ၸွမ်သိုၵ်းလူင်ယွတ်ႈသိုၵ်း ထတ်းသၢင်လွင်ႈသိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ႁႄႉႁၢမ်ႈပၢင်လူင်ႈၼႃႈ ႁူပ်ႉထူပ်းၵူၼ်းမိူင်း

ဢၼ်ၾၢႆႇတပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ဢဵၼ်ႁႅင်းသိုၵ်း မႃးလွမ်ႉႁႄႉႁၢမ်ႈ လွၵ်ႇငိုတ်ႈ ပၢင်ႁူပ်ႉထူပ်းၵူၼ်းမိူင်း လူင်ႈၼႃႈ တႃႇတေပဵၼ်မႃး ပၢင်ၵုမ်ၵၢၼ်မိူင်းၸၼ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႆးၼၼ်ႉ ၾၢင်ႁၢင်ႈမၼ်းဢွၵ်ႇမႃးႁၢင်ႈၸႃႉပႅတ်ႈ။ လွင်ႈၼႆႉ ၸွမ်သိုၵ်းလူင်ယွတ်ႈသိုၵ်း ႁူဝ်ပဝ်ႈလူင် RCSS တွပ်ႇလၢတ်ႈ တီႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

ထၢမ်-မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈ ယူႇတီႈၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵေႃႈလီ၊ တပ်ႉသိုၵ်းၵေႃႈလီ၊ ပၢင်ၵုမ်ၵၢၼ်မိူင်းၸၼ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆးၼႆႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈႁဵတ်းတီႈမိူင်းတေႃႉ-မိူင်းထႃး ဢမ်ႇၼၼ် တီႈမိူင်းပၼ်ႇ။ ၾၢႆႇၽူႈၼမ်းတႆးတင်းလၢႆသမ်ႉဝႃႈ လူဝ်ႇလႆႈႁဵတ်းတီႈတူၼ်ႈတီး တီႈပၢင်လူင်၊ မၼ်းပဵၼ်မဵတ်ႇမၢႆၶွင်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႆးႁဝ်း၊ ပဵၼ်ငဝ်ႈၸိုင်ႈၶွင်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ တႆးႁဝ်း။ ဢၼ်လႆႈတူၵ်းလူင်းႁပ်ႉႁဵတ်းတီႈလၢင်းၶိူဝ်းၼႆႉ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ယွၼ်းပိုင်ႈၸဝ်ႈႁဝ်းသပ်းလႅင်းၼႄ လွင်ႈၼႆႉၽွင်ႈၶႃႈဢေႃႈ?။

တွပ်ႇ-လွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ တေလၢတ်ႈတင်ႈတႄႇငဝ်ႈမၼ်း။ မိူဝ်ႈတႄႇမၼ်း RCSS ၼႆႉလူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵၢၼ်ၵိုတ်းယိုဝ်း တူဝ်ႈမိူင်း NCA ၊ ပေႃးလူင်းလၢႆးမိုဝ်း NCA ယဝ်ႉႁဝ်းၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈၶိုၼ်ႈမႃးယူင်ႉၶၢပ်ႈ၊ တေလႆႈႁဵတ်းပၢင်ၵုမ် ဢဝ်ၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၼႂ်းၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း၊ ၸၼ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းမီးဝႆႉၼႂ်းၶၵ်ႉတွၼ်ႈ NCA ၵမ်းလဵဝ်။ ဢၼ်ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်း၊ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈႁဝ်းတူၵ်းလူင်းၵၼ်ဢွင်ႈတီႈမၼ်းဢမ်ႇလႆႈ။ ၵမ်းၼႆႉပီၼႆႉ ႁဝ်းလႆႈႁဵတ်းပၢင်ၵုမ် JICM ၊ ၼႂ်း JICM ၼႆႉသမ်ႉႁဝ်းတုၵ်းယွၼ်းႁႂ်ႈႁဝ်းလႆႈႁဵတ်း။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈသင်လႄႈ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈႁဵတ်း၊ ႁဝ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၢၼ်မိူင်းဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်း၊ ပေႃးႁဝ်းဢမ်ႇလႆႈၵၢင်ၸႂ် ၵူၼ်းမိူင်းၼႆ ပေႃးႁဝ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၢၼ်မိူင်း မိူၼ်ၼင်ႇႁဝ်းတၢင်တူဝ် RCSS ၸုမ်းလဵဝ်ၵူၺ်း၊ ႁဝ်းႁဵတ်းၼႆႉသမ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈပိူဝ်ႈတႃႇ RCSS ၵူၺ်း၊ ႁဝ်းႁဵတ်းပုၼ်ႈတႃႇၸိုင်ႈတႆးတင်းမိူင်း ပႃးၵူႈၶိူဝ်းၶိူဝ်း၊ ပေႃးၸိူင်ႉၼႆ ႁဝ်းၵေႃႈလူဝ်ႇလႆႈလူင်းထၢမ်ၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်း၊ ၼႆႉၵေႃႈၶေႃႈတႅပ်းတတ်းမၼ်းမႃးတီႈ UPDJC ယဝ်ႉ၊ ယဝ်ႉၵေႃႈတီႈ JICM ၵေႃႈတူၵ်းလူင်းၵၼ်ယဝ်ႉ။

ပေႃးဝႃႈတူၵ်းလူင်းတေႁဵတ်းယဝ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်ဝႃႈႁႂ်ႈႁဵတ်းတီႈလၢင်းၶိူဝ်း၊ ႁဝ်းတႅပ်းတတ်းဝႃႈ ႁဵတ်းတီႈလၢင်းၶိူဝ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်သင်၊ လူဝ်ႇႁႂ်ႈလႆႈႁဵတ်းၵူၺ်း။ ပိူင်လူင်မၼ်း ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈႁူႉၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၼၼ်ႉၵူၺ်း၊ ႁဝ်းၵေႃႈတူၵ်းလူင်းၵၼ်ဝႃႈ တေႁဵတ်းတီႈလၢင်းၶိူဝ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ တေႁဵတ်းတီႈလၢင်းၶိူဝ်းၼႆႉ ၽႅၼ်မၼ်းႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈ လူင်းထၢမ်ၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်း ပၢင်ထူပ်းၵူၼ်းမိူင်းလူင်ႈၼႃႈ၊ လွင်ႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းပၢင်လူင်ႈၼႃႈၼႆ မၼ်းမီးဝႆႉ။ ႁဝ်းၵေႃႈမႃးႁဵတ်းဝိူၵ်ႊသျွပ်ႊ (Workshop) တီႈတူၼ်ႈတီးသေဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်၊ ၼႂ်း CSSU တူၵ်းလူင်းၵၼ်ဝႃႈ တေႁဵတ်းပၢင်ႁူပ်ႉထူပ်းၵူၼ်းမိူင်းလူင်ႈၼႃႈ 15 တီႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆး 40 မိူင်းပၢႆ။ ပွင်ႇဝႃႈတႆးမီးတီႈလႂ် ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈၵႂႃႇထၢမ်တီႈၼၼ်ႈ။ တၢင်းမိူင်းၶၢင်၊ ၸႄႈၵႅင်း၊ မၼ်းတလေး၊ လွႆၵေႃႇၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈၵႂႃႇ။

ၵူၺ်းၵႃႈ တီႈယူပ်ႈယွမ်းမၼ်းၼႆႉ ၵူၼ်းႁဝ်းၵေႃႈမီးၽွင်ႈယူႇ၊ ဢၼ်ပဵၼ်ပၼ်ႁႃလွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈၵၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၵွပ်ႈ ၵၢၼ်ၵပ်းသၢၼ်ၵၼ်၊ ႁဝ်းတေလူင်းၵႂႃႇၼႆႉ ႁဝ်းဢမ်ႇလႆႈၵပ်းသၢၼ်ၶဝ်ဝႆႉ၊ ဢၼ်ၼႆႉမၼ်းမီးတီႈ ၾၢႆႇၵပ်းသၢၼ်ႁဝ်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈၸုမ်းၾၢႆႇၵပ်းသၢၼ် CSSU ႁဝ်းဢၼ်ႁၢင်ႈႁႅၼ်းယူႇတီႈ တူၼ်ႈတႆးၼႆႉ သမ်ႉယုမ်ႇယမ်ဝႆႉဝႃႈ ႁဝ်းလႆႈၶေႃႈတူၵ်းလူင်း ၶေႃႈတႅပ်းတတ်းၵၼ်ယဝ်ႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇႁဵတ်းၵူၺ်းယဝ်ႉ၊ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၼႂ်း JICM ၵေႃႈတပ်ႉမတေႃႇၵေႃႈပႃး။ UPDJC ၼႆႉၵေႃႈတူဝ်တႅၼ်းတပ်ႉမတေႃႇၵေႃႈပႃး၊ ႁူႉၵၼ်မူတ်းယဝ်ႉ ႁဝ်းတေႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်ၸၼ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆးၼႆႉ။ လွင်ႈတႃႇတေႁၢင်ႈႁႅၼ်း ႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်ၸၼ်ႉ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ND တီႈလၢင်းၶိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇဝႃႈၽွင်းလူင်ၸႄႈမိူင်း၊ ဢမ်ႇဝႃႈတၢင်းၽူႈၵွၼ်းတိူင်းသိုၵ်းၶဝ်ၵေႃႈ မႃးၸွႆႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းပၼ်ယူႇယဝ်ႉ၊ ၸွႆႈပၼ်ယူႇ။

ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းမႃးၽိတ်းၵၼ်တီႈၾၢႆႇၵပ်းသၢၼ်၊ ၵမ်းၼႆႉၵူၼ်းႁဝ်းလူင်းၵႂႃႇယဝ်ႉ တပ်ႉတီႈလွႆလႅမ်သမ်ႉဢမ်ႇလႆႈႁူႉ၊ မိူဝ်ႈဝၼ်းဢွၼ်တၢင်း ဝၼ်းတီႈ 17 ၼၼ်ႉၶဝ်ၵေႃႈဢဝ်သိုၵ်းၵႂႃႇလွမ်ႉ။ တီႈၼႆႈၼႆႉ ၾၢင်ႁၢင်ႈမၼ်းႁၢင်ႈၸႃႉ ၵႂႃႇပႅတ်ႈ၊ ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈလႆႈတူၵ်းၸႂ်ၵႂႃႇပႅတ်ႈ။ ႁဝ်းၵေႃႈၶိုၼ်းငူပ်ႉငီႉထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈ တႅမ်ႈလိၵ်ႈၵႂႃႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ပႃးတင်းတီႈတပ်ႉမတေႃႇ။ တီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းတႆးတႄႉ ပၼ်လိၵ်ႈမႃးယဝ်ႉဝႃႈပၼ်ဢၶႂၢင်ႉႁဵတ်း၊ တီႈတိူင်းသိုၵ်းတူၼ်ႈတီးၵေႃႈ ပၼ်လိၵ်ႈမႃးဝႃႈ ႁႂ်ႈတၢင်းတႂ်ႈတေႃႇတၢင်းတႂ်ႈၵပ်းသိုပ်ႇၵၼ်ၵႂႃႇ။

ၵမ်းၼႆႉ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁဝ်းတီႈလုမ်းသမ်ႉဢမ်ႇႁူႉ၊ လိၵ်ႈၼႆႉ သမ်ႉဢမ်ႇတၢင်ႇထိုင်တၢင်းၼိူဝ်ၵမ်းလဵဝ်၊ ၵမ်းၼႆႉလိၵ်ႈလုမ်းၼႆႉ သမ်ႉၵႂႃႇဢဝ်ဢွၵ်ႇၶၢဝ်ႇပႅတ်ႈ။ တီႈၼႆႈမၼ်းမိူၼ်ဝႃႈ တပ်ႉမတေႃႇၶဝ်ၶႂ်ႈၽိတ်းၸႂ်၊ မိူၼ်ၼင်ႇဝႃႈ ဢမ်ႇပၼ်ၼႃႈပၼ်တႃၵၼ်၊ တီႈၼႆႈၵေႃႈပဵၼ်တီႈယူပ်ႈယွမ်းၽိတ်းပိူင်ႈၵူၼ်းလုမ်းႁဝ်း ဢၼ်ၼိုင်ႈ။

ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးမႃးတူၺ်းဢၼ်မီးပၼ်ႁႃၼႆႉၵေႃႈ ၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈမီးယူႇ 3-4 တီႈၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ တီႈပၢင်လူင်ၼႆႉ ႁၢဝ်ႈႁႅင်းသေပိူၼ်ႈ၊ တီႈလႃႈသဵဝ်ႈၵေႃႈၶဝ်ႁၢမ်ႈယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈၶဝ်မႃးဢုပ်ႇၵူၺ်း ၶဝ်ဢမ်ႇလႆႈဢဝ်သိုၵ်းမႃး၊ တီႈၵဵင်းတုင်ၵေႃႈႁၢမ်ႈယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈၶဝ်ဢမ်ႇလႆႈဢဝ်သိုၵ်းသေမႃးလွမ်ႉ၊ တီႈတႃႈၶီႈလဵၵ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢဝ်သိုၵ်းသေမႃးလွမ်ႉတၢင်းၼွၵ်ႈမၼ်း။

ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်ႁဝ်းႁဵတ်း ႁဝ်းလူင်းၵႂႃႇဢဝ်ၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ ႁဝ်းႁဵတ်းၸွမ်းၼင်ႇၶၵ်ႉၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ်၊ ႁဝ်းႁဵတ်းၸွမ်းၼင်ႇထမ်းတြႃးၼႂ်းၶၵ်ႉၵၢၼ် NCA ၊ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈႁဝ်းထုၵ်ႇမႅၼ်ႈယူႇလႄႈ ႁဝ်းၵေႃႈဢမ်ႇၵိုတ်း၊ ႁဝ်းၵေႃႈၵႄႈၵၼ်ၵႂႃႇ။ ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈမၼ်း ပဵၼ်တီႈၵူၼ်းမိူင်း၊ ႁဝ်းထၢမ်ၵႂႃႇဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ ၸွင်ႇၵူဝ်ယူႇႁႃႉ၊ ၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉဢမ်ႇၵူဝ်၊ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈႁဝ်းလူဝ်ႇႁူႉ မၼ်းပဵၼ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်၊ ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈဢမ်ႇၶၢႆႉၵႂႃႇတၢင်းလႂ်။ ၸင်ႇဝႃႈၶၵ်ႉၵၢၼ်ဢၼ်ႁဝ်းလူဝ်ႇဢုပ်ႇၵေႃႈ ႁဝ်းလႆႈဢုပ်ႇၵႂႃႇ၊ လႆႈဢုပ်ႇၵႂႃႇၵူႈတီႈယူႇ၊ ငဝ်းလၢႆးဢၼ်ပဵၼ်ယူႇၼႆႉ ပၼ်ႁႃမၼ်းပဵၼ်ၸိူင်ႉၼႆ။

ဢၼ်ပဵၼ်ယူႇၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ဢၼ်ႁၢင်ႈၾၢင်မၼ်းဢမ်ႇလီၼႆႉ ဢဝ်သိုၵ်းသေၵႂႃႇလွမ်ႉၼႆႉ မၼ်းမိူၼ်ၼင်ႇႁဝ်းႁၢင်ႈႁႅၼ်းသိုၵ်းသေ တေၵႂႃႇသိမ်း။ ၾၢင်ႁၢင်ႈတၢင်းၼွၵ်ႈမၼ်းဢမ်ႇလီ၊ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၵေႃႈၵူဝ်၊ လွင်ႈငမ်းယဵၼ် ဢၼ်ႁဝ်းႁဵတ်းယူႇၼႆႉ မၼ်းမိူၼ်ဝႃႈၾၢႆႇၼိုင်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁဵတ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ်၊ မီးၾၢႆႇၼိုင်ႈၵူၺ်း ၶႂ်ႈႁဵတ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ်၊ ၾၢင်ႁၢင်ႈမၼ်းဢွၵ်ႇၵႂႃႇၸိူင်ႉၼႆ။ မိူၼ်ၼင်ႇႁဵတ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၼႆႉ လႅပ်ႈဢမ်ႇပႃးတပ်ႉမတေႃႇဝႆႉ၊ လႅပ်ႈမိူၼ်တင်း RCSS လႄႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈႁဵတ်းၵူၺ်းၼႆ ၾၢင်ႁၢင်ႈမၼ်းဢွၵ်ႇၵႂႃႇၸိူင်ႉၼႆ။

(ၶႅၼ်းတေႃႈပႂ်ႉသိုပ်ႇဢၢၼ်ႇ တွၼ်ႈ 2 ငဝ်းလၢႆးလူင်ပွင်ၸိုင်ႈလႄႈတပ်ႉသိုၵ်း)။