ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ ၽူႈၸိုဝ်ႈယႂ်ႇလိုဝ်းလင်လုမ်ႈၾႃႉ၊ ၵေႃႉဝႃႈၸႃႉမီး – ၵေႃႉဝႃႈလီမီး
ၸိုဝ်ႈ ၶုၼ်သႃႇ
ၸိုဝ်ႈတၢင်ႇဢၼ် ၸၢႆးထုၼ်းသႃႇ၊ ၸၢင်းၶျီႇၾူ၊ ၸၼ်ၸၢင်ႈတရႃႇၵုၼ်ႊ၊ ဢူးထႅတ်ႉဢွင်ႇ
ဝၼ်းလိူၼ်ပီၵိူတ်ႇ 17/02/1934 ဝၼ်းသဝ်(ပီမႃ)
တီႈၵိူတ်ႇ ဝၢၼ်ႈၽႃၽိုင်ႈ၊ ဢိူင်ႇလွႆမေႃႇ၊ ၸႄႈဝဵင်းတၢင်ႉယၢၼ်း(မိူင်းယႆ) ၸႄႈတွၼ်ႈလႃႈသဵဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ
ပေႃႈမႄႈ ၸဝ်ႈၶုၼ်ဢၢႆႈ(ၸၢင်းပိင်းယၢဝ်)၊ ၼၢင်းသႅင်ၸုမ်ႇ
ၼႃးႁိူၼ်း ၵူပ်ႉၵူႈၵိုၵ်းၼၢင်းလီႇၵူၺ်ႉယိင်း မိူဝ်ႈ 1956။ (သဵင်ႈမုၼ် မိူဝ်ႈပီ 1993)
လုၵ်ႈလၢင်း ၼၢင်းလူင်(ၶၸိတ်ႇ)၊ ၸၢႆးၸၢမ်ႇမိူင်း(ၽႆးၸူၼ်ႊ)၊ ၸၢႆးၸၢမ်ႇႁိူင်း(ၽထႆႊ)၊ ၼၢင်းၵၢင်(ၶၼိတ်ႉထႃ)၊ ၸၢႆးၸၢမ်ႇၸိုၼ်ႈ(ၽႆးရူတ်ႉ)၊ ၸၢႆးၸၢမ်ႇမျၢတ်ႈ(ၽႆးသၢၼ်)၊ ၼၢင်းလဵၵ်ႉ၊ ၸၢႆးၸၢမ်ႇမျႃႉ(ၽိထၵ်ႉ)၊ မီးလုၵ်ႈယိင်းၵေႃႉၼိုင်ႈ ၵိုၵ်းၼၢင်းတိပ်ႉ။
ပိူင်ပဵၼ်ၼႂ်းၸိူဝ်ႈပၢၼ်
1935 ၵေႃႉပဵၼ်ပေႃႈ ၸၢင်းပိင်းယၢဝ်လုၶွႆႈ မႄႈတႄႇၼႃႈႁိူၼ်းၵိုၵ်းၸဝ်ႈၶုၼ်ၵျီႇ ၸဝ်ႈမိူင်း(မဵဝ်ႉၸႃး) မိူင်းတွမ်း။
1939 ဝၢႆးမႄႈသဵင်ႈမုၼ်ယဝ်ႉ ၵႂႃႇယူႇၸွမ်းၵေႃႉပဵၼ်ပူႇ ၶုၼ်ယီႈသႆႇ(ၸၢင်းသုၼ်ႉဝူႇ) ၸဝ်ႈမိူင်းလွႆမေႃႇ။
1945 ဢႃယု (11) ပီ လႆႈၵႂႃႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈတီႈႁူင်းႁဵၼ်းၶႄႇ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ တၼ်းလႆႈယူႇၼိုင်ႈပီ မႅၼ်ႈၽွင်းသိုၵ်းလုမ်ႈ ၾႃႉပွၵ်ႈသွင်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းလႄႈ တေႃႉတႄႉမေႃဢၢၼ်ႇမေႃတႅမ်ႈ။ ၵေႃႉပဵၼ်ၶိင်းသွၼ်ပၼ်ပႃး ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသူၼ်ၽၵ်း။ သူၼ်ၼဵင်ႈ၊ ၽိုၵ်းလဵင်ႉမႃႉ။
1960 ၸဝ်ႈမိူင်း (မဵဝ်ႉၸႃး) ၵဝ်ႇလွႆမေႃႇ လပ်းတႃလိုမ်းမိူင်းၵႂႃႇ။ တွၼ်ႈတႃႇလိုပ်ႈတိုၵ်း KMT ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ ၸင်ႇၵႂႃႇတိတ်းတေႃႇၵပ်းသိုပ်ႇၽူႈၵွၼ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸဝ်ႈသိုၵ်းမွင်ႇသူၺ်ႇ တီႈလႃႈသဵဝ်ႈ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈပၼ်ၵွင်ႈ 50 လဝ်း။ တူၵ်းလူင်းႁဵတ်းၵႃႇၵွႆႇယေး ၼွင်လႅင်လွႆမေႃႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 06/01/1960။
1962 ဝၢႆးၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼေႇဝိၼ်း ႁုပ်ႈယိုတ်းဢႃႇၼႃႇယဝ်ႉ လႆႈဢၶႂၢင်ႉပူၵ်းတင်ႈၸုမ်းၵႃႇၵွႆႇယေးလွႆမေႃႇ ပဵၼ် တၢင်းၵၢၼ်၊ တွၼ်ႈတႃႇႁႄႉၵင်ႈတိုၵ်းတေႃးပႃႇတီႇၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ CPB တင်းၸုမ်းၶႄႇၽိူၵ်ႇ KMT။ ႁပ်ႉ တၼ်းႁဵင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၼႃႈ။
1964 မိူဝ်ႈ 07/08/1964 ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ၊ ၸဝ်ႈၶုၼ်ငူဝ်ႉ(ဝၢၼ်ႈတူၼ်း) ၶဝ်တႅမ်ႈလိၵ်ႈႁွင်ႉ ၸဝ်ႈၶုၼ်ယီႈ(ၸဝ်ႈသူးလၢႆး မိူင်းၵႅတ်ႈ) ၵႂႃႇၸူးတီႈလွႆမေႃႇ ႁူမ်ႈၶွတ်ႇၽွတ်ႈမုၵ်ႉၸုမ်း (SUA) ႁႂ်ႈၸဝ်ႈပူဝ်ႇတေႇဝိင်ႇ ဢွၼ်ႁူဝ်လူင်းပွတ်းၸၢၼ်း။ ႁွတ်ႈထိုင်ဝၢၼ်ႈႁိၼ်တႅၵ်ႇၼႂ်းႁၢင်ပီၼၼ်ႉ။ ပူဝ်ႇတေႇဝိင်ႇ ၵႂႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈ KMT ၽိုၼ်ႉဝၢႆႇ SUA။
1967 လႆႈတိုၵ်းၵၼ်တင်းသိုၵ်းၶႄႇၽိူၵ်ႇ KMT တီႈဝၢၼ်ႈၵႂၢၼ်ႉ ၼႂ်းလိၼ်လၢဝ်းႁိမ်းၾင်ႇၶွင် ဢၼ်ၸိုဝ်ႈယႂ်ႇၵိုၵ်းပိုၼ်း ဝႃႈပၢင်တိုၵ်းယႃႈၾိၼ်ႇ၊ လႆႈသုမ်းယႃႈၾိၼ်ႇတၢင်ႇမႃႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇလင် ပၼ်ၸွမ်သိုၵ်းလူင် ဢူၼ်ႉရတ်ႉတီႉၵူၼ်းၽူႈၵွၼ်း သိုၵ်းတပ်ႉလိၼ်လၢဝ်း။ (ဝၢႆးၼၼ်ႉ လႆႈၶိုၼ်းၵမ်ႈၽွင်ႈ)။
1969 ဝၼ်းတီႈ 19/10/1969 မၢၼ်ႈႁွင်ႉၵႂႃႇၸူးငဝ်ႈငုၼ်းတိူင်းသိုၵ်းပွတ်းဢွၵ်ႇ(ယႉပႉၶ) လႆႈထုၵ်ႇၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ (လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ BSPP = မသလ) ပူဝ်ႇၼေႇဝိၼ်း တီႉၺွပ်းတီႈတူၼ်ႈတီး 20/10/1969 ၾၢႆႇသၢႆလူမ်း သဝ်ႉမိင် ယူႇတီႈ တူၼ်ႈတီးတွႆႇသၢႆလူမ်းပွင်ႇၵူႈတီႈ။ ၵႂႃႇတူၵ်းၶွၵ်ႈတီႈဝဵင်းလိူဝ်ႇ (မၢၼ်းတလေး)၊ ၸဝ်ႈၾႃႉလင် (ၸၢင်းသူးၶျွၼ်) ဢွၼ် ႁူဝ်ယိပ်းၵုမ်းတပ်ႉသိုၵ်း SUA ၶဝ်ႈထိူၼ်ႇႁဵတ်းဢူၺ်းလီ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSA။
1973 သိုၵ်းတၢမ်းၸႂ်ၵႅမ်တူဝ်ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ ၶျႃႇလီႇယင်း ဢွၼ်ႁူဝ်ၵူၼ်းမူႇၼိုင်ႈ ၽၢမ်းတူဝ်ႁဵတ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵႂႃႇတီႉ မေႃယႃရတ်ႉသျိူဝ်ႊ ၼႂ်းႁူင်းယႃတူၼ်ႈတီး မိူဝ်ႈ 16/04/1973 ဢဝ်ႁဵတ်းၶမ်းတၢႆတၢင်(hostage) တွၼ်ႈတႃႇလႅၵ်ႈဢဝ် ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ ၵမ်ၵိၼ်းႁႂ်ႈမၢၼ်ႈပွႆႇဢွၵ်ႇၶွၵ်ႈ။ ဢဝ်ရတ်ႊသျိူဝ်ႊ 2 ၵေႃႉ ၵႂႃႇယူႇၸွမ်းတီႈမႄႈမေႃႈပီပၢႆ။
1974 ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ BSPP (မသလ) ပွႆႇတူဝ်ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ ဢွၵ်ႇၶွၵ်ႈသေတႃႉ ပွႆႇသိုၵ်းၸွမ်ႇၶၢဝ်ႇ MIS ၸွမ်းလူၺ်း ဢမ်ႇၶၢတ်ႇသၢႆတႃ ႁႂ်ႈယူႇၼႂ်းဝဵင်းလိူဝ်ႇၵူၺ်း။
1976 လွမ်လႅမ်သွတ်ႉသႅတ်ႉသွင်ႉဢွၵ်ႇဝဵင်း ၶဝ်ႈထိူၼ်ႇမိူဝ်ႈ 7/2/1976 ႁူပ်ႉထူပ်းၶိုၼ်းၸုမ်းၸိူဝ်း လုၵ်ႈၼွင်ႉၼႂ်းမိူင်း တႆး၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉ လူင်းမႃးတီႈဝၢၼ်ႈႁိၼ်တႅၵ်ႇပွၵ်ႈၵမ်းသွင်။
1977 ႁပ်ႉထူပ်း ၵျူဝ်ႊသႅပ်ႉၾ်ၼႄႊလိတ်ႉသ် – ၽူႈၸွႆႈၵၢၼ်လႅတ်ႉသ်တိူဝ်ႊဝုပ်ႉၾ် ၽွင်းတႅၼ်းသၽႃးဢမေႊရိၶၼ်ႊ ဢၼ်ႁပ်ႉတၼ်းႁဵင်းပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈၵေႃၵမ်ၵၢၼ်ၾၢႆႇယႃႈမဝ်းၵမ် ၼႂ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢမေႊရိၶိူဝ်ႊ မိူဝ်ႈ 16/04/1977 ယိုၼ်ႈတၢင်ႇၽႅၼ်ၵၢၼ် 6 ပီ တႃႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉယႃႈၾိၼ်ႇၼႂ်းမိူင်းတႆး။ ဝၢႆးၼၼ်ႉလႆႈထုၵ်ႇၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵျိမ်ႊမီႊၶႃႊ တိူဝ်ႊ ပတ်းပၢၵ်ႈပႅတ်ႈ။
1979 တပ်ႉမၢၼ်ႈထူဝ်းသိုၵ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၶၢဝ်းတၢင်း 6 လိူၼ် ၸဝ်ႈၶုၼ်ငူဝ်ႉ ဝၢၼ်ႈတူၼ်း (ၸဝ်ႈသႅင်မိူင်း) တူၵ်း သုမ်း ၼႂ်းပၢင်တိုၵ်း၊ ၸဝ်ႈႁၢၼ်ၸၢႆးယဵပ်ႇမိူင်း ၺႃးမၢၼ်ႈတီႉၺွပ်း။
1980 ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇၶိုၼ်းၶၢႆႉမႃးယူႇတီႈႁေႃမႂ်ႇႁိၼ်တႅၵ်ႇ (ဢၼ်သိုၵ်းထႆးဢဝ်ႁိူဝ်းမိၼ်ပွႆႇ မိူဝ်ႈ 25/01/1982)။
1981 ၶိုၼ်းၶၢႆႉဢွၵ်ႇၵႂႃႇယူႇၼႂ်းထိူၼ်ႇ တၢင်းႁွင်ႇမိူင်းသွင်၊ ႁူဝ်မႄႈၶမ်း၊ ပၢင်မၢၵ်ႇႁၼ် ပၢင်ၼုၼ်။ ထိုင်ႁၢင်ပီၶိုၼ်းၶဝ်ႈ ယူႇတီႈႁိၼ်တႅၵ်ႇ။
1982 သိုၵ်းထႆး (တပ်ႉပလိၵ်ႈလႅၼ်လိၼ်) ၶိုၼ်ႈတိုၵ်းၸုမ်းသိုၵ်း SUA တီႈႁိၼ်တႅၵ်ႇ မိူဝ်ႈ 21/01/1982 ထိုင်တီႈၸဝ်ႈ ၶုၼ်သႃႇ၊ ၸဝ်ႈၾႃႉလင် လႆႈထွၼ်ဢွၵ်ႇလိၼ်ထႆးၶၢႆႉၵႂႃႇတၢင်းမိူင်းယွၼ်း။ ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇဝႃႈ DEA ဢမေႊရိၶိူဝ်ႊ ၸၢင်ႈ ထႆးယိုဝ်း။ ဝၢင်းၽႅၼ်ပွႆႇၵူၼ်းတိတ်းတေႃႇမွၼ်ငိုၼ်းသိုၵ်ႈမၢၼ်း ၶလယ (49) မိူင်းသၢတ်ႇ၊ ယိုမ်မိုဝ်းးတပ်ႉမၢၼ်ႈ မိူင်း သၢတ်ႇ ၶဝ်ႈတိုၵ်းလွႆလၢင်း။
1983 ၶၢႆႉယူႇမိူင်းၵၢၼ်း။ ၸိသင်ႇၸဝ်ႈၾႃႉလင် ႁႂ်ႈတိုၵ်းၸုမ်းသိုၵ်းဝႃႉ CPB ၶဝ်ႈယိုတ်းလွႆလၢင်း၊ မိူင်းယွၼ်း။
1984 ၶိုၼ်ႈလွႆလၢင်း ပၼ်ႁႅင်းၸႂ်သိုၵ်း။ ပူၼ်ႉၵႂႃႇပုင်ႇပႃႇၶႅမ်၊ ၼႃးၵွင်းမူး၊ မိူင်းႁၢင်။ ပူၼ်ႉၵႂႃႇမိူင်းၵျွတ်ႈ၊ မိူင်းထႃး၊ မိူင်းတေႃႉ ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်တင်း KMT။
1985 တူၵ်းလူင်းႁူမ်ႈႁွမ်း ၶွင်ႇသီႇ/တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ TRC/TRA မိူဝ်ႈ 3/3/1985 (ဢၼ်ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်း SURA တင်း ၸဝ်ႈၸၢမ်မႂ်ႇ SSA ၶဝ်ႈႁူမ်ႈႁွမ်းၵၼ်ၵေႃႇတင်ႈ 1/4/1984) ဝၢႆးၼၼ်ႉ လႅၵ်ႈလၢႆႈၸိုဝ်ႈ TRC/TRA ပဵၼ် RCSS/SSA မႂ်ႇ၊ ႁပ်ႉတၼ်းႁဵင်းပဵၼ်ၸွမ်ပွင်သိုၵ်း။
တၼ်းႁဵင်းၵၢၼ်မိူင်း
1986 ဢွၼ်ႁူဝ်ၵေႃႇတင်ႈငဝ်ႈငုၼ်းတီႈႁူဝ်မိူင်း ပူၵ်းပွင်ႁႂ်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၵိုၵ်းၶွၼ်ႈ။ ဢိင်ၼိူဝ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း ၸဝ်ႈၾႃႉ လင် ဢွၼ်ပုတ်ႈလၢႆႈသေတႄႇၸႂ်ႉတိုဝ်းၸိုဝ်ႈသဵင် MTA မႃး။ တၼ်းႁဵင်းၾၢႆႇၵၢၼ်မိူင်းပဵၼ်ၵႅမ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ SSRC။
1987 ၸီႉသင်ႇၶတ်းၸႂ်ၵဵပ်းသိုၵ်း၊ ႁွမ်သိုၵ်း၊ ႁွမ်ၵွင်ႈ၊ ၽိုၵ်းၽွၼ်ႉၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်။
1988 လုၵ်ႈႁဵၼ်းလုၵ်ႉႁိုၼ်ႇ (8) သီႇတူဝ် ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈပၢႆႈၸူး MTA ၽွင်ႈ။ ႁွမ်သိုၵ်း၊ ၵွင်ႈ – မၢၵ်ႇ၊ ၽိုၵ်းၽွၼ်ႉၽူႈ ဢွၼ်ႁူဝ်။
1989 တႄႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းလူင်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း တီႈလွႆလၢင်းဢၼ်ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း ၵႂႃႇႁူၺ်းၸၼ်သိုၵ်း UWSA ပၢင်သၢင်းလူင်း မႃးၸွႆႈယိုဝ်း၊ တိုၵ်းၵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း။
1991 လႆႈထုၵ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈၶွင်ႇသီႇမႄးပွင်ၸိုင်ႈတႆး SSRC ဢၼ်ပဵၼ်ၸုမ်းၵၢၼ်မိူင်းဢွၼ်ႁူဝ် MTA ပုတ်ႈ တႅၼ်း ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်း ဢၼ်သုတ်းမုၼ်မိူဝ်ႈ 11/7/1991။
1992 တႄႇဢွၼ်ႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်လူင်ၽူႈတၢင်တူဝ်ၵူၼ်းမိူင်း/ သင်ၶ(ၵူႈဢိူင်ႇ/ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းတႆးပတ်းပိုၼ်ႉ) ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၼပ်ႉႁဵင်။ ၼမ်းၼႃႈတိုၵ်းသူၼ်းၸတ်းႁႅၼ်းဝၼ်းပီမႂ်ႇတႆးၵိုၼ်းၶွၼ်ႈၶိုၵ်ႉယႂ်ႇတီႈႁူဝ်မိူင်း။
1993 ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမိူင်းတႆးၵွၼ်းၶေႃ – ႁပ်ႉတၼ်းႁဵင်းပဵၼ် ၸွမ်ၸိုင်ႈထိုင်တီႈသိုဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းပိုၼ်ၽႄႈၸိုဝ်ႈယႂ်ႇလိုဝ်း လင်။
1994 ဝၢင်းၽႅၼ်သူင်ႇသိုၵ်းၶိုၼ်ႈၼႃႈ ၽိုတ်ႉၶဝ်ႈမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇတေႃႇထိုင်လႅၼ်လိၼ်ၶႄႇလႄႈ လႆႈထုၵ်ႇသိုၵ်း မၢၼ်ႈ ႁႄႉၵႅတ်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉတိုၵ်းတေႃးႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ လုၵ်ႉႁူဝ်မိူင်းၵႂႃႇမိူင်းထႃး ပၼ်ႁႅင်းၸႂ်ၼႃႈသိုၵ်း ၼႂ်းလိူၼ်မေႊ မိူဝ်ႈ ၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်းဢွၼ်တိုၵ်းႁုပ်ႈယိုတ်းလႆႈတပ်ႉမၢၼ်ႈ 226 တီႈလွႆႁိၼ်ၵွင်။
1995 ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉၸုမ်း 16 ၸဝ်ႈၵၢၼ်းယွတ်ႈ ဢွၼ်သိုၵ်းၽိုၼ်ႉဝၢႆႇၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇ MTA မိူဝ်ႈ 6/6/1995။ ၵႂႃႇပူၵ်း တင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး SSNA လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတိူဝ်ႉၸႂ်တုမ်ႉယွၼ်ႈမူႇၸုမ်းသၼ်ႇဝႆယုင်ႈယၢႆႈ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈထႆး(ပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶျဝလိတ်ႉယူင်ႊၸႆႊယုတ်ႉ) ႁႅတ်ႉႁၢမ်ႈမိပ်ႇငႅၼ်း၊ ၾၢႆႇၼိုင်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တင်း သိုၵ်းဝႃႉ UWSA လေႃႇတိုၵ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း ပွတ်းလွႆလၢင်း။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ MTA ဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇ ႁႅင်းဢေႇတိူၵ်ႈတၼ် ထိုင်တီႈၸဝ်ႈ ၶုၼ်သႃႇ၊ ၸဝ်ႈၾႃႉလင်၊ ၸဝ်ႈၶုၼ်သႅင်ၶဝ်တႅတ်းတတ်းလပ်ႉလပ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇတိတ်းတေႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်း ၸုမ်းသိုၵ်း မၢၼ်ႈ (ၸဝ်ႈၵၢၼ်းယွတ်ႈ သမ်ႉတၢႆဢွၼ်တၢင်း ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ မိူဝ်ႈ 14/3/2004 ၽွင်းဢႃယု 41 ပီ)။
1996 ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ တင်း ၸဝ်ႈၾႃႉလင် (ၸၢင်းသူးၶျွၼ်) ဢွၼ်ႁူဝ် “ ဢဝ်ၵွင်ႈၵၢင်ႇလႅၵ်ႈဢဝ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်” တင်း ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈတီႈႁူဝ်မိူင်း။ ဝၢႆးၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈထုၵ်ႇႁွင်ႉ ၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇတႃႈၵုင်ႈ တီႈယေႇၵျီႇဢၢႆႇ ပႃႈတႂ်ႈတပ်ႉၸွပ်ႇၶၢဝ်ႇ MIS လူလွမ်။
2004 ပေႃးဝႃႈ ၸွမ်သိုၵ်းလူင်ၶိၼ်ႇၺုၼ်ႉ လႆႈထုၵ်ႇပူတ်းထွၼ် ယဝ်ႉၵေႃႈလႆႈႁပ်ႉဢၼုၺၢတ်ႈ ၶၢႆႉမိူဝ်းယူႇႁိူၼ်း တီႈ တုဝုၼ်ႇၼမဵဝ်ႉတိတ်ႉ ၼႂ်းတႃႈၵုင်ႈ – တိုၵ်ႉလႆႈယူႇတႂ်ႈတပ်ႉၸွပ်ႇၶၢဝ်ႇၾၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈ MAS လူလွမ်။
2007 သဵၼ်ႈမုၼ်တီႈႁိူၼ်း မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 26/10/2007 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ 6 မူင်း လူၺ်ႈတၢင်းပဵၼ်လိူတ်ႈသုင်၊ ယဵဝ်ႈဝၢၼ်၊ တၢႆ ၽၢၵ်ႇ ၽွင်းဢႃယု ယၢင်ႈၶဝ် 74 ပီ။ ဝၼ်းတီႈ 30/10/2007 ႁွပ်ႇႁူဝ်ၶဝ်ႈႁဵဝ်ႈၽဝ်ၶၢပ်ႈတူဝ် တီႈပႃႇၸႃႉယေႇဝူၺ်း – ၸႄႈဝဵင်းမျွၵ်ႉဢူၵ်ႉၵလႃႇပႃႉ ၸႄႈ တွၼ်ႈတႃႈၵုင်ႈ။
ၶေႃႈမုလ်း – ၵွၼ်းၶေႃ မၢႆ 239
