ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ( Shan State National Day) ၼႂ်းပီ 2018 ၼႆႉၶွပ်ႈထိုင် 71 ပီတဵမ် မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 7 February ၼႆႉၼႆၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆးႁဝ်း၊ ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆးႁဝ်း ႁူႉၵၼ်ၵူႈၵေႃႉ။
ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးၼႆႉ တႄႇမီးမႃး မိူဝ်ႈလႂ်ၼႆၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁူႉပွင်ႇၵၼ်ၵူႈၵေႃႉ။ ဝၼ်းတီႈ 7 လိူၼ်ၾႅပ်ႊ ၿိဝ်ႊရီႊ ပီ 1947 တီႈဝဵင်းပၢင်လူင်။ ပဵၼ်မႃးယွၼ်ႉသင် ပဵၼ်ဝႃႈယွၼ်ႉဝၼ်းဢၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းတႆးလႄႈ ၵူၼ်းဢွၼ် ႁူဝ်မိူင်း တႆး ႁူမ်ႈပဵၼ်ၼမ်ႉၼိုင်ႈၸႂ်လဵဝ်ၵၼ်။ ပိူဝ်ႈတႃႇၵၢမ်ႇၸႃႇတႃႇမိူင်းတႆး ယူႇၼ်ႂးမိုဝ်းၵူၼ်းမိူင်းတႆးမိူဝ်ႈၼႃႈ ၼႆၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁူႉၵၼ်ပွင်ႇ ၵၼ်ၵူႈၵေႃႉ။
ယွၼ်ႉဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ဝၼ်းတီႈ 7 လိူၼ်ၾႅပ်ႊၿိဝ်ႊရီႊ ပီ 1947 ၸင်ႇၵိူတ်ႇမီးမႃး ဝၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မျၢၼ်ႇမႃႇ ဝၼ်းတီႈ 12 လိူၼ်ၾႅပ်ႊၿိဝ်ႊရီႊ ပီ 1948 မႃးတေႃႇဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉၼႆၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းၵၢၼ်မိူင်း ၼႂ်းမိူင်း မၢၼ်ႈမိူင်းတႆးႁူႉၶေႃႈမုလ်းၵူႈၵေႃႉမိူၼ်ၵၼ်။ မႄႈၵိူတ်ႇဝၼ်းၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မျၢၼ်ႇမႃႇ ပဵၼ်ဝၼ်းၸိူဝ်ႉ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈ တႆးၼႆၵေႃႈ တေဢမ်ႇမီးၽႂ်လိုမ်းၼင်ႇၵၼ်။ ၸိူဝ်းလိုမ်းလွင်ႈၼႆႉ တေမီးၵႃႈၵူၼ်းႁဵတ်းၵႅင်ႈၵူၺ်းယူႇ။
ဝၼ်းမိူင်းတႆးၸွင်ႇၸႂ်ႈ? ဝၼ်းမိူင်းတႆး (Shan Land) ဢမ်ႇၸႂ်ႈ/ဢမ်ႇမႅၼ်ႈ။ မိူင်းတႆးမီးမႃး ႁဵင်ပီလိူဝ်ယဝ်ႉ။ ဝၼ်း ၸႄႈမိူင်းတႆးၸွင်ႇမႅၼ်ႈႁိုဝ်? ဝၼ်းၸႄႈၶိူဝ်းတႆး (Shan State Day) ၵေႃႈဢမ်ႇမႅၼ်ႈ။ ဝၼ်းၸႄႈမိူင်းတႆးတိုၵ်ႉ ႁႃတႄႇႁွင်ႉ မႃးဝၢႆးလင်ပီ 1947 (ပၢၼ်မသလ)ၼႆႉၵူၺ်း။ ၸင်ႇဝႃႈပိုၼ်းတေလႆႈပဵၼ်- ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး (Shan State National Day) ၼႆၵူၺ်း။ ၸင်ႇတေထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်းငဝ်းလၢႆးဢၼ်ပဵၼ်မႃးလႄႈ ဢၼ်ပဵၼ်ယူႇမိူဝ်ႈ လဵဝ်။
ၼႂ်းဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးၼႆႉ ဢၼ်ၸိူဝ်းႁဝ်းၸၢဝ်းတႆး ထုၵ်ႇလီႁဵတ်းမီးသင်? မီးလၢႆလွင်ႈ -(1) မၵ်းမၼ်ႈၵၢၼ် ငၢၼ်းၵၼ်၊ (2) မၵ်းမၼ်ႈၽွၼ်းၵၢၼ်ၵၼ်၊ (3) ယုၵ်ႉယွင်ႈၼမ်ႉၸႂ်ၵၼ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵၼ် ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။
ဝၢႆးလင် ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး 71 ပီ ၼႂ်းပီ 2018 ၼႆႉ ဢၼ်ႁဝ်းထုၵ်ႇလီႁဵတ်းမီးသင်လၢႆလၢႆ ႁႂ်ႈပေႃးမီး ၽွၼ်းလီတႃႇမိူင်းတႆးႁဝ်း မီးလၢႆလွင်ႈယူႇ။ ၵူၺ်းလူဝ်ႇပဵၼ်ဢၼ်ႁဵတ်းပဵၼ်လႆႈ (ဢၼ်တေႁဵတ်းပဵၼ်လႆႈ) ၼၼ်ႉ ၸင်ႇတေၵိူတ်ႇမီးၽွၼ်းလီတႃႇမိူင်းတႆးႁဝ်း ႁၼ်ထိုင်ၼင်ႇၼႆ။
ပဵၼ်သင်လႃႇ ဢၼ်တေႁဵတ်းလႆႈလႄႈ မီးၽွၼ်းလီတႃႇမိူင်းတႆးၼၼ်ႉ။ လူဝ်ႇၾိုၵ်းႁဵတ်းၸိူင်ႉၼႆ ႁႂ်ႈပေႃးၾင်ယူႇၼႂ်းၸႂ်ၵၼ် ၵူႈၵေႃႉ – (သိင်ႇၼႆႉၵမ်းလဵဝ်)
1) ဢမ်ႇလႃႇၵၼ်၊ ဢမ်ႇသႄႉၼႄးၵၼ်၊ ဢမ်ႇႁႃတၢင်းၽိတ်းၵၼ်။
2) ပၼ်ႁႅင်းၸႂ်ၵၼ်၊ ပၼ်သတိၵၼ်၊ ပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်ၵၼ်။
3) ၵႆႉတၵ်ႉတၢႆးၵၼ်၊ ၶဝ်ႈႁႃသူႇၸႂ်းၵၼ်၊ ပိၼ်ႇပႆႇၸွႆႈထႅမ်ၵၼ်။
ႁဵတ်းလႆႈသၢမ်ယိူင်ႈၼႆႉၵေႃႈ ပဵင်းပေႃးယဝ်ႉ တႃႇၼိုင်ႈပီ ႁၼ်ထိုင်ၼင်ႇၼႆ။ ၼႆႉပဵၼ်ၵၢၼ်ဢၼ်ႁဵတ်း လႆႈငၢႆႈ (တေႁဵတ်းလႆႈ- တေႁဵတ်းပဵၼ်လႆႈ) လႄႈ ၵိူတ်ႇမီးၽွၼ်းလီတႃႇမိူင်းတႆး ၼႂ်းဝၼ်းၼႃႈ။ ပိၼ်ႇတူၺ်းတၢင်း ႁၼ်ထိုင် (ၶေႃႈယုမ်ႇယမ်) Mindset ၼႆယဝ်ႉ ႁဵတ်းသၢင်ႈ Conduct ၸွမ်းမၢႆးသႅတ်ႉၼႆႉ ယုမ်ႇမၼ်ႈဝႃႈတေၵိူတ်ႇ ၽွၼ်းပၢင်ႈၵၢၼ်ငၢၼ်းႁႂ်ႈႁၼ်ၼႂ်းတႃယူႇ ဢမ်ႇႁၢင်ႉ။
