိၼ် မေႃမိၼ်မေႃၵၢၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ မီးဝႆႉၸေးၸွတ်ႇ။ ၼႂ်းလွင်ႈပႅၵ်ႈပိူင်လၢၵ်ႇလၢႆၵူႈသမ်ႇသႅၼ်ပိူင်ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ ပေႃးမႃးၸႅၵ်ႇတူၺ်း ပွတ်းလႂ်တွၼ်ႈၼၼ်ႉၼႆၵေႃႈ တေလႆႈႁၼ် လွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်လၢၵ်ႇလၢႆ ဢၼ်လီသူၼ်ၸႂ်တင်းၼမ်။ဢမ်ႇလူဝ်ႇတူၺ်းၵႆ တူၺ်းႁိမ်းႁွမ်းႁဝ်းႁႃး ယူႇသဝ်းၵူၺ်းၵေႃႈ တေလႆႈႁၼ်ၵမ်းသိုဝ်ႈ တႂ်ႈၼႃႈတၼ်းတႃ။ ပေႃးမႃးတူၺ်းၸိုင်ႈတႆးၼႆၸိုင် တေလႆႈႁၼ်လၢႆၸၢဝ်းၶိူဝ်းယူႇႁူမ်ႈၵၼ်ဝႆႉတင်းၼမ်။ၼႂ်းၼႆႉ...

 UNODC  ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉပိုတ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ ၸုမ်းၽူႈပူၼ်ႉပႅၼ်မၢႆမီႈ တၢင်းသႆႊၿိူဝ်ႊရ် (Cyber)  ၼႅင်ႈသၢၼ် ဢွၼ်ႊလၢႆႊ ၽႄႈႁႅင်းယူႇၼႂ်းဢေႊသျိူဝ်ႊ ပွတ်းလႅၼ်လိၼ်ၶႄႇလႄႈထႆးၼၼ်ႉ လႆႈယူၵ်ႉ ထၢၼ်တီႈမၼ်ႈၶဝ်ႈပၵ်းယူႇၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼမ်မႃးသေဢမ်ႇၵႃး သၢင်ႈလွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈ  တေႃႇ ၸိူဝ်းပဵၼ်ယိူဝ်ႇပၢႆႈၼီႈ ႁႂ်ႈလႆႈယၢပ်ႇယၢၵ်ႈထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ။  ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ VOA   ဢၢင်ႈဢိင် ၽိုၼ်ႁၢႆးငၢၼ်းၶွင် ႁွင်ႈၵၢၼ်ယႃႈမဝ်းၵမ်လႄႈၵဵဝ်ႇၵပ်းၵၢၼ်ႁဵတ်း ၽိတ်း ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ (UNODC) သေပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ၶိူဝ်းၶၢႆႇ...

ပေႃးပိုတ်ႇၵႂၢမ်းထၢမ်ဢၼ်ဝႃႈ - “ၵွပ်ႈသင်လႄႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်းပိူၼ်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်? လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းပိူၼ်ႈသမ်ႉ ႁဵတ်းႁိုဝ်သေ ၶိုင်ပွင်မႃး? ” - ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉၸိုင်။ ပေႃးမႃးပိုတ်ႇတီႈပွင်ႇၵႂၢမ်းတွပ်ႇၼႆႉသမ်ႉ - “ယွၼ်ႉၶုၼ်မိူင်းပိူၼ်ႈလီ၊ ယွၼ်ႉမီးလွင်ႈငမ်းယဵၼ်၊ ယွၼ်ႉပိူၼ်ႈၶတ်းၸႂ်ပူၵ်းပွင်ပၼ်တႃႇၵူၼ်းမိူင်း ႁႂ်ႈမီးတင်းႁူႉၼမ်လႄႈ ပူၵ်းပွင်ပၼ်ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇမိူင်းပိူၼ်ႈ ႁႂ်ႈမီး ၵၢၼ်ႁဵၼ်းႁူႉၵူႈၵေႃႉ။ ပေႃးလၢတ်ႈသိုဝ်ႈၵေႃႈ ပိူၼ်ႈၶတ်းၸႂ်ပူပိုၼ်ႉငဝ်ႈႁၢၵ်ႈ ပိုၼ်ႉထၢၼ်ပၼ်ဝႆႉ ၼေႃႇတႅၼ်းၶိူဝ်းပိူၼ်ႈ ႁႂ်ႈ...