“ၼူၵ်ႉၸွၵ်ႇပေႉလႅမ်ႈၶႃးၵေႃႈ ဢဝ်ၶႃး ၸၢင်ႉငႃးပေႉတုမ်ၵေႃႈ လၢၵ်ႈတုမ်” ၼႆႉ ပဵၼ်ၶေႃႈၵႂၢမ်း တိုၵ်းသူၼ်းႁႂ်ႈတႆးႁဝ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈလႄႈၵေႃႉၼိုင်ႈ မေႃမီးလွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်၊ မေႃၸွႆႈထႅမ်ၵၼ် ႁဵတ်းသၢင်ႈၼႃႈၵၢၼ် ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ၊ ဝၢၼ်ႈ မိူင်း၊ ၽႃႇသႃႇ၊ သႃႇသၼႃႇ ၵႂႃႇၼင်ႇၵႃႈႁႅင်းတူဝ်၊ ႁႅင်းၸႂ်၊ ႁႅင်းၼမ်ႉၵတ်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပွင်ပဵၼ်လႆႈၼၼ်ႉ ၶေႃႈၼိုင်ႈ ယဝ်ႉ။
ၶေႃႈၵႂၢမ်းၶေႃႈၼႆႉ ပဵၼ်ၶေႃႈတိုၵ်းသူၼ်း ႁႂ်ႈမီးလွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈ တင်းလွင်ႈမေႃပွင်ႇၸႂ်ၸွႆႈထႅမ်ၵၼ် ၼင်ႇပွင်ပဵၼ်လႆႈ ၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ပေႃးမႃးယူႇထႅင်ႈၸွၵ်ႉၼိုင်ႈ ၸဵင်ႇၼိုင်ႈတူၺ်းၸိုင် မိူၼ်ႁၢင်ႈ မၼ်းပဵၼ်ၶေႃႈၵႂၢမ်း ဢၼ်ပၼ်ၾၢင်ႉ တူဝ်ႁဝ်း ၶေႃႈၼိုင်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ ၼႆၵေႃႈ ထၢင်ႇတေဢမ်ႇၽိတ်း ၼင်ႇၵဝ်ႇ။
မိူၼ်ႁၢင်ႈမၼ်းပၼ်ၾၢင်ႉဝႃႈ “မဵဝ်းပဵၼ်ၼူၵ်ႉၸွၵ်ႇ ပေႉလႅမ်ႈၶႃးၵေႃႈ ဢဝ်လႅမ်ႈၶႃး ၵူၺ်းလႄႈ ယႃႇပေၶတ်းၸႂ် ႁႂ်ႈပိူၼ်ႈထၢင်ႇယႂ်ႇထၢင်ႇၶိုၵ်ႉသေ ၵႂႃႇလၢၵ်ႈတုမ်ယိူင်ႈၸၢင်ႉ” “မဵဝ်းပဵၼ်ၸၢင်ႉငႃးပေႉတုမ်ယႂ်ႇတုမ်လူင် ၵေႃႈထုၵ်ႇ လီလၢၵ်ႈတုမ်ယႂ်ႇတုမ်လူင်ယဝ်ႉ ယႃႇပေၶၢၼ်ႉ ယႃႇပေဢိူၼ်သေ ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်လဵၵ်ႉၵၢၼ်ၼွႆႉ သုမ်းၶၢဝ်းယၢမ်း လၢႆလၢႆယူႇ” ၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။
လၢတ်ႈသိုဝ်ႈသိုဝ်ႈမၼ်းၵေႃႈ ပေႃႈၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈလွင်ႈတူဝ်ႁဵတ်းဝႃႈၸိုင် ႁဵတ်းၸွမ်းၼင်ႇ ႁႅင်းၵိုင်ႇတၢၼ်ႇ ၵူၺ်းလႄႈ ဢၼ်ႁႅင်းဢမ်ႇၵိုင်ႇငၢမ်ႇၼၼ်ႉ ယႃႇပေၵႂႃႇႁဵတ်း၊၊ ပေႃႈၵဵဝ်ႇၵၼ်လၢတ်ႈမႃးၵေႃႈ လၢတ်ႈၸွမ်းၼင်ႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁဵတ်းလႆႈ ၼၼ်ႉၵူၺ်းလႄႈ ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇဢမ်ႇႁဵတ်းပဵၼ်လႆႈၼၼ်ႉ ယႃႇပေလၢတ်ႈလႄႈ ယႃႇပေလၢတ်ႈလူၼ်ႉလၢတ်ႈလိူဝ် ႁႂ်ႈပိူၼ်ႈထၢင်ႇယႂ်ႇထၢင်ႇၶိုၵ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။
သင်သမ်ႉဢဝ်ႁူဝ်ၼႃႈၸိုင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈလုင်းတဵင်းၸဵင်ႇလႄႈ ပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၼၢႆးဢွင်ႇသၢၼ်း သူႉၵျီႇ သေ မႃးထတ်းသၢင် တႅၵ်ႈၼိူင်းတူၺ်း ၶေႃႈၵႂၢမ်းသင်ႇသွၼ် ပူႇမွၼ်ႇၼၢႆးယႃႈတႆး ၼင်ႇဢၼ်လၢတ်ႈမႃး တၢင်းၼိူဝ်ၼၼ်ႉၸိုင် တေလႆႈႁၼ်ၸႅင်ႈလႅင်းလီလႄႈ တိူဝ်းပွင်ႇၸႂ်ၵႂၢမ်းမၢႆ ဢၼ်ၶႂ်ႈလၢတ်ႈၼၼ်ႉယူႇ။
မိူဝ်ႈပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈလုင်းတဵင်းၸဵင်ႇၼၼ်ႉ ႁွင်ႈၵၢၼ်တင်းမူတ်းမီး 36 ႁွင်ႈၵၢၼ်။ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၸွမ်း ၼင်ႇၼူၵ်ႉၸွၵ်ႇပေႉၶႃးၵေႃႈ ဢဝ်ၶႃး ၸၢင်ႉငႃးပေႉတုမ်ၵေႃႈ ဢဝ်တုမ် သေ ၸႅၵ်ႇၼႃႈၵၢၼ် ပၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းၵၼ် ၵေႃႉဢိတ်းဢိတ်းသေ ႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းႁႃႈပီယဝ်ႉ။
ထိုင်မႃးပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၼၢႆးဢွင်ႇသၢၼ်းသူႉၵျီႇသမ်ႉ လၢတ်ႈဝႃႈႁွင်ႈၵၢၼ် ၼမ်ၸိူင်ႉၼႆ သုမ်းငိုၼ်းၵႃႈၸၢႆႇ ပၼ် ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၶဝ်လၢႆလၢႆၵူၺ်းယဝ်ႉ။ ယိူင်းၸူးၵၢၼ်ပႅင်းၵိၼ်ပႅင်းၸႆၢႇငိုၼ်း တွင်းၼႆသေ လူတ်းပူတ်းပႅတ်ႈလၢႆလၢႆႁွင်ႈၵၢၼ်၊ ႁွင်ႈၵၢၼ်ဢၼ်ဢဝ်ႁူမ်ႈၵၼ်သေႁဵတ်းသၢင်ႈ လႆႈၵေႃႈ ဢဝ်မႃးႁူမ်ႈၵၼ်သေ ႁဵတ်းသၢင်ႈမႃးယူႇယဝ်ႉ။ တၢမ်တူဝ်မၼ်းၼၢင်းၵေႃႉလဵဝ်ၵူၺ်းၵေႃႈ ႁၢပ်ႇထၢမ်းၼႃႈၵၢၼ် 4 ႁွင်ႈၵၢၼ်ၵမ်းလဵဝ်ယူႇ ယဝ်ႉ။
ၶေႃႈၵႂၢမ်းယႂ်ႇ ၶေႃႈၵႂၢမ်းလူင် ဢၼ်ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း မီးတၢင်းမုင်ႈမွင်း ထၢင်ႇယႂ်ႇထၢင်ႇၶိုၵ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ- တေမႄးလၵ်းမိူင်း 2008၊ တေပူင်းပွင် ပၢႆးပၺ်ၺႃ၊ ပီ 2017 ၼႆႉ တိုၼ်းပဵၼ်ပီငမ်းယဵၼ် ယဝ်ႉ ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လၢတ်ႈၵႂႃႇတင်းၼမ် တင်းလၢႆ။
ၵူၺ်းၵႃႈ ၸူဝ်ႈဢႃႇယူႉသၢၵ်ႈတၢၼ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶဝ် တူၵ်းၶိုင်ႈပၢႆမႃးၼႆႉ ဢမ်ႇပႆႇႁၼ်ငိူၼ်ႈႁၼ်ႁွႆး တႃႇတေမႄး ပၵ်းပိူင်းလၵ်းမိူင်းသေဢိတ်း၊ ပၢႆးပၺ်ၺႃၵေႃႈ ဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈၼႃးပၢင်ႇ တိုၵ်ႉႁၢင်ႇႁီႈႁၢင်ႇႁၢႆး မိူၼ်ၵဝ်ႇယူႇ။ ပီ 2017 ၵေႃႈ ပူၼ်ႉၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၼင်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ပီငမ်းယဵၼ်ဢိူဝ်ႈ ၼႆၵေႃႈ ၼင်ႇႁၢင်ႈၼႂ်းပီ 2017 ၼႆႉ ၵုမ်ႇလႆႈႁၼ်ၶၢဝ်ႇ ဢၼ်တိုၵ်းၵၼ် ၾၼ်းၵၼ် ႁႅမ်ၵၼ်ယူႇၵူႈမိုဝ်ႉၵူႈဝၼ်း။
ပေႃးတူၺ်းၼႂ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းၵေႃႈ ပၢင်တိုၵ်းၼမ်တိူဝ်းမႃး၊ ပၢင်လူင်းၵဵပ်းၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ဢၼ်ၵေႃပွင်ၵၢၼ်ၽွမ်ႉ ႁူမ်ႈၸိုင်ႈတႆး ဢွၼ်ႁဵတ်းသၢင်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈထုၵ်ႉယႃႉၵဝ်း၊ လႆႈထုၵ်ႇႁႄႉႁၢမ်ႈပဵၼ်လၢႆလၢႆတီႈ မႃးလႄႈ ႁႂ်ႈဝႃႈပဵၼ်ပီငမ်းယဵၼ် ၼင်ႇၶေႃႈၵႂၢမ်း မၼ်းၼၢင်းလၢတ်ႈမႃးၼၼ်ႉ တေဢိူဝ်ႈယၢပ်ႇယူႇ၊ ၽူႈထတ်းသၢင်ၵၢၼ်မိူင်းၶဝ် လၢႆလၢႆၸဝ်ႈၵေႃႈ ထတ်းသၢင်လၢတ်ႈဝႃႈ ပီ 2017 ၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈပီငမ်းယဵၼ် ၼႆယဝ်ႉ။
ပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼၢႆးဢွင်ႇသၢၼ်းသူႉၵျီႇၼႆႉ တေလႆႈဝႃႈ တၢင်းလၢတ်ႈတၢင်းႁဵတ်းဢမ်ႇငၢမ်ႇၵၼ်၊ မိူၼ်ၼင်ႇဝႃႈ “ပဵၼ်ၼူၵ်ႉၸွၵ်ႇပေႉလႅမ်ႈၶႃးၵူၺ်း သမ်ႉလၢတ်ႈဝႃႈ တေလၢၵ်ႈတုမ်ယႂ်ႇတုမ်လူင်” ၼႃႈၵၢၼ်ဢၼ်ထုၵ်ႇလီ ၸႅၵ်ႇၽႄ ပၼ်ၵၼ်သေႁဵတ်းၼၼ်ႉ သမ်ႉဢဝ်မႃးႁုပ်ႈၵၼ်သေ ပၼ်ၵူၼ်းၵေႃႉလဵဝ်ႁဵတ်းသၢင်ႈလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵၢၼ်ၶီႇႁူဝ်ၼိူဝ် ၵူၼ်းၵႂႃႇပႅတ်ႈယူႇယဝ်ႉ။
သင်တေဢဝ်ၶေႃႈၵႂၢမ်း ၽူႈမီးပၺ်ၺႃတႆးၸဝ်ႈၼိုင်ႈ မႃးႁုပ်ႈတူၺ်း တၢင်းႁဵတ်းသၢင်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ လႄႈ လၢႆး ၵၢၼ်ဢွၼ်ႁူဝ် ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်သွင်ၵေႃႉ ၼႂ်းသွင်ပၢၼ်ၼႆႉၸိုင် ပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈလုင်းတဵင်းၸဵင်ႇၼၼ်ႉ သင်ႁဝ်း လၢတ်ႈဝႃႈ ၶဝ် “ႁဵတ်းၸွမ်းၼင်ႇလၢတ်ႈ ယဝ်ႉလၢတ်ႈၸွမ်းၼင်ႇႁဵတ်း” ယူႇ ဢမ်ႇၼမ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇဢေႇ၊ ၼင်ႇၵူႈ ၵေႃႉလႆႈထူပ်းႁၼ်မႃး သိုဝ်ႈၽႂ်တၼ်းမၼ်းၼၼ်ႉယူႇ။ ပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၼၢႆးဢွင်ႇသၢၼ်းသူႉၵျီႇ မိူဝ်ႈလဵဝ် ၼႆႉၸမ်ႉ “ဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်းၼင်ႇလၢတ်ႈ ယဝ်ႉသမ်ႉ ဢမ်ႇလၢတ်ႈၸွမ်းၼင်ႇဢၼ်ႁဵတ်း” “ဢၼ်လၢတ်ႈၼၼ်ႉ သမ်ႉဢမ်ႇႁဵတ်း သမ်ႉႁဵတ်းဢၼ်ဢမ်ႇလၢတ်ႈ” ၼၼ်ႉ တေလႆႈႁၼ် ပိူင်ႈၵၼ်တႅၵ်ႇတႅၵ်ႇလႅင်းလႅင်း ၼင်ႇၼႆယူႇ။
တူၺ်းၶိုၼ်းတၢင်းႁဵတ်းသၢင်ႈလႄႈ တၢင်းလၢတ်ႈၸႃ လူင်ပွင်ၸုိင်ႈသွင်ပၢၼ် ဢၼ်လႆႈထူပ်းမႃး ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း ၸဵတ်းပီပၢႆၼႆႉသေ ႁႂ်ႈႁဝ်းမေႃဢွၼ်ၵၼ်ဢဝ်တွၼ်ႈသွၼ်ဝႃႈ “မဵဝ်းပဵၼ်ၼူၵ်ႉၸွၵ်ႇ ပေႉလႅမ်ႈၶႃးၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈဢဝ် လႅမ်ႈၶႃး မဵဝ်းၸၢင်ႉငႃးပေႉတုမ်ၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈဢဝ်တုမ်” သေ ႁွပ်ႇဢုမ်ႈၸွႆႈထႅမ်ၵၼ် ႁဵတ်းသၢင်ႈပုၼ်ႈတႃႇ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ၊ ဝၢၼ်ႈမိူင်း၊ ၽႃႇသႃႇ၊ သႃႇသၼႃႇတႆးႁဝ်းၵႂႃႇလႄႈ ႁႂ်ႈသမ်ႉဢဝ်ၵႅမ်းတူဝ်ဝႃႈ “မဵဝ်းပဵၼ်ၼူၵ်ႉၸွၵ်ႇပေႉလႅမ်ႈၶႃး ၼင်ႇႁႅင်းၵိုင်ႇငၢမ်ႇၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီဢဝ်လႅမ်ႈၶႃးယဝ်၊ မဵဝ်းၸၢင်ႉငႃးၵေႃႈ ၼင်ႇႁႅင်းငၢမ်ႇတုမ်လူင် ၼၼ်ႉ ၵိုင်ႇလီလၢၵ်ႈတုမ်ယဝ်ႉ။
ၼႂ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ပီ 2020 ဢၼ်တေမႃးၼၼ်ႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၽူႈႁဵတ်းၵၢၼ်မိူင်းတႆးလႄႈ ၽူႈၶဝ်ႈပႃႇတီႇတႆးႁဝ်းၶဝ် ဢဝ် ၶေႃႈၵႂၢမ်း “ႁဵတ်းၸွမ်းၼင်ႇလၢတ်ႈ လၢတ်ႈၸွမ်းၼင်ႇႁဵတ်း” ၵူၺ်း၊ သမ်ႉဢမ်ႇလၢတ်ႈလူမ်းယႂ်ႇလူမ်းလူင်၊ ဢမ်ႇလၢတ်ႈ ပႅတ်ႉလႅၼ်ၵူၼ်းမိူင်းသေ ၶဝ်ႈပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၵႂႃႇၸိုင် ယုမ်ယမ်ဝႃႈ တေတိူဝ်းပဵၼ်လွင်ႈဢွင်ႇမၢၼ်လႄႈ တေ တိူဝ်းလႆႈသဵင်ၵမ်ႉယၼ် တီႈၽူႈပၼ်သဵင်ၶဝ်ယူႇ။
ၸၢႆးမိူင်းၶုၼ်
