ၸိုဝ်ႈ ၼၢင်းၶမ်းၵူႇ
ၸိုဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ ၼၢင်းၶမ်းၵူႇ
ပေႃႈၸိုဝ်ႈ ၸဝ်ႈၵၢင်းသိူဝ်
မႄႈၸိုဝ်ႈ ၼၢင်းသႅင်သူၺ်ႇ
ၵိူတ်ႇ ၵေႃးၸႃႇ ပီ 1215 လိူၼ် 12 မႂ်ႇ 7 ၶမ်ႈ (ဝၼ်းၸၼ်)။
တီႈၵိူတ်ႇ ဝၢၼ်ႈၵႅင်း ဝဵင်းလဝ်း ဢိူင်ႇၵဵင်းတွင်း ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းၼၢႆး ။
ၵၢၼ်ႁဵၼ်း – ဢႃႇယု 6 ၶူပ်ႇ တႄႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈတႆးတီႈပေႃႈၸဝ်ႈ (ၸဝ်ႈၵၢင်းသိူဝ်) သိုပ်ႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈထမ်း၊ လိၵ်ႈမိူင်း (လေႃးၵီႇ/လေႃးၵုတ်ႈ)၊ ဢႃႇယု 22 ပီ ၾိုၵ်းတႅမ်ႈလိၵ်ႈ။
ၼႃႈႁိူၼ်း – လႆႈတႄႇၼႃႈႁိူၼ်းၵိုၵ်း ၸၢႆးသေႃးၸိၼ်ႇၼ ၵေႃႉပဵၼ်လုၵ်ႈၼွင်ႉပေႃႈၸဝ်ႈ၊ ဢၼ်ယူႇႁူမ်ႈႁိူၼ်းလဵဝ်ၵၼ် မိူဝ်ႈၽွင်းဢႃႇယု 27 ပီ (ပီၵေႃးၸႃႇ 1242 လိူၼ်ၸဵင်မႂ်ႇ 8 ၶမ်ႈ။)
ၼမ်ႉၵတ်ႉ – ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇလူင်ႉလႅၼ်ႇလိၵ်ႈတႆး တင်းလိၵ်ႈထမ်း/လိၵ်ႈမိူင်း(လေႃးၵီႇ/လေႃးၵုတ်ႈ)၊ တႅမ်ႈလိၵ်ႈ/ႁေႃးလိၵ်ႈတၢင်ပေႃႈၸဝ်ႈသေ ပဵၼ်မေႃလူလိၵ်/တႅမ်ႈလိၵ်ႈ(ၸရေး) ယိင်းၵေႃႉႁႅၵ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆးၵဝ်ႈႁႆးႁေႃ ၸိုဝ်ႈၼၢင်းၶမ်းၵူႇ။
ၽွၼ်းၵၢၼ် (လိၵ်ႈလၢႆး) – တႅမ်ႈလိၵ်ႈလင်ႇၵႃႇဢွၼ်ႇ/လင်ႇၵႃႇလူင်သေ ပိုၼ်ၽႄႈၾိင်ႈငႄႈၼၢင်းယိင်းလီ မႃးတေႃႇပေႃးသဵင်ႈဢႃယုၸူဝ်ႈပၢၼ်၊ တႅမ်ႈလိၵ်ႈလင်ႇၵႃႇဝႆႉပၼ်လုၵ်ႈလၢၼ် 13 ၽိုၼ်၊ ၼႂ်းၼၼ်ႉ မီးလိူင်ႈၶုၼ်သၢမ်လေႃး-ၼၢင်းဢူးပဵမ်ႇ (ဢူဝ်ႈပဵမ်ႇ-သၢမ်လေႃး) ဢၼ်လိုဝ်းၸိုဝ်ႈၼၼ်ႉလိူင်ႈၼိုင်ႈ။
လိၵ်ႈဢၼ်ၼၢင်းၶမ်းၵူႇ ၽွတ်ႈတႅမ်ႈၸိုဝ်ႈလိုဝ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မီးမိူၼ်ၼင်ႇ-
1) ဢလွင်းၶဵဝ်ဢွၼ်ႇသွင်မွၼ်း။
2) ဢလွင်းၶႄၶမ်း။
3) ဢလွင်းမွင်းသၢမ်ၼူမ်း။
4) ဢလွင်းၵႂၢႆးတႃသႅင်။
5) လိၵ်ႈဝိသေႇသၼႃႇ ၵႃၶမ်း။
6) လိၵ်ႈလေႃးၵဝိၼေႇယ ။
7) ၶုၼ်သၢမ်လေႃး-ၼၢင်းဢူးပဵမ်ႇ (ဢူဝ်ႈပဵမ်ႇ)။
8) ၼၢင်းထၢမ်ၸႃး။
9) သူႇတေႃႇၵွင်းပႂင်ႉလၢၼ်း။
10) ပႃႇရမီႇသိပ်းပႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ။
လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ဢၼ်ပႆႇလႆႈထူပ်းႁၼ်ၵေႃႈ တေမီးထႅင်ႈတင်းၼမ်။
သဵင်ႈၵမ် သုတ်းမုၼ် ၵေႃးၸႃႇ ပီ 1279 လိူၼ် 3 မႂ်ႇ 8 ၶမ်ႈ (ဝၼ်းၸၼ်) ၽွင်းဢႃႇယု 64 ပီ။
ၶေႃႈမုလ်း – ပပ်ႉမႅၵ်ႉၵသိၼ်းၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈမၢႆ 15, March 2019