ဝဵင်းပၢင်သၢင်း ႁိုဝ် ငဝ်ႈငုၼ်းဝႃႉ ဝဵင်းပၢင်ၶမ်း

ဝဵင်းပၢင်သၢင်း ၼႆႉ မီး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ (ၾၢႆႇဢွၵ်ႇၶူင်း) ႁိမ်း 200 လၵ်း၊ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ တွၼ်ႈၾၢႆႇဢွၵ်ႇၶူင်း၊ မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈ ယူႇၼႂ်း ၸႄႈတွၼ်ႈလႃႈသဵဝ်ႈသေတႃႉ တင်ႈတႄႇ မၵ်းမၼ်ႈပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း (လၵ်းမိူင်း) 2008 မႃး လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ၼေႇပျီႇတေႃႇ ပူတ်းထွၼ် ၸႄႈတွၼ်ႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈသေ တင်ႈၶိုၼ်းၸႄႈတွၼ်ႈမႂ်ႇ လႄႈ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈမၢၵ်ႇမၢင်ၵႂႃႇ။

ယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းမိူင်းတႆး မီးၸႄႈတွၼ်ႈ 13 ဢၼ်၊ ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း မီးၸႄႈတွၼ်ႈတူၼ်ႈတီး၊ လွႆလႅမ်၊ လၢင်းၶိူဝ်း၊ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ မီးၸႄႈတွၼ်ႈ ၵဵင်းတုင် ၊ မိူင်းသၢတ်ႇ၊ တႃႈၶီႈလဵၵ်း။ ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇမီး ၸႄႈတွၼ်ႈ လႃႈသဵဝ်ႈ၊ ၵျွၵ်ႉမႄး၊ မိူင်းမိတ်ႈ၊ မူႇၸေႊ ၊ လၢဝ်ႇၵၢႆး ၊ ႁူဝ်ပၢင်ႇ တင်း ၸႄႈတွၼ်ႈ မၢၵ်ႇမၢင်။ ၸႄႈဝဵင်း ပၢင်ဝၢႆ ၼႃးၽၢၼ်း၊ မိူင်းမႂ်ႇ တင်း ဝဵင်း ႁူဝ်ပၢင်ႇ ပဵၼ်ၵႂႃႇ ၸႄႈတွၼ်ႈႁူဝ်ပၢင်ႇသေ ၸႄႈဝဵင်းပၢင်သၢင်း တင်း ဝဵင်းမၢၼ်ႈၵၢင် သမ်ႉ ၶဝ်ႈပႃးၵႂႃႇၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈ မၢၵ်ႇမၢင် ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸႄႈဝဵင်းမၢၵ်ႇမၢင် တင်း ႁူဝ်ပၢင်ႇ ယူႇတႂ်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ၵုမ်းၵမ်၊ ဢမ်ႇပႃးၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉ UWSA ၵုမ်းၵမ်ဝႆႉ။

ၼႂ်းပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း 2008 ၼၼ်ႉ မၵ်းမၼ်ႈ ၼႃႈလိၼ်ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ ပဢူဝ်း၊ လွႆ၊ ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ၊ တင်း ဝႃႉ။

ဢၼ်မၵ်းမၼ်ႈပၼ်ဝႃႉ – ၸႄႈတွၼ်ႈတိူင်းဝႃႉၼၼ်ႉ မီး 6 ၸႄႈဝဵင်း – ၸႄႈဝဵင်းႁူဝ်ပၢင်ႇ၊ ပၢင်ဝၢႆ ၊ ၼႃးၽၢၼ်း၊ မိူင်းမႂ်ႇ၊ ပၢင်သၢင်း ႁိုဝ် ပၢင်ၶမ်း တင်း ၸႄႈဝဵင်းမၢၵ်ႇမၢင် ယင်းပႃးၵိင်ႇၸႄႈဝဵင်း ၼမ်ႉတိုၵ်း၊ တင်း မၢၼ်ႈၵၢင် ၸွမ်းထႅင်ႈ။ ၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ဝႃႉ ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ႁူဝ်ၵူၼ်းမီး 7 သႅၼ် (ၶေႃႈမုလ်း ဝႃႉပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ မိူဝ်ႈပွႆး ၵိုတ်းသိုၵ်းဢဝ်ငမ်းယဵၼ် ၶွပ်ႈတဵမ် 30 ပီ၊ မိူဝ်ႈ 17/4/2019 ) ။ ၵူၼ်းၶိူဝ်းဢၼ်ယူႇၼမ်လိူဝ်သေပိူၼ်ႈ ပဵၼ် ဝႃႉ၊ လႃးႁူႇ ပဵၼ်သွင် ၊ တႆး တီႈသၢမ် ၼႆသေတႃႉ ၵူၼ်းၶိူဝ်းၶႄႇၵေႃႈ လႅပ်ႈၼမ်တႄႉၼမ်ဝႃႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။

ၼႃႈလိၼ်ဝႃႉ ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ ၼႆႉ ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ၼေႇပျီႇတေႃႇ မၢႆ ဝဵင်းႁူဝ်ပၢင်ႇ ပဵၼ်ငဝ်ႈဝဵင်း၊ လုမ်းၽွင်းငမ်းၵေႃႈဝႆႉတီႈၼၼ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၾၢႆႇဝႃႉတႄႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ပိုၼ်ႉတီႈ ဝႃႉ ပွတ်းႁွင်ႇ(ဝဵင်း 6 ဝဵင်း ဢၼ်လၢတ်ႈမႃးပႃႈၼိူဝ်) ဝႃႉ ပွတ်းၸၢၼ်း ၸိူဝ်းတိတ်းဢိူမ်ႈလႅၼ်လိၼ်ထႆး၊ တွၼ်ႈတၢင်းၸၢၼ်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းသၢတ်ႇ ၼၼ်ႉ ပဵၼ် ၸႄႈမိူင်းဝႃႉ ။ ငဝ်ႈဝဵင်းလူင် ဢဝ် ဝဵင်းပၢင်သၢင်း ႁိုဝ် ပၢင်ၶမ်း ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉUWSA ပၵ်းသဝ်းၼၼ်ႉႁဵတ်း။

ၼႂ်းဝဵင်းပၢင်သၢင်း မီးပွၵ်ႉၼိုင်ႈ တေႃႇ ပွၵ်ႉ 3 ၼႆသေတႃႉ ၾၢင်ႁၢင်ႈဝဵင်းယႂ်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်းၼမ် တိူၵ်ႈဢုၵ်ႇတိူၵ်ႈဝႃးၶပ်ႉယႆ ဢိူမ်ႈတိတ်းၵၼ်၊ ပေႃးဢမ်ႇႁူႉလိၵ်ႈၶႄႇ ၵႂၢမ်းၶႄႇ ၽႂ်ႁွတ်ႈၵႂႃႇၵေႃႈ ႁူပ်ႉတၢင်းယၢပ်ႇၽွင်ႈ။

ဝဵင်းပၢင်သၢင်းၼႆႉ မီးၸိုဝ်ႈသွင်ဢၼ် ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈတႄႉ ႁပ်ႉဝႃႈ ပဵၼ်ပၢင်ၶမ်း။ ပဵၼ်ၸိုဝ်ႈတႆး ၵႂၢမ်းတႆး တင်းသွင် ဢၼ်။ မူႇဝၢၼ်ႈ ဢၼ်မီးၼႂ်းပၢင်သၢင်း တင်း ဢၼ်မီးသၢပ်ႇဝဵင်းပၢင်သၢင်း ဝၢၼ်ႈပီႈၼွင်ႉတႆးယူႇ မီး 11 ပွၵ်ႉ – ၵွင်းႁုင်း၊ ၵွင်းမူး၊ ၵွင်းၶႃး၊ ၼႃးလွတ်ႇ၊ ႁၢတ်ႇၸုမ်း၊ ၵိဝ်ႇႁႄႉ၊ ဝၢၼ်ႈၵွင်း၊ ဝၢၼ်ႈမႂ်ႇ၊ သီႇၼိုင်ႈပႅတ်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈယွင်တိင်း၊ ဝၢၼ်ႈပၢင်ၽိူင်း။ လိူဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ တေမီးဝၢၼ်ႈဝႃႉ ဝၢၼ်ႈလႃးႁူႇ ၸိူဝ်းၼႆႉတင်းမူတ်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းပၢင်သၢင်းမီး 85 ဢိူင်ႇ မူႇဝၢၼ်ႈမီး 472 မူႇဝၢၼ်ႈ (ၶေႃႈမုလ်း – ၾၢႆႇၽွင်းငမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ၊ မၢင်ၽဝ်ႇ -ၸၢင်ႈဢေႇလိူဝ်/ၸၢင်ႈၼမ်လိူဝ်ၼၼ်ႉထႅင်ႈ ပေႃးၵဵပ်းတႅတ်ႈတေႃး)

ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ယူႇၼႂ်းဝဵင်းပၢင်သၢင်း တင်း ၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ဝႃႉ ၵုမ်းၵမ် ဢမ်ႇလႆႈၺႃး တၢမ်ႇသိုၵ်း ၸိူင်ႉၼင်ႇ တၢင်ႇပိုၼ်ႉတီႈၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး။ ထၢင်ႇႁၢင်ႈပူၵ်းပွင် ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ထၢင်ႇႁၢင်ႈႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ၊ လႅၼ်လိၼ် တိပ်းၵပ်း မိူင်းငႃႉ ၾၢႆႇတၢင်းမိူင်းၶႄႇ လႄႈ သိုဝ်ႉၶၢႆသင်ၵေႃႈငၢႆႈ။ ရူတ်ႉၵႃးၵေႃႈၼမ်၊ သဵၼ်ႈတၢင်းၵေႃႈၶႅမ်ႉ ၸုမ်းသိုၵ်းဝႃႉ ပူၵ်းပွင်သဵင်ႈသဵင်ႈ။ ယၢင်မၢၵ်ႇတွႆး တႃႇသိူဝ်ႇတၢင်း တႄႉ လႆႈႁူႉဝႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ၵမ်ႉထႅမ်ၽွင်ႈ (ႁူဝ်ပၢၵ်ႇပုင်း) ၼႆသေတႃႉ ႁပ်ႉဢဝ်ၸိုဝ်ႈသဵင်ၵူၺ်း။

ဝဵင်းပၢင်သၢင်း ဢၼ်ပဵၼ်ငဝ်ႈငုၼ်းဝႃႉ ၼႆႉ တင်ႈတႄႇပီၶရိတ်ႉ 1970 ပၢႆပၢႆ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆးၵႂႃႇယူႇပၵ်းသဝ်း၊ တီႈတပ်ႉတႆးယူႇၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၼမ်တေႁူႉဝႃႈ သူၼ်မွၼ်း။

ဝဵင်းပၢင်သၢင်းၼႆႉ ယၢမ်ႈပဵၼ်ငဝ်ႈငုၼ်း ပႃႇတီႇ ၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ ပၵ်းသဝ်း ၵေႃႈၸႂ်ႈ၊ မိူဝ်ႈပႃႇတီႇ ၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉ မိူင်းမၢၼ်ႈ ၶိုင်ဢွၼ်ႁူဝ်ၵၢၼ်မိူင်းၼၼ်ႉ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး ဢမ်ႇႁပ်ႉ ၊ ပွႆႇၽႃႈတီႈယၼ်ႇပၵ်း တပ်ႉသူၼ်မွၼ်းသေ ၶၢႆႉပွၵ်ႈတၢင်းတူၵ်းၶူင်း။ ၽိူဝ်ႇၸုမ်းၶႄႇ ၵဝ်ႈ ၵၢင်ႉ(ၵူဝ်းၵၢင်ႉ)၊ ဝႃႉ၊ မိူင်းလႃး ၽိုၼ်ႉဝၢႆႇၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇ ပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ ၵိုတ်းသိုၵ်း တင်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈယဝ်ႉ ၸင်ႇပွၵ်ႈၵႂႃႇယူႇၶိုၼ်း ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ။

1989 တင်ႈတႄႇ ၸုမ်းဝႃႉ UWSA ဢဝ်ငမ်းယဵၼ်ယဝ်ႉ – ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈဝႃႉ ၵုမ်းၵမ် ၸိုဝ်ႈယႂ်ႇလူၺ်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်။ ၵူၼ်းၵိုၼ်းငိုၼ်းၶွၼ်ႈသိုဝ်ႉၶၢႆလႆႈၵူႈယၢင်ႇ။ ဝၢႆးမႃး မိူင်းဝၼ်းတူၵ်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၸုမ်းဝႃႉၶဝ်ႈၼႂ်းသၢႆမၢႆလမ် ၊ ထိုင်မႃး ပီ 2005 ၸုမ်းဝႃႉ ၸင်ႇမႃးပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ပဵၼ်ပိုၼ်ႉတီႈ မူတ်းၸၢင်ႇၵၢၼ်ၽုၵ်ႇယႃႈ သွမ်ႈယႃႈ၊ ပဝ်းယဵဝ်ႇသျႅင် ၵေႃႈ တူၵ်ႇတႃႉဝႃႈ – “တၵ်းတေဢမ်ႇႁႂ်ႈ ပၼ်မီးတူၼ်ႈယႃႈၾိၼ်ႇသေတူၼ်ႈ” – ဝႃႈၼႆ။

ၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၾၢႆႇယႃႈမဝ်းၵမ် ၶဝ်ထတ်းသၢင်ဝႃႈ – ၸုမ်းဝႃႉၼႆႉ ၶတ်းၸႂ်တိုၵ်းတေႃး ယႃႈမဝ်းၵမ် ၽႅၼ်ၵၢၼ် ၶၢဝ်းပွတ်းၶၢဝ်းယၢဝ်း ၸွမ်းၼင်ႇမိူင်းၶႄႇတိုၵ်းသူၼ်း၊ တီႉၺွပ်းၵူၼ်းၵႃႉ ၵူၼ်းၶၢႆ ပၼ်တၢမ်ႇတၢႆ ၼႄၵူၼ်းမိူင်း မႃးလၢႆလၢႆၵေႃႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇၵႃႉၶၢႆယႃႈမဝ်းၵမ်မိုဝ်းယႂ်ႇ သမ်ႉဢမ်ႇႁၼ်တီႉမႅၼ်ႈ ပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇမႃးသေပွၵ်ႈ၊ ယႃႈမႃႉ ဢၼ်ဝႃႈ WY ၼၼ်ႉ ယင်းတိုၵ်ႉပဵၼ် ယႃႈမႃႉသႅၼ်းလီ ဢၼ်ၸပ်းၸိုဝ်ႈပဵၼ်ၶွင်ဝႃႉ မႃးတေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ။

မေႃႇႁႄႈ – ထၢၼ်ႇႁိၼ်၊ ၽွႆႈ၊ ငိုၼ်း၊ ၸိုၼ်း၊ ၶမ်းၽိူၵ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢွၵ်ႇၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ဝႃႉ UWSA ၵုမ်းၵမ်လႄႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၵမ်ႉၸွႆႈၸုမ်းသိုၵ်းဝႃႉ ပူၵ်းပွင် ပၢင်သၢင်း/ပၢင်ၶမ်း ၶိုၼ်ႈသင်ႉၶိုၼ်ႈသုင်သေ ဢမ်ႇၵႃး ပၢင်တေႃႇပၢင်လွင်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၵမ်ႉထႅမ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ငိုၼ်းလႆၶဝ်ႈလႆဢွၵ်ႇၼမ်လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ ၵႂႃႇမႃးၵႃႉၶၢႆငၢႆႈ။ ၶူဝ်းႁႆႈၶူဝ်းသူၼ် တႄႉ ၽုၵ်ႇတူၼ်ႈယၢင်တင် ရႃႇပႃႇ တင်းႁူၺ်ႈတင်းလွႆ လွမ်ႉႁွပ်ႈဝဵင်းပၢင်သၢင်း။ ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ၊ ၶဝ်ႈ၊ ၶဝ်ႈၵျုင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ႁၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈၵၼ်ၽွင်ႈယူႇ။

သၢမ်မူၼ်း (29/4/2019)
ၶေႃႈမုလ်း – ပပ်ႉမႅၵ်ႉၵသိၼ်းၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ မၢႆ 017,May 2019